ΟΛΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΧΛΩΡΑΚΑΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ κεφάλαιον 1ον
ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΧΛΩΡΑΚΑΣ
Η Χλώρακα είναι κωμόπολη της επαρχίας Πάφου, ένα προάστιο ενωμένο με την παλιά πόλη του Κτήματος. Είναι τόπος με φυσικές ομορφιές τόσο στα παράλια όσο και στα ενδότερα, ιδανικός τόπος για μόνιμη διαμονή ή παραθερισμό, καθώς διαθέτει πολλά ξενοδοχεία και τουριστικά διαμερίσματα.
Από την πόλη της Πάφου δίνεται η δυνατότητα στους επισκέπτες για εύκολη πρόσβαση περπατητοί ή με λεωφορεία που καλύπτουν πολλά δρομολόγια προς τη Χλώρακα. Βασικοί σταθμοί περιήγησης είναι οι καθαρές παραλίες, οι αρχαιότητες που συμπεριλαμβάνουν δυο τοιχογραφημένες εκκλησίες του δωδέκατου αιώνα και δυο Ελληνόσπηλιους με αρχαίους λαξευτούς τάφους που υπάγονται στην Ελληνιστική εποχή, τα υπολείμματα του αυλακιού της Ρήγαινας το οποίο έκτισε ο Διγενής, και τις τρεις παλιές βρύσες εκ των οποίων η μια σώζεται όπως ακριβώς κτίστηκε πριν από την εποχή του μεσαίωνα, καταδεικνύοντας την αρχιτεκτονική τεχνοτροπία της εποχής. Ο παραλιακός πεζόδρομος οδηγεί από τη μια άκρη της Χλώρακας έως στην πόλη της Κάτω Πάφου, με πανόραμα τον ήλιο όταν δύει τα δείλινά να φαντάζει σαν εξαίρετη Θεϊκή ζωγραφιά.
Επίσης υπάρχει θεματικό πάρκο που καλύπτει μεγάλη έκταση γης με φυτεμένη όλη την ιθαγενή βλάστηση, με τόπο ιδικά διαμορφωμένο για μικρές παραστάσεις, με κήπους, παιδικές χαρές, χώρους υγιεινής, καντίνα και δημόσιο χώρο στάθμευσης οχημάτων.
Δυο μουσεία ιστορικής σημασίας του Αγίου Γεωργίου και του Χριστόδουλου Αντωνίου Πάφιου υπενθυμίζει το πρώτο τον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ εναντίον των Άγγλων αποικιοκρατών το 1955, ενώ το δεύτερο αφορά την ιστορία του Καραγκιόζη και των Χλωρακιωτών Καραγκιοζοπαιχτών Χριστόδουλου Πάφιου παππού και Χριστόδουλου Πάφιου εγγονού.
Ένα μικρό αμφιθέατρο τετρακοσίων καθισμάτων κοσμεί τη νότια μεριά του χωριού και είναι κτισμένο σε μια κατάφυτη από άγρια βλάστηση περιοχή με απεριόριστη θέα όλη τη θάλασσα από δύση έως νοτιά που βρέχει τη Χλώρακα.
Από την παραλία πολλοί δρόμοι οδηγούν προς την κοινότητα, όπου στην κεντρική πλατεία με τα πετρόκτιστα καφενεία ξεχωρίζει ο μεγαλόπρεπος καθεδρικός ναός της Παναγίας της Χρυσοαιματούσας που γιατρεύει όσες γυναίκες έχουν πρόβλημα αιμορραγίας, καθώς και η αρχαία εκκλησία της Παναγίας της Χρυσελαιούσας.
Η Χλώρακα είναι κτισμένη στα δυτικά της πόλης της Πάφου και ευρίσκεται σε υψόμετρο 50 μέτρων από το γιαλό. Είναι τοποθετημένη σε οροπέδιο ως σε μπαλκόνι με απεριόριστη θέα όλο τον ορίζοντα της θάλασσας που χάνεται στα βάθη του πελάγου της Μεσογείου. Κάθε δείλι η θέα του ήλιου που χρυσίζει τα γαλανά νερά της θάλασσας την ώρα που γέρνει να δύσει, είναι εξαιρετική και μοναδική .
Στην άλλη πλευρά έχει ολόκληρη βουνοσειρά που στα ριζά της έκτισαν οι άνθρωποι από ανατολής μέχρι δύσης τα χωριά της Έμπας, της Λέμπας και της Κισσόνεργας, ενώ από την γραφική πλατεία με το μπόλικο πράσινο και τα γραφικά καφενεδάκια φαίνονται τα βαπόρια πανω στη γραμμή του ορίζοντα που πλέουν και ταξιδεύουν πανω στην άκρη της θάλασσας.
Είναι ένας τόπος με όμορφες παραλίες και έντονες αντιθέσεις. Με παλιά και μοντέρνα κτίρια, με φυσικό περιβάλλον, με κουλτούρα που συνδυάζει Ελλάδα, Ευρώπη και Ανατολή, με πολλά ξενοδοχεία, εστιατόρια, μπυραρίες, καφενεία, αλλά και με φιλόξενους κατοίκους. Έχει για κύρια χαρακτηριστικά τις παραλίες με τους απόκρημνους βράχους, τα κρυστάλλινα καταγάλανα νερά, και τις χρυσές αμμουδιές. Όλο το χωριό είναι ένα μπαλκόνι στη Μεσόγειο με βραχώδεις πλαγιές, τρεμιθιές, δρύες, και καταπράσινες λαγκαδιές . Είναι μια τέλεια τοποθεσία που ποτέ δε χάνει τη γοητεία και τη θελκτικότατα της. Κουρνιασμένη στην δυτική γωνιά της Κύπρου είναι ένα στολίδι με πολλη ιστορία και φημισμένους ανθρώπους.
Σήμερα η Χλώρακα δεν είναι όπως παλιά. Οι τόποιγέμισαν με διαμερίσματα και ξενοδοχεία. Οι αγροί και τα χωράφια εγκαταλειφθήκαν και το πράσινο των δένδρων έμεινε λιγοστό. Οι παραλίες γέμισαν ξενοδοχεία και τα νερά της θάλασσας έγιναν γκρίζα από τα λύματα των ξενοδοχείων που ρίχνονται σ αυτήν, ενώ η θαλάσσια χλωρίδα και η πανίδα καταστράφηκε ανεπανόρθωτα.
Οι σημερινές γενιές μετά τον 1974 ενώ παρέλαβαν αλώβητη παρθένα γη από τους πρόγονους τους, εχουν να παραδώσουν στους απογόνους τους παραμορφωμένα τοπία γεμάτα τσιμεντένια κτίρια και αποψιλωμένες από άγρια βλάστηση περιοχές.
Οι πληροφορίες για τις ρίζες καταγωγής των κατοίκων οδηγούν έως τα μέσα του 18ου αιώνα που καταδεικνύουν ότι ολόκληρη η κοινότητα αποτελείται από απογόνους ορισμένων οικογενειών που συγγένεψαν μεταξύ τους και από αυτούς προέρχονται όλοι ανεξαιρέτως οι σημερινοί κάτοικοι της Χλώρακας. Οι οικογένειες αυτές που αποτέλεσαν τη βάση του αρχικού γενεαλογικού δένδρου της σημερινής κοινότητας, είναι οι Χ’ Τσιυρκακός Σιαμμάς (1840), Κωσταντής Πενταράς (1850 – ζούσαν πρόγονοι του στη Χλώρακα από το 1800, αλλά το επίθετο Πενταρας ξεκινά με τον Κωνσταντή), Γιωρκής Κόμπος Ταπακούδης (1860), Χριστόδουλος Αζίνας (1873), Χριστόδουλος Λαούρης και Ευστάθιος Κυρηνέας, αδέρφια (1890)
Γ) Όταν μετά από δεκαετίες ο κοινοτάρχης Έμπας, ζήτησε από τον Έπαρχο Πάφου να χαρτογραφηθεί η περιοχή αυτή ως μέρος της Έμπας, ο έπαρχος Πάφου ενημέρωσε τον κοινοτάρχη Χλώρακας Ιωάννη Λιασίδη, και τον συμβούλευε να κάμει αίτηση όπως αυτή η περιοχή μαζί με τις άλλες της κάτω Πάφου και των Κάτω Περιβολιών χαρτογραφηθούν ως Χλώρακα εφ όσον όλες οι περιουσίες άνηκαν σε Χλωρακιώτες κατοίκους. Ο κοινοτάρχης Χλ’ωρακας όμως, μη γνωρίζοντας τα απαιτούμενα γράμματα και γνώσεις, ολιγώρησε και δεν το έπραξε, τοιουτοτρόπως τα εδαφη αυτά χαρτογραφηθηκαν στις γύρω κοινοτητες της Έμπας και της πόλεως της Πάφου.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
1946 κάτοικοι 877
1960 κάτοικοι 1117
1982 κάτοικοι 1470
1992 κάτοικοι 2032
2001 κάτοικοι 3201
2011 κάτοικοι 5340
Βρίσκουμε το όνομα της Χλώρακα ως FLORAKAS σε Βενετικούς χάρτες του 1400 όπως αναφέρει σε βιβλίο του ο Χρίστος Μαυρέσης. Προφορικές όμως πληροφορίες μαρτυρούν ότι παλαιότε ρα ονομαζόταν Πραστιόριζο ή Πρασκίουρο, που σημαίνει πράσινη ουρά, μια εννοιολογία που προήρθε από το σχήμα που καταλάμβανε η σειρά των σπιτιών πάνω στην άκρια του οροπεδίου, ενώ στη βάση του είχε χώματα γόνιμα που βλάσταιναν θεόρατοι δρύες, βελανιδιές και τρεμιθιές που σχημάτιζαν μια μακριά πράσινη ουρά.
Οι πρώτοι κάτοικοι ήσαν βοσκοί και γεωργοί που έκτισαν τα σπίτια και τις μάντρες τους στις παρυφές του οροπεδίου για να επιβλέπουν την θάλασσα όταν συνέβαιναν επιδρομές από Πειρατές και Σαρακηνούς, ώστε να έχουν τον καιρό να κρύβουν τα υπάρχοντα τους. Τα πρώτα σύνορα της κατοικημένης περιοχής ξεκινούσαν από τα υψώματα μετά την σημερινή οδό Χατζηφιλίππου, και τελείωναν στα υψώματα της Λέμπας, στη περιοχή του Προϊστορικού συνοικισμού.
Όσο η κοινότητα πλήθαινε από κατοίκους, μη θέλοντας να κτίσουν τα σπίτια τους και να χαλάσουν την εύφορη γη οποίαν καλλιεργούσαν και εκτινόταν κάτω από το οροπέδιο, μετοίκιζαν σιγά προς τα ενδότερα του οροπεδίου όπου η γη ήταν καυκάλλα και πάνω της φύτρωνε άγρια βλάστηση κυρίως σχοινιές και αρκόσσιηλλες και που ολόχρονα ήταν βλαστημένες και χλωρές. Ένεκα της χλωρής καυκάλλας γης λοιπόν, έμεινε το ομώνυμο όνομα Χλώρακα.
ΤΑ ΠΡΟΤΙΝΑ ΣΥΝΟΡΑ ΤΗΣ ΧΛΩΡΑΚΑΣ
Οι περιουσίες των κατοίκων έφταναν μέχρι τον φάρο της Κάτω Πάφου, ανέβαιναν στις παρυφές της πόλεως του Κτημάτου (στα σημερινά Κάτω Περιβόλια), άγγιζαν τις Παρυφές του οροπεδίου του Μουττάλλου, και έφταναν ως τα σημερινά Διπλαρκάτσια. Από εκεί ακολουθώντας το σημερινό δρόμο της Έμπας μέχρι το δημοτικό σχολείο, γύριζε προς τη Κισσόνεργα όπου λίγο πριν τη περιοχή Ζιλιχός, τέλειωναν τα σύνορα της Χλώρακας.
Είναι φανερό λοιπόν, πως παλαιότερα και η περιοχή της Λέμπας, ήταν χώματα της Χλώρακας.
Αποδείξεις περί αυτής της πραγματικότητας, αποτελούν μαρτυρίες και γεγονότα όπως,
Α) Όλες οι αναφερόμενες αυτές περιουσίες έκτος όσες ανήκουν στην κοινότητα της Λέμπας, μέχρι πρότινος (1960-70) ανήκαν με επίσημους τίτλους ιδιοκτησίας σε κατοίκους Χλώρακας.
Β) Επί κοινοταρχίας Γιωρκάτζιη άλλως Γιωρκακούιν (1913 – 1923), το1920 μεγάλη πυρκαγιά κατέκαυσε την περιοχή από την σημερινή Λεωφόρο Μακαρίου και άνω. Απο έρευνες της Αποικιακής κυβέρνησης, απεδόθη σε κακοβουλία. Όταν επρόκειτο για κακόβουλη ζημία και δεν ευρίσκετο ο ένοχος, την ζημία καλείτο να πληρώσει η κοινότητα. Σε αυτή την περίπτωση επειδή ο κακόβουλος εμπρηστής δεν βρέθηκε, η αποικιοκρατική κυβέρνηση απαίτησε το ποσό των οκτώ λιρών να πληρωθεί από την κοινότητα της Χλώρακας ως πρόστιμο, διότι όλα τα χωράφια στην περιοχή ανήκαν σε Χλωρακιώτες. Ο κοινοτάρχης της Χλώρακας ο Γιωρκάτζιης, ηρνήθη να πληρώσει με δικαιολογία ότι η περιοχή δεν ανήκε στην κοινότητα της Χλώρακας, αλλά της Έμπας. Η κοινότητα της Έμπας απεδέχθη αυτή την κατάσταση, πλήρωσε το πρόστιμο.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Για την ιστορία της κοινότητας δεν έχουμε πληροφορίες που να μας παίρνουν σε βάθος χρόνου, καθ ότι κανείς δεν άφησε γραπτά κείμενα και όσα είναι γνωστά, είναι από θύμισες γερόντων που και αυτοί τα έμαθαν από λόγο σε λόγο.
Η πρώτη φορά που κατεγράφησαν ολοκληρωμένες πληροφορίες για την κοινότητα ήταν το 2003 από τον συγγραφέα Χρίστο Μαυρέση που σε μια καλογραμμένη έκδοση βιβλίου του με τίτλο «Χλώρακα Ιστορική και Λαογραφική μελέτη», αποτέλεσε την πρώτη τεκμηριωμένη μελέτη και καταγραφή της ιστορίας της Χλώρακας. Στην Ιστορική του επισκόπηση για το χωριό, αναφέρει:
«Το χωριό Χλώρακα είναι συνεχιστής παλαιότερων συνοικισμών, ενώ τα διάφορα αρχαιολογικά αντικείμενα που ανακαλύφθηκαν κατά καιρούς, μαρτυρούν πολύ παλαιό συνοικισμό από τα μέσα της 4ης χιλιετηρίδας. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η εύφορη περιοχή του χωριού υπαγόταν διοικητικά κατά την αρχαιότητα στο Βασίλειο της Πάφου. Βρέθηκαν επίσης ίχνη και κατάλοιπα των Βυζαντινών και των Μεσαιωνικών χρόνων. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας η Χλώρακα ήταν φέουδο. Κατά την περίοδο αυτή ίσως εγινε η παραφθορά της αρχικής ονομασίας του χωριού».
Η ιστορία της Χλώρακας ξεκινά από την λίθινη εποχή, όμως ίσως ήταν μικρό και ασήμαντο μέρος για να ασχοληθεί κάποιος ιστορικός και να καταγράψει οτιδήποτε σχετικά με το ιστορικό της.
Σε γραπτά κείμενα συναντούμε καταγραμμένη μια αναφορά από τον ηγούμενο Μαχαιρά Γρηγόριο το 1945 περί ενός θλιβερού περιστατικού που συνέβηκε στα ανοιχτά της θάλασσας της Χλώρακας το 1810, όταν ένεκα σφοφρής θαλασσοταραχής, επιβατικό πλοίο γεμάτο πλούσιους επιβάτες που έπλεε για τους Αγίους Τόπους, έπεσε στις ξέρες του «Φουρφουρή», και βουλιάζοντας πνίγηκαν όλοι, μεταξύ αυτών η σύζυγος και το μικρόν παιδί του δραγουμάνου της Κύπρου Χατζηγεωργάκης Κορνέσιος.
«Φουρφουρής» είναι η ξέρα που ευρίσκεται σε απόσταση ενος χιλιομέτρου απο την ακτή της παραθαλάσσιας περιοχής «Δήμμα» και είναι καταγραμμένη στους επίσημους χάρτες της Κυπριακής Δημοκρατίας με αυτό το όνομα, και πανω τους είναι σφηνωμένο το πλοίο «‘Άγιος Δημήτριος» το οποίον αποτελεί σήμα κατατεθέν της Χλώρακας, που από τα βάθη του πέλαου ή από ψηλά στον αέρα αεροπορικώς, μπορεί κάποιος να εντοπίσει και να καταδείξει την Χλώρακα.
Κατά άλλους, Φουρφουρής είναι η μικρή χερσόνησος
στην παραθαλάσσια περιοχή της «Βρέξης» που στην άκρη της μέσα στη θάλασσα υπάρχει σπηλιά, που όταν έχει τρικυμία τα κύματα σκεπάζοντας την και ξεσκεπάζοντας της, συμπιέζουν τον αέρα μέσα στη σπηλιά και δημιουργούν ένα θόρυβο φφφ, δηλαδή φουρφουρίζει. Έτσι και ο βράχος αυτός ονομάστηκε νησί του «Φουρφουρή». Όταν συνέβαινε αυτό το φαινόμενο αλλά ταυτόχρονα νότια της θάλασσας γέμιζε και κατέβαζε ο καιρός, τότε πάντα έβρεχε. Γι αυτόν τον λόγο, πήρε η περιοχή την ονομασία "Βρεξη". Περί της τοπωνυμίας αυτής, βρίσκουμε σε δημοσίευμα στο περιοδικό "Πάφος" έκδοσης 1942 από τον αρθρογράφο Χρ. Λίβα, να αναφέρει τα εξής:
«Άμα χτυπά το Φερφουρίν για τρεις ώρες για τρεις ημέρες έσιει νερά. Η λέξη Φερφουρίν είναι όνομα ενός άλλου νησιού που βρίσκεται προς την παραλια του χωριού Χλωρακας. Η λέξη χτυπά αναφέρεται στον υπόκωφο κρότο της θάλασσας που κάνει χτυπώντας προς τον Φερφουρίν. Η παρατήρηση αυτή γίνεται το φθινόπωρο προς το χειμώνα, συνήθως νύχτα. Οι κάτοικοι της χαμηλής πιστεύουν ότι όταν αστράψει από τη διεύθυνση του νησιού εκείνου θάρθη βροχή, το πολύ σε τρεις μέρες. Η ορθότητα της παρατήρησης αυτής διαφαίνεται κι από την ακόλουθη. -Άμα αστράφτει συχνά το Φερφουρίν, σε τρεις ώρες έχουμε νερά. Άμα αστράφτει αργά σε τρεις ημέρες. Α ‘μμα στράφτει του Τσιύκκου αννίει ο τζιαιρός-. Η φράση του Τζιύκκου εδώ εννοείται η διεύθυνση προς τη βουνοκορφή της μονής Κύκκου)».
Άλλη αναφορα καταγραμμένη για τη Χλώρακα, βρίσκουμε στο βιβλίο του Ιερώνυμου Περιστιάνη «Ιστορία των Ελληνικών γραμμάτων»:
«Προ της Αγγλικής Κατοχής δεν έλειτούργησε Κοινοτικόν Σχολείον, άλλ' ούτε καί ίδιωτικόν κοινοτικόν τοιούτον, και ο λόγος είναι διότι ή κοινότης πρό της Κατοχής ήτο πολύ μικρά.
Ό Σοφοκλής Χατζή Γεωργίου, ετών 65 ο δούς ημίν τας πληροφορίας, έμαθε τα Κοινά γράματα, ήτοι Παιδαγωγίαν, Οκτώηχον καί Απόστολον παρα τω αδελφώ του Χριστοδούλω Χ' Γεωργίου φοιτών έν οικία του εν ηλικία 12 ετών, ήτοι τω 1877. Εν καιρώ γεωργικών εργασιών ήκολούθει τον διδάσκαλον εις τους αγρούς του και ο μαθητής καθήμενος εν τω μέσω του αγρού, εν ω ο διδάσκαλος ησχολείτο, ανεγίγνωσκεν ή απεστήθιζε το μάθημα του και ό διδάσκαλος διώρθωνε τα λάθη του. Εφοίτησεν ούτω επί 4 - 5 έτη ότε και ηδύνατο να λέγη τον Απόστολον επ' εκκλησίας με το εκκλησιασηκόν ύφος. Άλλοι μαθηταί δεν εφοίτησαν εις τον αδελφόν του. Δεν ενθυμείται άλλον να διδάξη εις σχολείον εν τω χωρίω του, αλλ' όσοι εγνωριζον τα Κοινά εδίδασκον μόνον τους συγγενείς των».
Τέλος, στο βιβλίο του " Πόλεις και χώριά της Κύπρου" ο λαογράφος και μελετητής Νέαρχος Κληρίδης, αναφέρει:
"Είναι κτισμένος στά βορειοδυτικά του Κτήματος και σέ απόσταση 1½ αγγλικού μιλίου. Το όνομα του έγινε γνωστό, όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά και στην Ελλάδα, γιατί εκεί αποβιβάστηκε μια νύχτα του φθινοπώρου του 1954 ο Γεώργιος Γρίβας Διγενής, κι άρχισε την οργάνωση της ΕΟΚΑ για την απελευθέρωση της Κύπρου.
Βρίσκεται σε μικρήν απόσταση από τη Θάλασσα και είναι συνεχιστής παλαιοτέρων συνοικισμών που υπήρχαν στην περιοχή του κι εξαφανίστηκαν στο πέρασμα των χρόνων. Τάφοι προχριστιανικοί με το όνομα Ελληνόσπηλιοι και διάφορα αρχαιολογικά αντικείμενα, λίθινα εργαλεία, αξίνες, θραύσματα αγγεία, τα οποία μπορεί κανείς να συναντήσει εδώ κι εκεί στην επιφάνεια του εδάφους, μαρτυρούν πολύ παλαιόν συνοικισμό από τα μέσα τής 4ης χιλιετηρίδας π.Χ.
Παράξενη όμως παραμένει η ονομασία του συνοικισμού αυτού, για την οποίαν δεν ασχολήθηκαν οι ειδικοί μέχρι σήμερα. Αν ονομάστηκε Χλώρακας από την πλούσια χλωρίδα (πρασινάδα) που υπήρχεν εκεί όταν πρωτοκτίστηκε ο συνοικισμός, δεν είναι βέβαιο και μπορεί να θεωρηθεί η ετυμολογία αυτή μάλλον παρετυμολογία, επειδή δέν συμφωνά με την προφορά. Αν η περιοχή ήταν τέτοια ώστε να είναι καταπράσινη χειμώνα-καλοκαίρι, δέν θά μπορούσε να ονομαστεί Χλώρακας (τόπος πρασινισμένος), αλλά Γλώρακας, (επειδή οί Κύπριοι λένε πάντα τό χλωρό, γλωρόν). Αν πάλιν ήταν τόπος ανθοστόλιστος κι ονομαζόταν Φλώρακας, δεν μπορεί κανείς να το αποδείξει. Όμως μπορεί να σχηματίστηκε το όνομα από το Φλώρακας, γιατί τα φ στην Κυπριακή εναλλάσσεται μέ τα χ: χωράφι-φωράφι, φορεί-χωρεί"
ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ κεφάλαιον 2ον
ΕΛΛΗΝΟΣΠΗΛΙΟΙ
Η ιστορία της Κύπρου είναι αρχαιοτάτη και έχει να επιδείξει πανάρχαιες καταβολές έως και πριν χιλιάδες χρόνια.
Κατά την Ελληνιστική περίοδο κατά τη διάρκεια των αρχαϊκών και κλασσικών χρόνων, οι Φοίνικες κατακτητές εγκατέλειψαν τη Κυπρο και οι κάτοικοι στράφηκαν προς τους Μακεδόνες Πτολεμαίους της Αιγύπτου. Έτσι από τον 3ο αιώνα π.Χ. το νησί εξελληνίζεται πλήρως, περίοδο κατά την οποία άνθισαν οι τέχνες καθώς και η ελληνική θρησκεία προς τους 12 θεούς του Ολύμπου με ιερά σε όλο το νησί και μεγαλοπρεπείς τάφους στους οποίους θάβονταν οι άρχοντες και οι προεστοί του τόπου.
Είναι τάφοι που χρονολογούνται από τα Ελληνιστικά και πρώτα Ρωμαϊκά χρόνια σκαλισμένοι σε βράχους που πολλοί από αυτούς μοιάζουν με κανονικά σπίτια, με δωμάτια ταφής που ανοίγουν σε αίθρια περιστύλια. Μοιάζουν με τάφους που βρέθηκαν στην Αλεξάνδρεια αποδεικνύοντας έτσι τις στενές σχέσεις μεταξύ των δύο πόλεων στα Ελληνιστικά χρόνια.
Αυτοί οι τάφοι ονομάστηκαν Ελληνόσπηλιοι ένεκα της Ελληνιστικής περιόδου, καθώς και τάφοι των βασιλέων ένεκα του μεγέθους και της μεγαλοπρέπειας τους. Ήταν τάφοι στους οποίους ενταφιάζονταν μέλη της αριστοκρατίας της Πάφου, και όχι Βασιλιάδες.
Στη δυτική πλευρά της πόλεως της Πάφου κοντά στη θάλασσα ευρίσκεται ένα μεγάλο σύμπλεγμα από αυτούς τους τάφους, οι περίφημοι «Τάφοι των Βασιλέων» που πήραν το όνομα τους εξ αιτίας της μεγάλης μεγαλοπρέπειας με την οποία είναι κατασκευασμένοι. Είναι σκαμμένοι μέσα σε συμπαγείς βράχους, και χρονολογούνται τον 4 π.Χ. αιώνα. Παρόμοιοι τάφοι ευρίσκονται κατάσπαρτοι σε πολλές περιοχές σε ολόκληρη την επαρχία της Παφου.
Στη Χλώρακα στην περιοχή «Ροδαφίνια» και στην πλευρά της λεωφόρου "Χλώρακας" προς τη μεριά του χωριού, υπάρχει ένας παρόμοιος τάφος ο Ελληνόσπηλιος, ο οποίος είναι λαξευτός μέσα στη γη. Δεν έχει τη μεγαλοπρέπεια και την ωραιότητα των τάφων της Κάτω Πάφου, αλλά είναι αρκετά μεγάλος και ανεκτίμητης αξίας με αίθριο και εισόδους σε νεκρικούς θαλάμους σκαμμένους σε σκληρή και συμπαγή πέτρα. Σε αυτόν ανακαλύφθηκαν αρχαία αντικείμενα ανεκτίμητης αξίας, εκ των οποίων σώζεται Ρωμαϊκή μαρμάρινη σαρκοφάγος με κάλυμμα που σήμερα κοσμεί το προαύλιο του Μουσείου Πάφου.
Στη Χλώρακα επίσης, λίγα μέτρα από την κεντρική πλατεία ευρίσκεται ακόμα ένας Ελληνόσπηλιος μέσα στο έδαφος, με την είσοδο του κλειστή από χώματα. Είναι φυσικό σπήλαιο που στα τοιχώματα του έσκαψαν νεκρικούς θαλάμους όπου μάλλον σ αυτούς ενταφιάστηκαν άσημοι άρχοντες. Μέσα σε έναν από αυτούς ανευρέθηκε από παλαιόν κάτοικο, σαρκοφάγος με κάλυμμα που πάνω του υπάρχει ανάγλυφο σώμα ωραιότατης γυναικός σπουδαιοτάτου κάλλους, που την πούλησε δυστυχώς σε αρχαιοκάπηλους. Εικάζεται πως ευρίσκεται σε ιδιωτικό μουσείο της Νέας Υόρκης. Επίσης σε άλλον βρέθηκε χρυσή ζώνη πολεμιστή που και αυτή δυστυχώς πουλήθηκε σε αρχαιοκάπηλους στο ποσό των πέντε λιρών στην εποχή περίπου του μεσοπολέμου, ενώ σε τρίτο βρέθηκε λαμπιόνια που επίσης κανείς δεν γνωρίζει που ευρίσκεται. Είναι μαρτυρίες ζώντων μέχρι πρότινος κατοίκων της κοινότητας που έζησαν την εποχή εκείνη, και που μου εφανέρωσαν κατά τη διάρκεια ερευνάς μου.
Είναι βέβαιο πως η περιοχή της Χλώρακας στην αρχαιότητα υπαγόταν στο βασίλειο της Πάφου, αλλά τα μόνα που παρέμειναν στις σημερινές ημέρες να μας το ενθυμίζουν, είναι οι δύο Ελληνόσπηλιοι οι οποίοι ευρίσκονται σε ιδιωτικές περιουσίες.
ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου Βυζαντινού ρυθμού της Χλώρακας κτίστηκε τον 12ο αιώνα ίσως από βοσκούς οι οποίοι δεν είχαν πολλές γνώσεις αρχιτεκτονικής και χρησιμοποίησαν πέτρες έτοιμες πελεκητές, κυρίως από χαλάσματα αρχαίων κτισμάτων που ήταν διάσπαρτα στην γειτονική περιοχή της Κάτω Πάφου.
Λέγεται ακόμη ότι κτίστηκε από πλούσιο Μουσουλμάνο τσιφλικά που όριζε τον κάμπο κάτω από το μικρό εκκλησάκι, και που βαφτίστηκε Χριστιανός μετά που του φανερώθηκε ο Άγιος.
Στο βιβλίο του Ιωάννου Π. Τσικνόπουλλου "Ιστορία της εκκλησίας της Πάφου αναφέρονται τα εξής:
"ΚΓ. Μονη Αι Νικολούδιν Χλώρακας: Πλησίον του Χωρίου Χλώρακα ευρίσκεται ο γοητευτικός πολύ μικρός Μοναστηριακός Ναός του Αγίου Νικολάου. Ίχνη Αγιογραφίας επί του βορείου τοίχου δικνείουν τον Άγιον Νικόλαον καί τόν βίον του… Περιουσία της Μονής κατά τ'ο 1805 ήσαν 15 σκαλες περιβόλια πέριξ της εκκλησίας με δύο βρύσες καί δένδρα, καί εις την γήν των Πετριδιών, προς την Έμπαν, χωράφια σκάλες 500(= πεντακόσιαι)»...
Μια ιστορία λέει ότι στο αρχαίο παρεκκλήσι του Άη Νικόλα στη Χλώρακα που στέκει στην άκρη μοιανού κρεμμού, οι κάτοικοι έκτιζαν τοίχο για να προστατεύονται τα παιδιά τους όταν πήγαιναν να λειτουργηθούν. Αλλά όπως το γιοφύρι της Άρτας, έτσι και τούτο, το βράδυ χαλούσε. Οι κάτοικοι σε μια πεισματική συμπεριφορά τους, ολημερίς το έκτιζαν, αλλά το βράδυ γκρεμιζόταν. Ώσπου στο τέλος κατάλαβαν ότι το χαλούσε ο Άγιος γιατί ήθελε να έχει απρόσκοπτη θέα ολόκληρη τη θάλασσα. Από εκείνο τον καιρό, αντί για τοίχο, τοποθέτησαν κάγκελα, και τώρα ο Άγιος έχει απρόσκοπτη όλη τη θέα, ταυτόχρονα τα παιδιά προστατεύονται να μην πέφτουν στο γκρεμμό.
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΗΣ
Ο ναος της «Παναγίας της Χρυσελεούσας» ευρίσκεται στην κεντρική πλατεία της Χλώρακας, είναι Βυζαντινού ρυθμού, και κτίστηκε μεταξύ 11ου και 13ο αιώνα. Σ αυτήν υπάρχει η μοναδική ίσως εικονογραφία στον κόσμο που κατά τα παλαιά πρότυπα ο Χριστός βρίσκεται στον Ιορδάνη ποταμό εντελώς γυμνός, έχοντας λίγο διασταυρωμένα τα πόδια του με σκοπό να καλύψει το φύλο με ελαφριά στροφή.
Στην εκκλησία της Παναγίας της Χρυσελεούσης υπήρχε πάνω στο αρχαίο τέμπλο του εικονοστασίου η εικόνα της Παναγίας που είναι θαυματουργή και εξέχουσα απ όλες τις άλλες ως προς την τεχνοτροπία της και την καλλιτεχνική της αξία και που όταν κτίστηκε η μεγάλη εκκλησία της Παναγίας της Χρυσοαιματούσης, μεταφέρθηκε εκεί.
Πριν πάρα πολύ καιρό ίσως κατά τον δωδέκατο αιώνα, μια ίδια εικόνα ακριβώς, ήταν στην κατοχή μιας ευσεβούς πλούσιας οικογένειας που την είχαν τοποθετήσει μέσα στην ιδιόκτητη εκκλησία τους και την τιμούσαν. Ύστερα από καιρό, μια μέρα που ήταν γιορτή της Παναγίας, η κυρά του σπιτιού όταν πήγε να προσκυνήσει και να ανάψει το καντήλι της, είδε με έκπληξη ότι η εικόνα έλειπε, και εξεπλάγη πολύ, γιατί ήξερε πως κλέφτης δεν μπορούσε να μπει στο κτήμα της που ήταν καλά περιφραγμένο και προφυλαγμένο. Ήταν σίγουρη ότι κανείς δεν την έκλεψε, και πως κάτι άλλο είχε συμβεί. Ξεσήκωσε όλη την οικογένεια, το πρωσικό και τους δούλους, και βάλθηκαν να ψάχνουν να την βρουν σε όλη την περιφέρεια. Ύστερα από κάμποσα μίλια παρακάτω, την βρήκαν ακουμπισμένη σ ένα βράχο να κοιτάζει προς την δύση. Με πολλή ανακούφιση την πήραν πίσω και την έβαλαν στη θέση της πανω στο εικονοστάσι. Ήταν ο μήνας Αύγουστος, ήταν η μεγαλη γιορτή της Παναγίας, ήταν γι αυτό που η καλή Χριστιανή κυρά του σπιτιού σκέφτηκε ότι δεν ήταν τυχαίο το γεγονός που εσυνέβη. Με πολλη ευλάβεια προσευχήθηκε και παρακάλεσε την Παναγία να της φανερώσει τι επιθυμούσε.
Πέρασαν λίγες μέρες, ήρθε η 8η Σεπτεμβρίου η μέρα γέννησης της Θεοτόκου, οπότε συνέβηκε πάλι το ίδιο θαύμα. Όλοι σίγουροι που θα βρουν το εικόνισμα, κίνησαν στο ίδιο μέρος όπου και πράγματι βρήκαν την Παναγία ακουμπισμένοι στον ίδιο βράχο να κοιτάζει προς δυσμάς. Σίγουροι για την επιθυμία της, απεφάσισαν πώς εκεί ήθελε να είναι, έτσι χωρίς άλλη σκέψη απεφάσισαν και έκτισαν εκκλησία σε εκείνο το μέρος, και τοποθέτησαν το εικόνισμα της στο εικονοστάσι βασιλεύουσα, και ονόμασαν την εκκλησία Παναγία Χρυσελεούσα, λένε κάποιοι ότι είναι αυτή που υπάρχει σήμερα στην κεντρική πλατεία της Χλώρακας.
Οι τοίχοι της εκκλησίας της Παναγίας της Χρυσελεούσης της Χλώρακας ήταν ολόκληροι τοιχογραφημένοι, εκ των οποίων εικονογραφήσεων σήμερα σώζονται αρκετές. Η παράδοση θέλει η εικονογράφηση της εκκλησίας να γίνηκε από κάποιον σταυροφόρο που κατοίκησε στην Πάφο, που θέλοντας να βρει συγχώρεση από την Παναγία και να εξιλεωθεί γιατί δεν τη σεβάστηκε παλιότερα, διέθεσε πολλά χρήματα για να την εικονογραφήσει.
Κατά τα χρόνια του Ερρίκου Β΄ βασιλιά της Κύπρου και των Ιεροσολύμων (1285 - 1324, οι Σταυροφόροι εκδιώχτηκαν από την Ανατολή και πολλοί κατέφυγαν στην Κύπρο.
Ένας σταυροφόρος τυχοδιώκτης στην πορεία του για το πόλεμο στους Αγίους τόπους λεηλάτησε μια Χριστιανική εκκλησία που ήταν αφιερωμένη στην Παναγία τη Χρυσελεούσα. Έκλεψε ότι πολύτιμο υπήρχε, εκποίησε σε χρυσάφι ότι μάζεψε, και όταν οι Σταυροφόροι εκδιώχθηκαν από τους Αγίους τόπους, αυτός ήρθε στην Κύπρο και εγκαταστάθηκε στην Πάφο.
Όταν πέρασαν πολλά χρόνια και γέρασε, αισθάνθηκε μεγάλη αρρώστια να τον κυριεύει, πόνοι έζωναν το κορμί του και η ζωή του ήταν αφόρητη χωρίς να μπορούν οι γιατροί να τον θεραπεύσουν. Θεωρώντας πως τον τιμωρούσε η Αγία Παναγία που λεηλάτησε τον ναό της, αποφάσισε πως για εξιλέωση και συγχώρεση, έπρεπε ότι πήρε να το δώσει πίσω. Προσέλαβε λοιπόν Αγιογράφους, και προσπάθησε όσες περισσότερες εκκλησίες ήταν αφιερωμένες στην Παναγία τη Χρυσελεούσα, να τις Αγιογραφήσει…
Και πράγματι, όταν τέλειωσε η Αγιογράφηση της Παναγιας της Χρυσελεούσης στη Χλώρακα, η Παναγία ίσως τον συγχώρησε, γιατι ένα πρωί βρήκαν τον γέρο σταυροφόρο πεθαμένο ησυχασμένο και εν ειρήνη. Πολλοί είπαν πως τον λυπήθηκε η Παναγία και τον πόσπασε από τα βάσανα του.
Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΥΜΝΟΣ
Σε όλες τις Αγιογραφήσεις ο Χριστός βαπτίζεται φέροντας συνήθως κάποιο άσπρο ρούχο στη μέση ενώ το δεξί ή και τα δύο του χέρια ευρίσκονται ανατεταμενα σε θέση ευλογίας.
Στις εκκλησίες συνηθίζουν κατά τη βάπτιση, συμβολικά να φορούν στους βαπτισμένους ρούχα λευκά, ίδιο χρώμα με το ένδυμα που φορούσε ο χριστός κατά τη βάπτιση του, «όσοι εβαπτίσθητε εις Χριστόν, Χριστόν ενεδύθητε»
Ενώ λοιπόν κατά τους συνηθέστερους εικονογραφικούς τύπους, έχουμε τον Χριστό συνήθως να βαπτίζεται ενδεδυμένος με λευκό ρούχο στη μέση, κάποιες φορές τον ευρίσκουμε κατά τα παλαιά πρότυπα εντελώς γυμνό.
Μια σπάνια Αγιογραφία με το Χριστό να βαπτίζεται εντελώς γυμνός, ευρίσκεται στο μικρό αρχαίο ναό της Παναγίας της Χρυσελεούσης στη Χλώρακα.
Είναι Βυζαντινού ρυθμού και κτίστηκε τον 12ο ή 13ο αιώνα, και ευρίσκεται στην κεντρική πλατεία της κοινότητας. Στον τρούλο και σε διάφορα μέρη των τοίχων, αλλά ιδιαίτερα μέσα στο ιερό του ναού, ευρίσκονται σπάνιες αγιογραφίες, και ανάμεσα τους σώζεται η μοναδική ίσως εικονογραφία στον κόσμο που κατά τα παλαιά πρότυπα ο Χριστός βρίσκεται στον Ιορδάνη ποταμό εντελώς γυμνός, έχοντας λίγο διασταυρωμένα τα πόδια του με σκοπό να καλύψει το φύλο με ελαφριά στροφή.
Εξέχουσα απο τις άλλες Αγιογραφίες ως προς την τεχνοτροπία της και την καλλιτεχνική της αξία, παριστά το Χριστό να στέκεται στη μέση του Ιορδάνη γυμνός ντυμένος με την Αδαμική γυμνότητα, αποδίδοντας τοιουτοτρόπως το ένδοξο ένδυμά του Παραδείσου με το οποίο θα έπρεπε να ενδύεται η ανθρωπότητα. Το ένα του πόδι προβάλλει μπροστά για να δείξει την υπέρτατη πρωτοβουλία του να βαπτιστεί από το Ιωάννη, αλλα και για να κρυψει την γυμνια του η οποια αισχύνει ίσως τις σκέψεις των αμαρτολών.
Στην εκκλησία της Παναγίας της Χρυσελεούσης στη Χλώρακα, ο Χριστός είναι γυμνός, εντελώς γυμνός. Ενώ αλλού του φορούν λευκό ρούχο, σ αυτή την Αγιογραφία ο ζωγράφος χωρίς ηθικολογικές φοβίες και ενδοιασμούς για το γυμνό, σε μια ύψιστη παράσταση του υιού του Θεού, αναπαραστά τη γύμνια της ανθρωπότητας χωρίς η δική του γυμνότητα να προκαλεί, δηλώνοντας τοιουτοτρόπως πως δεν είναι προκλητικοί οι δρόμοι που χαράσσει η Εκκλησία μας.
Είναι η ασκητική γυμνή παρουσίαση του σώματος του Θεανθρώπου που ζωγραφισμένος με κατανυκτικές γραμμές, αποτελεί την γυμνή αγιογράφηση της αναβάπτισης του ανθρώπου.
ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ
Με τις τοιχογραφίες θρησκευτικών θεμάτων ηΟρθόδοξη παράδοση στοχεύει στην πνευματική σημειολογία ώστε μέσω αυτής να μπορεί να επιτευχθεί μια σχέση ζωής με το Θεό και τους Αγίους Του, καθ ότι η εικόνα δημιουργεί μια αίσθηση ζωντανής παρουσίας και φέρνει τον πιστό σε προσωπική σχέση και επαφή με την υπόσταση του εικονιζόμενου. Άρα η αγιογραφία δεν θεωρείται απλό έργο θρησκευτικής τέχνης, αλλά μέσο με το οποίο ο άνθρωπος μπορεί να αισθανθεί την αγιότητα.
Η εκκλησιαστική παράδοση αναφέρει πως την πρώτη εικόνα την ζωγράφισε ο χριστός, όταν ο Αύγαρος βασιλεύς της Μεσοποταμίας υποφέροντας από λέπρα έγραψε επιστολή στον Χριστό για να τον παρακαλέσει να τον επισκεφτεί και να τον θεραπεύσει. Την επιστολή μετέφερε στο Χριστό ο Ανανίας υπηρέτης του βασιλέως, και όταν αντίκρισε το γιο του Θεού, προσπάθησε να τον ζωγραφίσει, αλλά μη έχοντας ταλέντο στη ζωγραφική δεν τα κατάφερε. Ο Χριστός βλέποντας την ανεπιτυχή του προσπάθεια, του ζήτησε νερό για να νιφτεί και σκούπισε το πρόσωπό του με ένα μανδήλιο το οποίον του παρέδωσε. Η θεία μορφή του αποτυπώθηκε θαυματουργά και το εν λόγω μανδήλιο είναι γνωστό ως το Άγιον Μανδήλιον.
Ακόμη η παράδοση αναφέρει πως ο Ευαγγελιστής Λουκάς πρώτος ζωγράφισε τρεις εικόνες της Υπεραγίας Θεοτόκου φέρουσα στην αγκαλιά της τον υιόν της τον αγαπητόν η οποία τις δέχτηκε με αγάπη λέγοντας,
-Η χάρις του εξ εμού τεχθέντος είη δι' εμού μετ' αυτών.
Σήμερα οι τρεις άγιες εικόνες, βρίσκεται η μία στην Κύπρο στην Ιερά Μονή του Κύκκου, η δεύτερη στην Πελοπόννησο στην Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου, και η άλλη στη Ρωσία.
Έκτοτε και μέχρι σήμερα οι πιστοί συνηθίζουν να τοιχογραφούν τις εκκλησιές, με αποτέλεσμα η τέχνη της Αγιογραφίας να αναπτυχθεί πλήρως και να αναδειχτούν ανά τους αιώνες σπουδαίοι Αγιογράφοι και σπουδαίες Αγιογραφίες. Η Κύπρος είναι διάσπαρτη από αρχαίες εκκλησίες τοιχογραφημένες περίτεχνα, που δυστυχώς όμως οι περισσότερες Αγιογραφήσεις έχουν φθαρεί ή καταστραφεί από το πέρασμα των χρόνων. Το τμήμα Αρχαιοτήτων αν και έχει αναλάβει τη συντήρηση τους, δυστυχώς στις δυο αρχαίες εκκλησίες του Αγίου Νικολάου και Παναγίας Χρυσελεούσης που ευρίσκονται στη Χλώρακα, τίποτα δεν έχει κάνει περί τούτου.
Είναι εκκλησίες Βυζαντινού ρυθμού του 12ου αιώνα, με τους τοίχους παλαιότερα να καλύπτονται από σπουδαίες Αγιογραφήσεις, και που σήμερα δυστυχώς, ελάχιστα ίχνη έχουν μείνει από αυτές, αλλά έστω και ότι έχει απομείνει, είναι αξιόλογες ζωγραφίσεις από σπουδαίους αλλά αγνώστους ζωγράφους.
Στην εκκλησία της Παναγίας Χυσελεούσας διασώζονται δυο στηθαίες μορφές Αγίων εκ των οποίων η μια παριστάνει την Αγία Κυριακή ενώ η άλλη έχει φθαρεί. Μια άλλη απεικονίζει τον Άγιο Γεώργιο να σκοτώνει τον δράκοντα. Στον τρούλο είναι σχεδιασμένος ο Παντοκράτορας, ενώ στην οριζόντια βάση του είναι αναγραμμένη η φράση «ΣΤΕΡΕΩΣΟΝ ΚΥΡΙΕ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΗΝ ΕΚΤΙΣΩ ΤΩ ΤΙΜΙΩ ΣΟΥ ΑΙΜΑΤΙ ΟΥΡΑΝΟΣ ΠΟΛΥΦΩΤΟΣ ΑΝΕΔΕΙΧΘΗ ΑΠΑΝΤΑ ΦΩΤΑΓΩΓΟΥΣΑ ΤΟΥΣ ΠΙΣΤΟΥΣ ΕΝ Ω ΕΣΤΩΤΕΣ ΚΑΤΑΥΓΑΖΩΜΕΝ ΤΟΥΤΟΝ ΤΟΝ ΟΙΚΟΝ». Κάτω από τον τρούλο υπάρχουν τα Χερουβείμ, οι δώδεκα Αποστόλοι, οι τέσσερις Ευαγγελιστές και ο Ιωάννης ο θεολόγος. Υπάρχουν επίσης οι τοιχογραφίες της δευτέρας παρουσίας, του Χριστού ως δίκαιου κριτή, και ο Άγιος Μηνάς καβάλα σε άλογο.
Στο ιερό υπάρχουν παραστάσεις της σκηνής του Ευαγγελισμού, της γεννήσεως, της σταυρώσεως, του Επιτάφιου θρήνου, της θυσίας του Αβραάμ, της βαπτίσεως του Χριστού, και της Παναγίας της Πλατυτέρας.
ΠΑΛΙΕΣ ΒΡΥΣΕΣ
Τη σημασία του ζωογόνου νερού συναντούμε στους μύθους των λαών που έχοντας πλήρη επίγνωση της ζωοδόχου σημασίας του το τίμησαν και το ανέδειξαν ως θεότητες θέλοντας να το εξευμενίσουν. Ανέπτυξαν θρύλους και δημιούργησαν ιστορίες και δοξασίες καθώς και παραδοξολογίες, αφού ήταν το πολυτιμότερο αγαθό που θέλοντας οι άνθρωποι πρώτοι να έχουν ρόλο και λόγο επ αυτού, δημιούργησαν δεισιδαιμονίες και φοβίες για ανεράδες και δράκους θέλοντας να το προστατεύσουν.
Στους μύθους όλων των λαών το νερό αποτέλεσε στοιχείο έμπνευσης και διανόησης, ευρηματικότητας, επινοητικότητας και καλλιτεχνικής φαντασίας καθώς και δημιουργικής πνοής που τους βοήθησε να σχεδιάσουν και να κατασκευάσουν κυρίως βρύσες που ως σήμερα παραμένουν δείγματα αρχιτεκτονικής παράδοσης και κουλτούρας.
Σε όλα τα μέρη όπου υπήρχε τρεξιμιό νερό, έκτιζαν βρύσες οι οποίες συνήθως ήταν δημόσιες, ώστε να τις χρησιμοποιούν όλοι πλούσιοι και φτωχοί, καθώς το νερό είναι απαραίτητο στοιχείο για τη ζήση του ανθρώπου, και ένεκα αυτού, πολλοί αιματηροί πόλεμοι έχουν συμβεί στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Στη Χλώρακα σώζονται τρεις παλιές βρύσες ο «Πύρκος», το «Καμαρούϊ» και η «Βρύση». Εξ αυτών όμως, μόνο η τελευταια σώζεται επ ακριβώς όπως κτίστηκε πριν εκατοντάδες χρόνια.
Λίγα μέτρα από την κεντρική πλατεία της κοινότητας στην πλευριά μεριά ενός χειμάρρου με πυκνή βλάστηση, σε ένα τόπο καταπράσινο από θεόρατους δρύες και άγρια πανίδα, ήταν οικοδομημενο το περίκαλλο κτίσμα που σώζεται περιποιημένο και συντηρημένο έως σήμερα, η «Βρύση» του χωριού.
Όπως σε πολλές περιοχές υπάρχουν έθιμα στα οποία πιστεύουν και τηρούν ευλαβικά οι άνθρωποι, στη Χλώρακα οι κάτοικοι για να καλοπιάσουν τις καλές νεράιδες και τις κακές ανεράδες που θεωρούσαν ότι κατοικούσαν στις πηγές, προσέφεραν σπονδές όπως βασιλόπιττες και μελομακάρουνα για να γλυκάνουν αυτές και τα νερά τους.
Γεροντότεροι κάτοικοι μαρτυρούν πως στους παλαιούς καιρούς το πρωί της Πρωτοχρονιάς μετά την εκκλησία, οι κάτοικοι συνήθιζαν να πηγαίνουν στη «Βρύση» του χωριού για να γεμίσουν τις στάμνες τους με καινούριο αγιασμένο νερό, αφού πρώτα γινόταν δέηση από τον ιερέα που το ευλογούσε στο όνομα του πατρός, του υιού και τους Αγίου πνεύματος, και ύστερα τους ράντιζε την κεφαλή με ένα κλωνί από λασμαρί ή βασιλιτσιάς.
Σήμερα δίπλα στη παλιά πετρόκτιστη «Βρύση» έχουν κτίσει ένα ωραίο παρεκκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Υπάτιο δωρεάν ευεργέτου Γιαννάκη Αριστοδήμου, και ένα ωραιότατο αμφιθέατρο κτίσεως επί κοινοταρχίας Ανδρέα Μαυρέση, ενώ ο όλος περιφερειακός χώρος έχει μετατραπεί σε όμορφο πάρκο πλακοστρωμένο και τοιουτοτρόπως κατασκευασμένο, ώστε τέλεια συνάδει με την γύρω φύση και δένει με την παλιά εποχή.
ΤΟ ΑΥΛΑΚΙ ΤΗΣ ΡΗΓΑΙΝΑΣ
Στα παράλια της Χλώρακας σώζονται τα απομεινάρια του πέτρινου αυλακιού που έφερνε το νερό από από την Τάλα, στο παλάτι της Ρήγαινας, στα Παλιόκαστρα. Στα σύνορα Χλώρακας - Λέμπας σώζεται ο πύργος που πάνω σε αυτόν ήταν κτισμένο και στηριγμένο το αυλάκι. Στη συνοικία του Μουττάλου μέσα στην αυλή του Τούρκικου σχολείου ευρίσκεται το αδράχτι της Ρήγαινας, και στην Κάτω Πάφο δίπλα στους Αγίους Αγαπητικό και Μισητικό, ευρίσκεται ριγμένη η θεόρατη πέτρα του Διγενή.
Η Ρήγαινα αν και πρόσωπο πραγματικό, η λαϊκή παράδοση της Κύπρου το κατέταξε στους θρύλους και τις παραδόσεις της νήσου. Την συσχετίζει με τον Διγενή και της αποδίδει πολλά μεσαιωνικά κάστρα, φρούρια και χωριά.
Η Ρήγαινα στους θρύλους αποδίδεται ως πανέμορφη κυρά και πολεμίστρια, άλλες φορές καλή και συμπονετική και άλλες κακιά, αλλά που κανείς δεν μπορεί να τη νικήσει καθώς κατοικεί σε οχυρωμένους πύργους.
Η Ρήγαινα της Πάφου κατοικούσε στα σημερινά Παλιόκαστρα, μια περιοχή ανάμεσα της Κάτω Πάφου και της Χλώρακας. Είχε κτισμένο το κάστρο της μέσα στην απέραντη πεδιάδα που εκτείνεται από το φάρο της Πάφου μέχρι την Κισσονεργα, και διαφέντευε όλο τον παράλιο τόπο, έχοντας προσταγή στους κατοίκους να καλλιεργούν κυρίως ζαχαροκάλαμα και τεύτλα.
Η ομορφιά της ήταν ξακουστή, αλλά το ίδιο και η εξυπνάδα της και η πονηριά της.
Ο λαϊκός θρύλος θέλει τον ξακουστό ήρωα Διγενή Ακρίτα να καταφθάνει μέχρι την Πάφο κυνηγώντας ένα Σαρακηνό εχθρό του. Όταν αυτός προσπάθησε να δραπετεύσει αποπλέοντας, ο Διγενής του έριξε μια μεγάλη πέτρα, -την πέτρα του Ρωμιού- και βύθισε το πλοίο του.
Στο πέρασμα του από τη Πάφο, συνάντησε τη Ρήγαινα την οποία ερωτεύτηκε παράφορα και αποφάσισε να την παντρευτεί.
Η Ρήγαινα δεν τον ήθελε για άντρα της, αλλά ούτε για εχθρό της. Με μαεστρική πονηρία του ζήτησε πως για να τον παντρευτεί, έπρεπε πρώτα να κάμει έναν άθλο, να κατορθώσει να κτίσει ένα μακρύ αυλάκι που να φέρνει νερό από τα λουτρά του Άδωνη της Τάλας στους αγρούς της. Ο Διγενής δέχτηκε την πρόκληση, και προς δυσαρέσκεια της Ρήγαινας κατάφερε να αποπερατώσει το δύσκολο έργο και να φέρει το νερό στα χωράφια της μέχρι τη Χλώρακα.
Μη θέλοντας να τον παντρευτεί όμως, αλλά φοβούμενη την οργή του, προσπάθησε να φύγει από την Πάφο. Οργισμένος ο Διγενής, άρπαξε μια μεγάλη πέτρα και της την έριξε. Η πέτρα ευρίσκεται μέχρι σήμερα δίπλα στη δυτική πλευρά του αρχαίου θεάτρου της Κάτω Πάφου, και ονομάζεται η «πέτρα του Διγενή». Άλλοι λένε ότι πρόκειται για την Πέτρα του Ρωμιού, και άλλοι ότι πρόκειται για το νησί του Διγενή στην Πόλη της Χρυσοχούς…
Η Ρήγαινα αντιδρώντας στην οργή του καθώς ήταν δεινή και δυνατή πολεμίστρια, του έριξε το αδράχτι της, ένα μεγάλο πέτρινο κίονα από τσιόνι ύψους τεσσάρων μέτρων και διαμέτρου σχεδόν ενός μέτρου, το οποίον έπεσε σε ένα χωράφι της Χλώρακας κάτω από τη συνοικία του Μουττάλλου, και που μετέφεραν οι Τουρκοκύπριοι πριν λίγα χρόνια και το τοποθέτησαν στην αυλή του σχολείου τους και εκεί ευρίσκεται ακόμα.
Στη Χλώρακα στη παραλιακή περιοχή, μέχρι τη δεκαετία του ΄60 υπήρχαν μεγάλα μέρη του αυλακιού της Ρήγαινας, τα οποία όμως δυστυχώς, χαλάστηκαν από τους ανθρώπους για να κάμουν αναδασμό στα χωράφια τους. Σήμερα, μικρό μέρος από το αυλάκι σώζεται και ευρίσκεται ακριβώς πίσω από την τελευταία στάση των λεωφορείων στην τέλειωση της λεωφόρου Χλώρακας που οδηγά στη Κάτω Πάφου πριν την περιοχή Κτιστά ή Παλιόκαστρα, ονοματολογία της περιοχής που προεήρθε καθώς εκεί ήταν κτισμένο το παλάτι της Ρήγαινας.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΛΑΤΕΙΑ
Η κεντρική πλατεία της εκκλησίας της Χλώρακας είναι όμορφη και ευρύχωρη. Καταλαμβάνει μεγάλη έκταση και στις άκριες τα δένδρα φυτεμένα και πανώρια, δίνουν δροσιά και σκιά για όποιον το επιθυμεί. Διαθέτει άπλετο χώρο για συνάξεις, φεστιβάλ και πανηγύρια, διαθέτει μεγάλη αίθουσα για μικρές γιορτές, καθώς και υπερυψωμένη πίστα για θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες.
Στην ανατολική της πλευρά υπάρχουν φυτεμένα θεώρατα δένδρα που χαρίζουν τον ίσκιο τους και τη δροσιά τους στους επισκέπτες, ενώ ανδριάνδες και στήλες ηρώων κοσμούν τον χώρο σε μια ένδειξη ανάμνησης για ηρωικούς αγώνες του παρελθόντος στους οποίους νέα παλληκάρια της κοινότητας πολέμησαν γενναία.
Η κεντρική πλατεία με τις όμορφες εκκλησίες, τα γύρω πετρόκτιστα κτίρια και καφενεδάκια που αναδίνουν έναν παλαιόν πολιτισμό , είναι τόπος συγκέντρωσης όλων των κάτοικων από αιώνες έως τώρα.
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΧΛΩΡΑΚΑΣ
Στη Χλώρακα κατά τα έτη 2007-8, προωθήθηκε από το Κοινοτικό Συμπούλιο και ορισμένους πνευματικούς ανθρώπους η κατασκευή μικρού θεάτρου χωρητικότητας τετρακοσίων θεατών. Τις μελέτες και το σχεδιασμό ανέλαβε το Αρχιτεκτονικό Εργαστήρι Αγησιλάου & Καλαβάς και το εργο παραδόθηκε στο κοινό το 2011. Έως τώρα έχουν δοθεί αξιόλογες παραστάσεις με μεγάλη επιτυχία. Είναι όμοιο με το αρχαίο ωδείο της Πάφου, με δύο σειρές κερκίδες μικρότερο. Είναι υπαίθρια αμφιθεατρική κατασκευή ημικυκλικής κάτοψης γύρω από μια κυκλική πλατεία η οποία χρησιμεύει για θεατρικές, μουσικές και ποιητικές παραστάσεις, καθώς και για άλλες τελετές.
Ευρίσκεται λίγα μέτρα από την κεντρική πλατεία και τον καθεδρικό ναό της κοινότητας δίπλα στην παλιά Βρύση, σε μια τοποθεσία με πανοραμική θέα όλο τον κάμπο και τη μεγάλη θάλασσα από δύση ως νοτιά.
Ο επισκέπτης μένει κατάπληκτος από την εξαιρετική θέα του φυσικού περιβάλλοντος που περιτριγυρίζει τον χώρο και την απόλυτη ησυχία που σκιάζεται μόνο από το κελάηδημα των πουλιών που αμέριμνα φτερουγίζουν στην πυκνοφυτεμένη από άγρια βλάστηση ρεματιά κάτωθεν του Θεάτρου.
Στον ίδιο χώρο όμορφα συνυπάρχει η παλιά Βρύση και το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Υπατίου, του θαυματουργού Αγίου θεραπευτή των μωρών παιδιών που έχουν δυσκολία να περπατήσουν.
ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ ΧΛΩΡΑΚΑΣ
Στη Χλώρακα πριν από την Αγγλική κατοχή δεν υπήρχε σχολείο και οι μαθητές για τη φοίτηση τους χρησιμοποιούσαν ως αίθουσες τάξης τα καφενεία της κοινότητας, καθώς και την εκκλησία της Παναγίας της Χρυσελεούσας.
Έως το 1930 το σχολείο ήταν μονοδιδάσκαλο, ενώ αξιοσημείωτη είναι η λειτουργία παρθεναγωγείου από το1926 έως το 1934 και το οποίον στεγαζόταν στο σπίτι του ομοχώριου δασκάλου Χριστόδουλου Αζίνα.
Το 1931 αποφασίστηκε και κτίστηκε σχολείο. Κοντά στο ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου, αξιόλογοι μαστόροι που κατείχαν τη λαϊκή αρχιτεκτονική, έκτισαν ένα κτίριο υψηλής αρχιτεκτονικής τέχνης, με πελεκιτή πέτρα και τσιμέντο, καθώς και κολώνες στην είσοδο, ενώ το δάπεδο το έφτιαξαν από στέρεο και ανθεκτικο σανίδι, το οποιον άντεξε στο χρόνο μέχρι και πρόσφατα. Είναι μέχρι σήμερα ένα κτίριο στολίδι, ένας ιερός χώρος μέσα στον οποίο διδαχτήκαν γράμματα και ακόμα συνεχίζουν να διδάσκονται, όλες οι γενεές εδώ και έναν αιώνα.
Ο πρωτομάστορας κτίστης της πέτρας και σχεδιαστής, ο λαϊκός τεχνίτης που διδάχτηκε την τέχνη της Αρχιτεκτονικής από φημισμένους άλλους μαστόρους στους οποίους μαθήτευσε από μικρό παιδί, ο ξακουστός Γεώργιος Χατζιούδης από τη Χλώρακα, ανέλαβε και περάτωσε το σχεδιασμό και το κτίσιμο του σημερινού σχολείου που στέκει ακόμα στερεό και λαμπερό στην είσοδο της κοινότητας.
Το παλιό σχολείο της Χλώρακας αποτελείται από 3 αίθουσες, ένα μικρό γραφείο δασκάλου και έναν ηλιακό που αποτελεί την είσοδο, και που εξωτερικά τον κοσμεί περιστύλιο με δωρικές κιονοστοιχίες, ενώ το εξωτερικό του δάπεδο είναι στρωμένο με περίτεχνα μάρμαρα, έχοντας για πρόσβαση επίσης μαρμάρινα σκαλοπάτια σε όλες τις μεριές του περιστυλίου.
Το παλιό κτίριο του Δημοτικό σχολείου της Χλώρακας είναι ένα από τα λίγα δημόσια κτίρια του χωριού με μεγάλη σημασία στο πέρασμα των χρόνων, καθώς όμορφο που είναι, κουβαλά ιστορία δεκαετιών. Σε αυτό μαθήτευσαν πολλές γενεές, ενώ διετέλεσε τόπος στρατιωτικής εκπαίδευσης των νέων της κοινότητας ενάντια στην Τουρκοκυπριακή ανταρσία του 1963. Ήταν επίσης ο τόπος διενέργειας όλων των τοπικών εκλογικών αναμετρήσεων από της κτίσεως του μέχρι σήμερα, καθώς και τόπος διδασκαλίας εθνικών και παραδοσιακών χορών στους νέους και στις νέες, όπως και χώρος επιμορφωτικών σεμιναρίων.
Αυτό το κτίριο μέχρι τις μέρες μας είναι ένα ωραίο μνημείο του παρελθόντος, το ομορφότερο από όλα τα άλλα, κτισμένο σε ένα όμορφο ψηλό τόπο με απρόσκοπτη θέα προς τη θάλασσα που απλώνεται κάτω στο λόφο.
ΤΟ ΠΑΡΚΟ ΤΟΥ ΠΑΡΑΚΑ
Στη Χλώρακα η τοπική αρχή σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή ένωση κατασκεύασαν θεματικό πάρκο σε μια μεγάλη έκταση γης που παραχωρήθηκε στην κοινότητα από το τμήμα Τουρκοκυπριακής διαχείρισης γης. Περιλαμβάνει όλα τα είδη άγριων φυτών, θάμνων και δένδρων που ευδοκιμούν στη χαμηλή περιοχή, καθώς και τόπο ειδικά κατασκευασμένο για μικρές παραστάσεις. Περιλαμβανει επισης κήπους, παιδικές χαρές, χώρους υγιεινής, καντίνα και δημόσιο χώρο στάθμευσης οχημάτων. Είναι ένα μεγάλο έργο που πραγματοποιήθηκε και ολοκληρώθηκε μεταξύ των ετών 2010 και 2012. Η μελέτη και η σχεδίαση του ανήκει στον Νεόφυτο Ζαβρίδη, και είναι ένα έργο συνέχεια της υπόλοιπης ανάπτυξης της περιοχής που περιλαμβάνει τμήμα του δημόσιου τουριστικού δρόμου και ενώνει τις παραλιακές ξενοδοχειακές μονάδες, αλλά που κυριότερα ενώνει αρμονικά το όλο γύρω διαμορφωμένο περιβάλλον με το υπάρχων φυσικό και άγριο της θαλάσσιας ακτογραμμής.
Βρίσκεται στην καρδιά της τουριστικής περιοχής και αναβαθμιζει την ποιότητα ζωής όχι μόνο της κοινότητας της Χλώρακας, αλλά και των διπλανών κοινοτήτων Λέμπας, Έμπας και Κισσόνεργας, και εκατοντάδες επισκέπτες απολαμβάνουν καθημερινά τον περίπατο τους, κυρίως κατά τις απογευματινές και βραδινές ώρες.
Καλύπτει έκταση 17 εκταρίων και βρίσκεται λίγα μέτρα από τη θάλασσα του Κοτσιά, έχοντας πανοραμική και απρόσκοπτη θέα ένα πολύ μεγάλο πεδίο από θάλασσα και ουρανό που φτάνει ως τον μακρινό ορίζοντα, εκεί που κάθε δείλι μπορεί ο επισκέπτης να απολαύσει ένα φανταστικό θέαμα, την δύση του ηλίου.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ
Τον πολυμήχανο Καραγκιόζη, πολλοί καραγκιοζοπαίχτες τον έπλασαν στα μέτρα ανάλογα της κάθε εποχής, δημιουργώντας ένα είδος προσφιλή και δημοφιλή είδος θεάτρου. Το ίδιο έκαμε στην Κύπρο πρώτα ο προγονός Χριστόδουλος Πάφιος και αργότερα ο εγγονός Χριστόδουλος Πάφιος, ο οποίος συνεχίζοντας το έργο του παππού του, γυρίζει την πατρίδα του και τον κόσμο όλο σε όποιο μέρος τον καλέσουν, δίνοντας παραστάσεις θεάτρου σκιών.
Θέλοντας ακόμα να προσφέρει κάτι περισσότερο για τη διάσωση και διάδοση του λαϊκού αυτού θεάματος, ο εγγονός Χριστόδουλος Πάφιος έφτιαξε το δικό του λαϊκό μουσείο θεάτρου σκιών με μοναδικό σκοπό να διατηρήσει, να προστατεύσει και να προβάλει με κάθε τρόπο ένα από τα πιο σημαντικά μέρη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που εκπροσωπεί το λαϊκό θέατρο, τον Καραγκιόζη.
To Μουσείο Θεάτρου Σκιών στη Χλώρακα στεγάζεται σε ιδιόκτητο παλιό οίκημα δίπλα στη κεντρική πλατεία, στο ίδιο παλιό κτίριο που ο πρώτος καραγκιοζοπαίχτης ο Χριστόδουλος Πάφιος χρησιμοποιούσε για να δίνει τις θεατρικές του παραστάσεις. Σήμερα το ίδιο παλιό μαγαζάκι κληροδότημα στον εγγονό του, χρησιμοποιήθηκε από τον κληρονόμο Χριστόδουλο ως χώρος στέγασης των παλιών φιγούρων, και αποτελεί σήμερα το μουσείο Καραγκιόζη της Χλώρακας και πάσης Κύπρου.
Ο επισκέπτης στο Μουσείο θεάτρου σκιών της Χλώρακας, μαγεύεται από τα χρώματα των φιγούρων, την εύθυμη έκφραση των φυσιογνωμιών των ηρώων και την πληθώρα των φιγούρων που είναι ιδιόχειρες κατασκευές των δημιουργών τους Χριστόδουλου Πάφιου προγονού, και Χριστόδουλου Πάφιου επιγόνου.
Μέσα από τις χάρτινες φιγούρες ο επισκέπτης μπορεί να πληροφορηθεί την ιστορία του Θεάτρου Σκιών και του Κύπριου Καραγκιόζη από το 1900 μέχρι σήμερα.
Στις αίθουσες του Μουσείου εκτίθενται:
Περίκαλλες φιγούρες από χαρτόνι, γνήσια έκφραση της τέχνης του Κυπριακού θεάτρου σκιών.
Σκηνές και σκηνικά με ιδιόχειρες ζωγραφιές από τους δυο καλλιτέχνες.
Εργαλεία και υλικά κατασκευής φιγούρων θεάτρου σκιών.
Εφφέ για τη δημιουργία ήχων, θορύβων, μουσικής και γενικά οπτικοαουστικής κίνησης.
Πίνακες που ζωγράφισε ο προγονός Χριστόδουλος Πάφιος
ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Η ακτή της Αλυκής στη Χλώρακα στην περίοδο του Κυπριακού απελευθερωτικού αγώνα 1955-1959 επιλέγηκε ως ο τόπος για τη μυστική άφιξη από την Ελλάδα του Αρχηγού του Αγώνα Γεωργίου Γρίβα Διγενή και για την παραλαβή των πρώτων φορτίων οπλισμού.
Γι αυτό ο χώρος αποτελεί σημαντικό μνημειακό χώρο όπου σήμερα το πλοιάριο "Άγιος Γεώργιος" που μετέφερε πυρίτιδα και πυρομαχικά για τον αγώνα, εκτίθεται σε ένα ειδικά σχεδιασμένο υπόστεγο-μουσείο.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΓΗΠΕΔΟ GOLF ΣΤΗ ΧΛΩΡΑΚΑ
Η δημιουργία γηπέδων γκολφ είναι η νέα τάση στον τουρισμό και στην ανάπτυξη γης η οποία παρατηρείται σε πολλές χώρες. Αποτελεί ένα ενδιαφέρον σπορ που προσφέρει ήπια άσκηση, παίζεται σε ειδυλλιακό περιβάλλον και αποτελεί ιδανική λύση για όσους θέλουν να συνδυάσουν ένα ευχάριστο διάλειμμα από τους έντονους ρυθμούς της καθημερινότητας με την ψυχαγωγία και τη βελτίωση της φυσικής τους κατάστασης.
Στη Χλώρακα έχει δημιουργηθεί ένα γήπεδο εκμάθησης του σπορ για όσους ενδιαφέρονται να ξεκινήσουν να παίζουν μόνοι ή με την παρέα τους, ή ακόμα να γνωρίσουν δια ζώσης το άθλημα υπό την καθοδήγηση εκπαιδευτών.
Είναι το PAFOS GOLF DRIVING RANGE και βρίσκεται ανάμεσα στο ξενοδοχείο Λάουρα και Ήλιος, δίπλα στη μεγάλη λεωφόρο που οδηγά στον κόλπο των Κοραλλιων, πολύ κοντά στη πόλη της Πάφου, τόσο πολύ κοντά, για όποιον μεγάλο ή μικρό επιθυμεί να το επισκεφτεί.
Κατασκευασμένο με διεθνείς προδιαγραφές σε ένα ήρεμο περιβάλλον σε μια περιοχή δίπλα στη θάλασσα και με μοναδική θεα το πέλαγος της Μεσογείου που απλώνεται από κάτω, αποτελεί πρωτότυπο σπορ για όσους θέλουν να το γνωρίσουν και να εκπαιδευτούν
ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΤΗΣ ΧΛΩΡΑΚΑΣ
Η ΒΡΕΞΗ
Η Χλώρακα διαθέτει παραλίες επικίνδυνες και απόκρημνες με βαθιά νερά, αλλά και ήμερες με ήρεμα νερά σκεπασμένες με πεντακάθαρη ξανθη αμμο.
Η Βρέξη είναι παραθαλάσσια περιοχή, νότια και εκεί που τελειώνει η Χλωρακα. Εχει μια μικρη εκταση με αμμο, και στη μεση περιπου μια μικρη βραχωδη χερσονησο που παει αρκετα μέτρα μέσα στην θάλασσα.
Στην άκρη αυτής της χερσονήσου υπάρχει μια τρύπα σαν σπηλιά, που την σκεπάζει το νερό. Όταν έχει τρικυμία και από τα κύματα που χτυπούν στη σπηλιά συμπιέζεται ο αέρας που είναι μέσα, δημιουργείται ένας θόρυβος όπως το φφ, δηλαδή φουρφουριζει. Έτσι και ο βράχος αυτός ονομάστηκε το νησί του Φουρφουρη. Όταν συνέβαινε αυτό το φαινόμενο, αλλά ταυτόχρονα νότια της θάλασσας γέμιζε και κατέβαζε ο καιρός, τότε πάντα έβρεχε. Γι αυτόν τον λόγο, πήρε η περιοχή την ονομασία 'Βρεξη". (Στους κυβερνητικούς χάρτες, "Φουρφουρης" δηλώνεται επίσης ως η ονομασία της ξέρας που βρίσκεται μέσα στη θάλασσα μερικές εκατοντάδες μέτρα απο την περιοχή Δήμμα).
Περι ντης ονομασίας Φουρφουρής, βρίσκουμε σε δημοσίευμα στο περιοδικό "Πάφος" έκδοσης 1942 από τον αρθρογράφο Χρ. Λίβα τα εξής: Άμα χτυπά το Φερφουριν για τρεις ώρες για τρεις ημέρες εσιει νερά. Η λέξη Φερφουριν είναι όνομα ενός άλλου νησιού που βρίσκεται προς την παραλια του χωριού Χλωρακας. Η λέξη χτυπά αναφέρεται στον υπόκωφο κρότο της θάλασσας που κάνει χτυπώντας προς τον Φερφουρίν. Η παρατήρηση αυτή γίνεται το φθινόπωρο προς το χειμώνα συνήθως νύχτα. Οι κάτοικοι της χαμηλής πιστεύουν ότι όταν αστράψει από τη διεύθυνση του νησιού εκείνου θάρθη βροχή, το πολύ σε τρεις μέρες. Η ορθότητα της παρατήρησης αυτής διαφαίνεται κι από την ακόλουθη. Άμα αστράφτει συχνά το Φερφουρίν, σε τρεις ώρες έχουμε νερά. Άμα αστράφτει αργά σε τρεις ημέρες. Α ‘μμα αστράφτει αργά σε τρεις ημέρες. Α ‘μμα στράψει του Τσιύκκου αννίει ο τζιαιρός. Η φράσι του Τζιύκκου εδώ εννοείται η διεύθυνση προς τη βουνοκορφή της μονής Κύκκου.
Η θαλασσα της Βρέξης, παλια κατακλυζόταν από κόσμο από όλες τις γύρω περιοχές καθώς ήταν στην άκρη του χωριού, στα σύνορα με την πόλη της Πάφου. Δυστηχώς πριν αρκετά χρόνια η άμμος που σκέπαζε την περιοχή τραβήχτηκε από τη θάλασσα και άφησε το τοπίο φαλακρό και αποκρουστικό. Ήταν μια εκδίκηση της φύσης που προήρθε από την ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση των παράκτιων ακτών από τον άνθρωπο.
Φέτος όμως το καλοκαίρι, η φύση ίσως ημέρεψε και σκέπασε όλη την παραλία με ξανθή άμμο που έδωσαν στα ήρεμα διάφανα νερά γαλαζοπράσινο χρώμα, ενώ η χρυσαφένια άμμος έξω στην ακτή ενώθηκε με τα ήρεμα νερά του ποταμού της «Βρέξης» που ολοχρονίς τρέχουν ποτίζοντας τις πικροδάφνες πάνω στην παραλία.
Στη παραλία λοιπόν της Βρέξης δεν υπάρχουν ρεύματα, ενώ τα νερά της είναι ομαλά και ρηχά. Η άμμος πάει μέσα σε βάθος και οι κολυμβητές μπορούν κολυμπώντας ή περπατώντας, να φτάσουν στα βαθιά χωρίς κίνδυνο.
Απέχει λίγα μέτρα από τη κύρια παραλιακή αρτηρία της Πάφου που οδηγεί προς δυσμάς, και βρίσκεται σε ένα μικρό ορμίσκο. Το πράσινο της περιοχής, η άγρια ομορφιά, τα ολόλευκα βότσαλα και τα κρυστάλλινα νερά, είναι στοιχεία που συνηγορούν πως είναι τόπος μαγευτικός, όμορφος και ειδυλλιακός.
Είναι ένας σπουδαίος τόπος που αν ο επισκέπτης ξεχαστεί εκεί, θα απολαύσει ένα από τα ωραιότερα ηλιοβασιλέματα με την καλύτερη θέα ως ζωγραφιά να σχηματίζεται στο βάθος του ορίζοντα, με τον ήλιο να γέρνει πίσω από το όμορφο πλοίο που στέκει προσαραγμένο στις ξέρες του «Φουρφουρή» στη μέση του πελάγου της Χλώρακας.
ΜΕΛΑΝΟΥΘΚΙΑ
Είναι ένας μικρός κολπίσκος μετά την περιοχή της Βρέξης, όπου το πέτρωμα στο βυθό της θάλασσας είναι σε χρώμα μελανί, εξ ου και το όνομα, «Μελανούθκια». Από το ίδιο πέτρωμα συνεχίζει να αποτελείται η στεριά μέχρι το ύψωμα πάνω από τη θάλασσα, το οποίον κι αυτό ένεκα του εδάφους, ονομάζεται «Μέλανος».
H ΘΑΛΑΣΣΙΝΗ ΛΙΜΝΗ ΤΩΝ ΡΟΑΦΙΝΙΩΝ
Η λίμνη των Ροδαφινιών ήταν ένα εντυπωσιακό φυσικό αξιοθέατο, μια αλμυρή βαθιά λίμνη στην άκρη της ακτής η οποία συνδεόταν υπόγεια με τη θάλασσα και όταν είχε τρικυμίες η ορμή των κυμάτων που εισχωρούσαν μέσα δημιουργούσαν ένα υπόκωφο δυνατό θόρυβο και ένα υποχθόνιο βρυχηθμό, σημάδι κατά τους πρωτινούς, πριν έρθει η χειμωνιάτικη βροχή από τη μεριά του νότου.
Ήταν το μπουμπουνητό της θάλασσας όταν θύμωνε και αδυσώπητα χτυπούσε τα τοιχώματα της λίμνης σκάβοντας την όλο βαθύτερα κατά το πέρασμα των αιώνων, και κάθε φορά δημιουργώντας ένα σιντριβάνι από ατμοποιημένο νερό που σαν πυκνό σύννεφο εκτοξευόταν με δύναμη στην ατμόσφαιρα δημιουργώντας εντυπωσιακό θέαμα ίδιο με ηφαίστειο που ξερνά καπνό.
Υπήρχε για χιλιάδες χρόνια και πολλές ιστορίες υπάρχουν που εξιστορούν γεγονότα σαν παραμύθια που έχουν συμβεί εκεί, μέσα στην βαθιά λίμνη μέσα στα θεόρατα βράχια της ακτής της Χλώρακας. Ήταν ένας φυσικός πλούτος της κοινότητας, ένα υπέροχο αξιοθέατο, μια φυσική αλμυρή λίμνη δίπλα στη θάλασσα που όλοι οι κάτοικοι σαν παιδιά εκεί έπαιζαν τους πειρατές και όλες οι γενεές την είχαν σημείο αναφοράς.
Όλα τα παιδιά εκεί έμαθαν κολύμπι. Οι ψαράδες μάζευαν φτίρα για να ζημώσουν πασμό, και οι νεαροί τις νύχτες με πιροφάνι, μάζευαν αστακούς που ύπήρχαν πληθώρα μέσα στη θαλασσινή λίμνη.
Τώρα οι ξενοδόχοι την έχουν γεμίσει με μπάζα και θεόρατες πέτρες. Την έχουν κλείσει για να φτιάξουν παραλία να κάθονται οι τουρίστες να λιάζονται. Έχουν καταστρέψει το φυσικό περιβάλλον για το χρηματικό όφελος, χωρίς να νοιάζονται για το φυσικό όφελος.
Αλλά χειρότερη ευθύνη από τους ξενοδόχους, φέρουν οι Κοινοτικές και Επαρχιακές αρχές, καθώς και οι κάτοικοι της Χλώρακας που με τη σιωπή τους ή την ανοχή τους, επέτρεψαν να γίνει ένα τόσο μεγάλο κακό.
ΡΟΔΑΦΙΝΙΑ
Η περιοχή Αρκάτζια ξεκινά από την περιοχή του γηπέδου, και του Αγίου Νικολάου. Είναι ένα αργάκι που αναβλύζει τρεξιμιό νερό, και κατευθύνεται και ενώνεται με άλλο αργακι που έρχεται από τη περιοχή Ορμάνια. Τέλος ενώνονται με το νερό που ολοχρονίς τρέχει από την βρύση Καμαρούι, και συνεχίζουν προς τη θάλασσα. Ως αποτέλεσμα, βλαστούν πολλές ροδαφινιές (αροδάφνες) έως την άκρη της θάλασσας, γι αυτό ο μικρός κολπίσκος εκεί, ονομάστηκε Ροδαφίνια.
Είναι μια θάλασσα μικρή συνήθως ήρεμη θάλασσα χωρίς ρεύματα, με χοντρό καθαρό άμμο στρωμένο στην παραλία. Είναι ένας ιδεώδης τόπος για κολύμπι, τον οποίο όλοι οι κάτοικοι της Χλώρακας από αρχαιοτάτων χρόνων χρησιμοποιούν ως μέρος για τα θαλασσινά τους μπάνια.
Σήμερα η παραλία των Ροαδαφινιών είναι μια πολυσύχναστη τουριστική περιοχή. Στην περίοδο όμως του κυπριακού απελευθερωτικού αγώνα 1955-1959 ήταν μια απόμακρη ερημική ακτή, η οποία επιλέγηκε ως ο τόπος για τη μυστική παραλαβή των πρώτων φορτίων οπλισμού για την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνος της ΕΟΚΑ.
Στην ακτή τώρα υπάρχει μια μικρή απέριττη πέτρινη πλάκα στην οποία αναφέρεται στο ιστορικό γεγονός της σύλληψης από τους Άγγλους κατακτητές του πλοιαρίου Άγιος Γεώργιος μαζί με το πλήρωμα του που αποτελείτο από τον καπετάνιο Ευάγγελο Λουκά Κουταλιανό, τον πλοιοκτήτη Ανάργυρο Μέλιο, τους ναύτες Μιχάλη Χριστοδουλάκη, Μιχάλη Αλιφραγκή, καθώς και εφτά Χλωρακιώτες αγωνιστές που παρελάμβαναν τον οπλισμό, ήτι οι Κώστας Λεωνίδα, Χριστάκης Εύζωνας, Κυριάκος Μαυρονικόλας, Νικόλας Μαυρονικόλας, Μιχαλάκης Παπαντωνίου, Νικόλας Πενταράς και Χριστόδουλος Πενταράς.
ΜΟΥΤΤΗ ΤΩΝ ΡΟΑΦΙΝΙΩΝ
Η Αλική των Ροαφινιών είναι ένα μικρό ακρωτήριο ανάμεσα στα Ροδαφινια και στο Δημμα. Είναι χαμηλός τόπος στο ύψος της θάλασσας που όταν έχει τρικυμία η θάλασσα βγαίνει έξω, και ύστερα το νερό που μένει εξατμίζεται, παράγοντας καθαρό άλικο αλάτι. Είναι δηλαδή μια μικρή Αλική, η δεύτερη στη Χλώρακα, στην οποία οι κάτοικοι αθρόα προσέτρεχαν για να μαζέψουν αλάτι.
Τους καιρούς της Αγγλοκρατίας, το μάζεμα αλατιού απαγορευόταν θέλοντας τοιουτοτρόπως οι Αποικιοκρατικές αρχές να έχουν έσοδα από την πώληση του άλατος που εξόρυσσαν από την Αλική της Λάρνακας. Γι αυτό είχαν διορισμένους Αλικάτωρες οι οποίοι φύλασσαν τις ακτές, και όποιον παραβάτη τον συνελάμβαναν, ή τον κατάγγελλαν επιβάλλοντας του βαριά χρηματικά πρόστιμα. Ήταν τόσο βαριά τα προστίματα αλλά και τόσο αναγκαίο το αλάτι, που οι κάτοικοι μαζεύοντας το, προσπαθούσαν παντοιοτρόπως να μην συλλαμβάνονται.
Μια φορά η Μαρίκα κόρη του Χριστόδουλου Αζίνα, πιάστηκε επ αυτοφώρω από έναν Αλικάτωρα τον Σαβαώ ο οποίος καταγόταν από τη Τσάδα. Θέλοντας να γλυτώσει, έβγαλε τα ρούχα της και με το μακρύ υποκάμισο (μισοφόρι) που φορούσε, ξάπλωσε σε μια μεγάλη λάντα με θαλασσινό νερό, θέλοντας να τον αποτρέψει να πλησιάσει όντας γυμνή, καθώς εκείνους τους καιρούς η ηθική τιμή ήταν πρώτιστος άγραφος νόμος, και όποιος δεν τη σεβόταν, την πλήρωνε πολύ ακριβά.
Ο Σαβαώς όμως δεν σεβάστηκε μια ηλικιωμένη γυναίκα που έκανε μπάνιο, και πλησιάζοντας ζήτησε τα στοιχεία της να την καταγγείλει. Η καημένη γυναίκα του είπε ένα ψεύτικο όνομα ελπίζοντας να τον ξεγελάσει. Και αυτός πονηρός, της είπε πως το δείλης θα πήγαινε πάνω στο χωριό να διαπιστώσει την αλήθεια καθώς το χωριό ήταν πολύ μικρό και η εξακρίβωση περί της αληθείας των στοιχείων της θα ήταν εύκολη.
Φοβισμένη και απελπισμένη για το κακό που τη βρήκε, η Μαρίκα επέστρεψε στο χωριό.
Στο δρόμο συνάντησε τον Συμεών Λιασίδη ένα στενό συγγενή της, και του είπε τα κακά της μαντάτα. Μα ο Συμεών ένας πονηρός και σιεϊττάνης νεαρός, της είπε να μην ανησυχεί και θα διορθώσει το κακό.
Ροβόλησε το λοιπόν προς τη θάλασσα και βρήκε τον κακό Αλικάτωρα. Ο Συμεώς είχε μεγάλη ρώμη και κανείς δεν τον έφτανε στη δύναμη. Άρπαξε λοιπόν τον Σαβαώ και τον έσπασε στο ξύλο λέγοντας του πώς ενόχλησε μια συγγένισσα του η οποία γυμνή, έκανε μπάνιο στη θάλασσα. Έμεινε το ξύλο στο Σαβαώ και δεν τόλμησε να καταγγείλει τη Μαρίκα, γιατί δεν θα γινόταν πιστευτός, αφού θα επικρεμμόταν εναντίον του η κατηγορία για σεξουαλική παρενόχληση, κατηγορία την οποία και οι Άγγλοι δικαστές τιμωρούσαν βαρέως.
Σε λίγο καιρό ο Σαβαώς βρέθηκε πεθαμένος σε μια παραλία της Πέγειας. Τρία αδέρφια βοσκοί που είχαν μεγάλη ανάγκη το άλας για να κάνουν τα χαλούμια τους, και επειδή ο Σαβαώς τους κυνηγούσε, αυτοί του έστησαν καρτέρι και με μανίκια υποκαμίσων γεμάτα άμμο, τον χτύπησαν στο στομάχι μέχρι θανάτου, χωρίς να φαίνονται σημάδια στο κορμί του, έτσι που φάνηκε πώς πέθανε από φυσικό θάνατο.
ΟΙ ΞΕΡΕΣ ΤΟΥ ΦΟΥΡΦΟΥΡΗ
Η θαλάσσια περιοχή της Κύπρου όπως και ολόκληρη η Μεσόγειος, είναι διάσπαρτη με αρχαία ναυάγια. Στη περιοχή «Δήμμα» στη Χλώρακα 500 μέτρα από τη στεριά, υπάρχουν οι ξέρες του Φουρφουρή που πάνω τους τσακίστηκαν πολλά πλοία κατά το παρελθόν όπως δείχνουν τα αμέτρητα απομεινάρια από σπασμένους αμφορείς και άλλα αντικείμενα που ευρίσκονται στο βυθό της θάλασσας γύρω από τις ξέρες.
Οι ισχυροί άνεμοι που συνήθως πνέουν στη θάλασσα της Χλώρακας σε συνδυασμό με το ανοικτό πέλαγος, προκαλούσαν πάντα μεγάλες θαλασσοταραχές που παράσερναν τα πλοία και τα έριχναν στις ξέρες, με αποτέλεσμα να βουλιάζουν πολλά από αυτά. Ο βυθός γύρω από τις ξέρες είναι κατάσπαρτος από αρχαία υπολείμματα ναυαγίων, καθώς η θάλασσα της Χλώρακας είναι δρόμος πλοίων από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα. Γραμμένες αναφορές γι αυτά τα ναυάγια δεν υπάρχουν, και μόνη μαρτυρία περί της αληθείας αυτών των ναυαγίων, είναι από όσους δεινούς δύτες κολυμπούν σ αυτά τα νερά, ότι ακόμα ο βυθός είναι στρωμένος από αντικείμενα υπολείμματα των φορτίων από τα ναυαγισμένα πλοία.
Επίσημες αναφορές έχουμε μόνο για δυο πλοία εκ των οποίων το ένα βούλιαξε και γέμισε την ακτή πνιγμένους, ενώ το άλλο σφηνώθηκε στις ξέρες και μένει ακόμα εκεί μοναχικό μια απέραντη Φωλαιά άγριων περιστεριών.
Από προφορικές μαρτυρίες παλαιών κατοίκων και από γραφές λαϊκού ποιητάρη που κατέγραψε ο ηγούμενος Μαχαιρά Γρηγόριος το 1945 στα Κυπριακά Χρονικά, μαθαίνουμε πως τη δεκαετία του 1810 ένα επιβατικό πλοίο το «χρυσοκάραβο» όπως το ονόμασαν γιατι ήταν γεμάτο πλούσιους επιβάτες που ταξίδευαν για τους Αγίους Τόπους, βούλιαξε στις ξέρες του «Φερφουρή», και πνίγηκαν όλοι. Είναι ένα τσιαττιστό ποίημα λαϊκός θρήνος, που αναφέρεται στις δύσκολες ώρες που πέρασαν οι επιβάτες και το τραγικό τέλος που βρήκαν, καθώς σε αυτούς συγκαταλέγονταν υψηλά μέλη της Κυπριακής κοινωνίας όπως την οικογένεια του δραγουμάνου Χατζηγεωργάκη. Για το περιστατικό αναπτύχθηκαν ντόπιοι θρύλοι για παράδοξα περιστατικά και για ανεύρεση θησαυρών που ξέβραζε η θάλασσα της Χλώρακας κατά καιρούς. Αναπτύχθηκαν δοξασίες και θρύλοι για παράξενους θανάτους που κατά καιρούς βρήκαν ντόπιοι κάτοικοι στα ήρεμα νερά της, καθώς και παραδοξολογίες για μεγάλα θεριά που κολυμπούσαν σε αυτήν.
Ένα χειμωνιάτικο βράδυ του Μάρτη το 1998, το ελληνικό φορτηγό πλοίο υπό σημαία Ονδούρας «Δημήτριος ΙΙ» που μετέφερε ξυλεία από τη Χαλκίδα με προορισμό τη Λεμεσό και τη Βηρυτό, μετά από σφοδρή θαλασσοταραχή προσάραξε στις ξέρες του Φουρφουρή.
Ενώ βρισκόταν καθοδόν για το λιμάνι της Λεμεσού, λόγω των σφοδρών ανέμων που έπνεαν εκείνη την ώρα, παρεσύρθη από τα κύματα και προσάραξε πεντακόσια μέτρα από την ακτή της Χλώρακας, πάνω στις ξέρες.
Μένει από τότες προσαραγμένο να στέκει όμορφο μέσα στη γαλανή θάλασσα και να αποτελεί σημείο αναφοράς για την κοινότητα της Χλώρακας. Από τα αεροπλάνα και τα πλοία, από τις παρυφές των στεριανών υψωμάτων, και μέσα από πληθώρα ιστοσελίδων στο διαδίχτυο, δείχνεται πλέον αυτό το πλοίο, ως σημείο αναφοράς για τη Χλώρακα. Θεωρείται στολίδι γραφικής ομορφιάς, και αναφέρεται στα αξιοθέατα της κοινότητας ως μια ζωγραφιά στη θάλασσα που πολλούς ενέπνευσε συγγραφείς, ποιητές και ζωγράφους.
ΔΗΜΜΑ
Η παραθαλάσσια περιοχή Δημμα είναι ένα μικρό λιμανάκι νότια της Χλώρακας, ένας απάνεμος κολπίσκος όπου οι παλιοί ψαράδες έδεναν τις βαρκες τους για προστασία απο τις τρικυμίες. Η λέξη Δήμμα είναι από τη λέξη δένω. Ο ορισμός προήλθε από την ίδια τη λέξη, διότι κατά τις αρχές του 19ου αιώνα ο Πιστέντης Χ΄Χαραλάμπους, ένας ξακουστός ψαράς, είχε σκάψει μια τρύπα σε βράχο στην επιφάνεια του νερού, όπου εκεί έδενε την βάρκα του.
Τα κύρια χαρακτηριστικά των ακτών της Χλώρακας είναι κυρίως απότομες βραχώδεις ακτές και πανέμορφοι ορμίσκοι, καθώς και μικρές παραλίες στρωμένες από ξανθή άμμο που γιαλλίζει πεντακάθαρη στον καυτό ήλιο του καλοκαιριού, άμμο που με το χειμώνα χάνεται μέσα στη θάλασσα από τις τρικυμίες, και κάθε που αλλάζει ο καιρός ξεπλυμένη ξεβράζεται και πάλιν πάνω στις πέτρινες ακρογιαλιές.
Θάλασσες με γαλαζοπράσινα νερά αλλού ρηχά κι αλλού βαθιά, που όταν μέσα στις ζεστές μέρες του καλοκαιριού ενώνουν το λαμπύρισμα τους με τη χρυσή άμμο, δημιουργούν σκηνικό απέραντου κάλλους, που με το πάφλασμα των κυμάτων σαν ήρεμη μουσική φωνάζουν και μαγεύουν τον περαστικό σαν τις σειρήνες του Οδυσσέα.
Το ΔΗΜΜΑ είναι μια θάλασσα μικρή στη Χλώρακα, ένας ορμίσκος μαγευτικός και ιδεώδης για έμπνευση και δημιουργία, ένα φυσικό πανέμορφο απάνεμο λιμανάκι κλεισμένο μέσα σε ρηχούς και άγριους βράχους που το γκρι του χρώματος τους σμίγει με το μπλε του γιαλού, και δίνουν μια άγρια ομορφιά που ηρεμεί το νου και στρέφει τη σκέψη στο απαλό αεράκι που φέρνει διηγήσεις αλλόκοτες και αρχέγονες από τα βάθη των οριζόντων, από εκεί που γέρνει ο ουρανός και σμίγει με τη θάλασσα. Ιστορίες του Ποσειδώνα και του Οδυσσέα, του Μεγαλέξανδρου και της γοργόνας, κληρονομιά βαριά ασήκωτη, από τα βάθη των αιώνων.
Ένας ωραίος τόπος με μακρά ιστορία και ζηλευτό φυσικό περιβάλλον. Κύρταμα και αθάνατα λουλούδια σκεπάζουν τους βράχους, ενώ ανάμεσα τους ψηλά θάμνα-καζουλάρκα ηλικίας εκατοντάδων χρονών, στέκουν καμαρωτά και όμορφα ξεχωριστά από την άλλη πλάση, με τη θαλασσινή αρμύρα με μανία να τους κατακαίει τα φύλλα, αλλά αυτά πεισματικά να αντέχουν και να μην ξεραίνουν.
Ένας τόπος ολοχρονής χαϊδεμένος από τον γαρμπή και αγκαλιασμένος από το φως του ήλιου. Τα σπίτια γύρω ακουμπούν στη θάλασσα και το πράσινο στις αυλές τους μια αγκαλιά από λιόδεντρα και ροδοδάφνες. Δίπλα στη πέτρινη ακτή κάτω από την ξανθή άμμο με άγρια λάχανα γύρω του να βλαστούν, γλυκύ το νερό υπόγεια αναβλύζει και τρέχει και σμίγει με τη θάλασσα.
Και σ όλη τη παράκτια γη τη γεμάτη βράχια που μέσα στις σχισμές τους βλαστούν κυκλάμινα, οι αλκυονίδες στήνουν τις φωλιές τους και γεννούν κάθε Γεννάρη τα αυγά τους.
Από το χωριό πάνω ψηλά που ως σε μπαλκόνι κάθεται σε οροπέδιο, φαίνονται οι παραλίες της Χλώρακας που απ όλες ξεχωρίζει σε ομορφιά το μικρό λιμανάκι στο ΔΗΜΜΑ, να δεσπόζει απ όλες τις άλλες. Γραφική και όμορφη με τις μικρές βάρκες των ψαράδων δεμένες όλες κι όλες τέσσερις, αφού είναι μικρό το λιμανάκι και άλλες δεν χωρεί.
Όμορφος ο τόπος και τα βράδυα, οπού το φως του φεγγαριού σμίγει με τα χαμηλά ηλεκτρικά φώτα του πεζόδρομου δίπλα στην παραλία, και το μάτι χάνεται στο χρώμα της νύχτας που σκεπάζει τη θάλασσα που άλλοτε φεγγοβολεί και άλλοτε μένει σκοτεινιασμένη.
ΜΕΡΣΥΝΟΥΘΚΙΑ
Τα παλαιότερα χρόνια πριν η γη στερέψει από τρεξιμιά νερά, η περιοχή ήταν βλαστημένη ολόκληρη από μυρσίνια, και από την απέραντη αυτή βλάστηση, πήρε το όνομα η περιοχή.
Ένα παραμύθι λέει πώς, μια φορά ήταν τρεις αδερφές, που μια μέρα θέλησαν να μάθουν ποια από τις τρεις ήταν η ομορφοτερη. Κι όταν κοντοζύγωνε να βασιλέψει ο ήλιος, στάθηκαν και οι τρεις στη σειρά και είπαν στον ήλιο:
– Ήλιε μου, ποια από τις τρεις μας είναι η καλύτερη;
Και ο ήλιος είπε:
– Και η μια καλή κι η άλλη καλή, μα η τρίτη η μικρότερη είναι ακόμη καλύτερη.
Σαν το άκουσαν αυτό οι μεγαλύτερες αδερφές γύρισαν στο σπίτι στεναχωρεμενες. Την άλλη μέρα οι δυο οι μεγαλύτερες έβαλαν τα καλά τους, στολίστηκαν και την καημένη τη μικρή, που την έλεγαν Μυρσίνη, την έντυσαν με τα χειρότερα και πιο λερωμένα ρούχα και πήγαν πάλι να ρωτήσουν τον ήλιο:
– Ήλιε μου, ποια από τις τρεις μας είναι η καλύτερη;
Και ο ήλιος είπε πάλι:
– Και η μια καλή κι η άλλη καλή, μα η τρίτη η μικρότερη είναι ακόμη καλύτερη.
Έτσι λοιπόν, και η ακτή στα Μερσυνούθκια στη Χλώρακα αν και μικρούλα παραλία, εντούτοις είναι πολύ όμορφη που όπως το παραμύθι δεν υστερεί από τις άλλες όμορφες ακρογιαλιές.
Είναι μια όμορφη παραλία νοτιοδυτικά της Χλώρακας, που με ησυχία ή τρικυμία, το κολύμπι στη θάλασσα είναι απολαυστικό, χωρίς ο λουόμενος να διατρέχει κίνδυνο από θαλάσσια ρεύματα. Μια ήσυχη παραλία με λίγους επισκέπτες, καθώς ο δρόμος που οδηγεί εκεί απέχει μακριά, ένεκα που οι επιχειρηματίες ανάπτυξης γης, ετσιθελικά για ίδιον όφελος, έχουν κλείσει τις προσβάσεις.
Ο ΠΗΛΟΣ
Ο Πηλός είναι μια παραθαλάσσια περιοχή νοτιοδυτικά της Χλώρακας. Φέρει την ονομασία αυτή, καθώς η λέξη πηλός, σημαίνει λάσπη. Τα χωράφια σ αυτή την περιοχή σμίγουν με τη θάλασσα. Όταν είναι βαρυχειμωνιά, τα χώματα των χωραφιών παρασέρνονται προς τη θάλασσα. Όταν έχει τρικυμία, η θάλασσα βγαίνει και τρώει την ακτή που είναι από χώμα. Και έτσι επειδή με την πρόσμιξη νερού και χώματος δημιουργούνται πολλές λάσπες (πηλοί), ονομάστηκε η περιοχή "Πηλός".
Πριν λίγες δεκαετίες, ένας γεωργός έβλεπε το γιο του που και βαριόταν να δουλεύει. Στενοχωριόταν πάρα πολύ, και κάθε μέρα προσευχόταν στο Θεό να τον φωτίσει τι να κάμει για να αλλάξουν τα πράγματα.
Μια μέρα στο καφενείο άκουσε μια ιστορία που έλεγε ένας γέρος, και σαν φώτιση από το Θεό του ήρθε μια ιδέα. Κάλεσε το γιο του και του εκμυστηρεύτηκε ένα μεγάλο μυστικό.
-Γιε μου, του λέει,
θα σου πω ένα κρυφό που ξέρω αλλά καθώς γέρασα και θέλω βοήθεια, θα το συνεταιριστώ μαζί σου. Κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου πολέμου, ένα πειρατικό πλοίο περνώντας από τα βάθη της θάλασσας της Χλώρακας, παρασύρθηκε από σφοδρή θαλασσοταραχή και τσακίστηκε στα θεόρατα βράχια της θάλασσας της περιοχής ΠΗΛΟΣ. Ο παππούς σου έσπευσε πρώτος, και βρήκε ξεβρασμένο και σφηνωμένο μέσα σε σχισμές βράχων ένα σεντούκι χρυσάφι. Το πήρε και το έχωσε μέσα σε ένα λάκκο που έσκαψε στο χώμα λίγο πιο πέρα από τη θάλασσα για να το μεταφέρει αργότερα στο σπίτι χωρίς να τον δει άλλο ανθρώπινο μάτι. Όμως, δυστυχώς αρρώστησε βαριά και δεν πρόλαβε να το κάμει. Πεθαίνοντας από την αρρώστια του, μου εκμυστηρεύτηκε το μυστικό του, και μου ορμήνεψε να πάρω το θησαυρό. Δυστυχώς όσο κι αν έσκαψα όμως, δεν μπόρεσα να τον βρω. Γι αυτό σε καλώ να σκάψουμε, και να βρούμε το χρυσάφι.
Αμέσως ο τεμπέλης γιος κυριευμένος από απληστία, ολημερίς και μέχρι να σκοτεινιάζει, έσκαφτε τη γη δίπλα στη θάλασσα για να βρει το θησαυρό.
Ποτέ δεν ανακάλυψε το χρυσό, όμως βρήκε ένα άλλο θησαυρό. Η γη φρεσκοσκαμμένη, βλαστούσε και γεννούσε γεωργικά προϊόντα που τα πουλούσαν στην αγορά και έπαιρναν πολλά χρήματα.
Η ιστορία είναι πραγματική και μου την είπε ο Κυριάκος Μαυρονικόλας που σήμερα είναι 84 ετών και είναι εγγονός του πρώτου, και υιός του δεύτερου των πρωταγωνιστών της ιστορίας.
Η ΑΛΙΚΗ ΤΟΥ ΚΟΥΛΛΟΥΡΟΥ
Τις καλοκαιρινές ημέρες καθημερνώς περνούσε από το στενό δρομάκι έξω από την αυλή μας ένα μικρό φορτηγάκι με ανοιχτή την πίσω πόρτα, αγκομαχώντας με πρώτη και δεύτερη ταχύτητα ώστε να πηγαίνει αργά, και να κυλά σιγά στον κατήφορο.
Και όλα τα παιδιά της γειτονιάς τρέχοντας σκαρφαλώναμε πάνω και μας έπαιρνε στη θάλασσα της Αλικής. Ο Κακός τ’ Αλέξη, ένας καλοκάγαθος άνθρωπος που έπασχε από ρευματισμούς, καθημερινά οδηγώντας το φορτηγάκι πήγαινε να χωστεί στη ζεστή άμμο για να του περάσουν οι πόνοι. Και όλους μας άφηνε να σκαρφαλώνουμε στο όχημα του και μας κουβαλούσε με ευχαρίστηση, το μόνο που ζητούσε ήταν λίγη βοήθεια, τον θάβαμε μέχρι το λαιμό στην άμμο μέσα σε ένα λάκκο που σκάβαμε. Και όσο άντεχε τη κάψα από τον άμμο, εμείς κολυμπούσαμε και πλατσουρίζαμε μέσα στα ήσυχα και γαλανά νερά της θάλασσας της Αλικής.
Η θάλασσα της Αλικής ήταν βραχώδης, που όμως τα ισχυρά ρεύματα σε συνεργασία με την ορμή της θάλασσας, έβγαζαν απεριόριστους τόνους άμμου και σκέπαζαν έξω τα βράχια, αλλά και όλο το βυθό στο μικρό ορμίσκο που κολυμπούσαμε.
Όλες οι διιπλανές στη συνέχεια παραλίες ήταν πετρώδεις με σχηματισμένες μικρές λακκούβες, που όποτε είχε τρικυμία γέμιζαν θαλασσινό νερό, και όταν η θάλασσα ησύχαζε και τραβιόταν μέσα, το νερό εξατμιζόταν και έμενε το αλάτι καθαρό, το οποίον και οι νοικοκυρές μάζευαν για να το χρησιμοποιήσουν για οικιακούς σκοπούς. Το χρησιμοποιούσαν για να φτιάχνουν χαλούμια, τρεμίθια τσακιστά, καθώς και παστά κρέατα από χοίρους που έσφαζαν κάθε Χριστούγεννα.
Στην ακτή αυτή ευρίσκεται το μνημείο του Γ. Γρίβα Διγενή αρχηγού της ΕΟΚΑ και το μουσείο με το καΐκι Άγιος Γεώργιος. Επίσης βρίσκεται το παρεκκλήσιο του Αγίου Γεωργίου το οποίο κτίστηκε με δωρεάν της μεγάλης ευεργέτιδος Ζήνας Κάνθερ. Τώρα επίσης εκεί βρίσκεται κτισμένο το μεγαλοπρεπές ξενοδοχείο Άγιος Γεώργιος που για να το φτιάξουν οι ιδιοκτήτες χάλασαν όλη τη φυσική ομορφιά, ακόμα έσκαψαν την ακτή της Αλικής αφαιρώντας τεράστιους τόνους πέτρας,
μεταμορφώνοντας το όμορφο φυσικό τοπίο σε ένα κακάσχημο τόπο ίδιο με ξεδοντιασμένο κρανίο
ΠΑΡΑΚΑΣ
Ο Πάρακας είναι ένας θεόρατος βράχος και απότομος κρημνός που εφάπτεται της θάλασσας και έχει τεράστιο ύψος, ενώ τα νερά που είναι πεντακάθαρα και φιλούν τους βράχους, έχουν μεγάλο βάθος. Εδω στέκονταν οι ψαράδες και όταν έβλεπαν "αλάνια" ψαριών, έριχναν δυναμίτη και τα σκότωναν.
Ένα παραμύθι λέει πώς ένα πριγκιπόπουλο από τη Βενετιά που τον έλεγαν Πάρακα, στη πορεία του για τους Αγίους τόπους, παρέκλινε το καράβι του και άραξε στα βαθιά νερά της Χλώρακας για να γυρέψει σε γάμο μια εύμορφη χωριατοπούλα, και από τότε δόθηκε τοτοπονυμιου «Πάρακας»
Ο ΚΟΤΤΣΙΑΣ
Η παραλία του Κοτσιά είναι ένας μεγάλος κόλπος με σκεπασμένη την παραλία με τόνους άμμου, τον οποίο ξεβράζει συνεχώς η θάλασσα. Έτσι πήρε και το όνομα, από την παλιά λέξη "κοτσιώ" που σημαίνει σπέρνω, δηλαδή ήθελαν να πουν ότι η θάλασσα έσπερνε συνέχεια άμμο.
Οι παλιοί χωριανοί έλεγαν ότι άμα είχε πολλή τρικυμία και δεν έβγαζε άμμο, ήταν γιατί τα δυνατά ρεύματα παρέσερναν την άμμο στα βαθιά. Όταν αυτό συμβαίνει, και ταυτόχρονα οι τσιακκίλες που είναι απλωμένες κατά μυριάδες στην παραλία χτυπούν αναμεταξύ τους από τα κύματα που τις ανακατώνουν, ακούεται ένας υποχθόνιος θόρυβος που φτάνει η βουή του πολύ δυνατή ως πάνω στο χωριό, αυτό είναι σημάδι για επερχόμενες καλοκαιρίες.
Επίσης στην παραλία του Κοτσιά βλαστούν τα κρίνα του γιαλού, ένα είδος άγριου λουλουδιού που κινδυνεύει για εξαφάνιση. Είναι προστατευόμενα γιατί για να βλαστήσει ένα φυτό χρειάζονται 5 χρόνια. Βλαστούν λίγα φυτά στη Χλώρακα, και ύστερα τα συναντάμε στον Ακάμα και στον Πύργο Τηλλυρίας.
Τα θαλασσινά κρίνα είναι τα σύμβολα της Θεϊκής δημιουργίας και της επιθυμίας των ανθρώπων για την τελειότητα. Είναι λευκά μεγάλα λουλούδια που ξεφυτρώνουν ανθοβολώντας μέσα στη στεγνή έρημη γη, με ένα μοναδικό μεθυστικό άρωμα, κυρίως όταν βραδιάζει.
Μια ιστορία λέει πώς, μια φορά ένας νέος ψαράς με τη βάρκα του που ξανοιγόταν τις νύχτες στα βαθιά για να ρίξει τα δίχτυα του, κατά τον Αύγουστο και Σεπτέμβρη μια χρονιά, όταν έπλεε δυτικά της Χλώρακας, μέσα στις σκοτεινές νύχτες έβλεπε να λαμπιρίζει ένα φως έξω στη στεριά στη μεριά του Κοτσιά, που τον μαγνήτιζε και τον καλούσε. Αρκετές φορές έσυρε τα κουπιά και βγήκε στη στεριά, αλλά κάθε φορά, το λαμπύρισμα έσβηνε.
Αποφάσισε λοιπόν μια φορά, να πάει από το δείλη να παραφυλάξει, να διαπιστώσει για το φως που ένιωθε πως του είχε κάνει μάγια.
Όταν έδυσε ο ήλιος και το σκοτάδι σκέπασε την πλάση, είδε μια όμορφη κοπελιά να ροβολά την παραλία με ένα φανάρι στο χέρι που με το βάδισμα της το φως κουνιόταν και έδειχνε από μακριά να λαμπιρίζει.
Ήταν μια χωριατοπούλα από πάνω στο χωριό, που ερχόταν τα βράδια να απολαύσει τις ευωδιές από τα κρίνα της θάλασσας καθώς όταν έπεφτε η νύχτα ανάδυαν μια περίσσια μυρωδιά, απόλαυση της όσφρησης και των άλλων αισθήσεων.
Γνώρισε λοιπόν μ’ αυτό τον τρόπο την όμορφη κοπέλα, και ήτανε γραφτό τους τοιουτοτρόπως να αγαπηθούν και να παντρευτεί, και να μείνει ο τρόπος γνωριμίας τους σαν παραμύθι να λέγεται στα μικρά παιδιά.
ΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΧΛΩΡΑΚΑΣ
ΟΙ ΤΡΕΜΙΘΚΙΕΣ ΤΗΣ ΖΗΝΑΣ
Οι καλικάντζαροι βγαίνουν από τα σκότη της γης κάθε Χριστούγεννα, και γυρίζουν τα σπίτια των χωρικών ψάχνοντας να βρουν χοιρινό κρέας που πολύ τους αρέσει.
Μια φορά ένας καλικάντζαρος που δεν έβρισκε κρέας να φάει, Ντύθηκε τη μορφή ανθρώπου και χτύπησε την πόρτα ενός χωρικού ζητώντας του με πολλή επιμονή να του δώσει να φάει. Όμως ο χωρικός ένας σκληροτράχηλος χειροδύναμος γεωργός δεν του έδινε, αλλά και ο καλικάντζαρος δεν έφευγε και με πολλή θράσος ζητούσε κρέας χοιρινό να φάει. Οπότε ο χωρικός θυμωμένος πολύ από την επιμονή του, τον άρπαξε και τον έκαμε τουλούμι στο ξύλο. Ο καλικάντζαρος θέλοντας να τον εκδικηθεί, τον ρώτησε το όνομα του, ώστε αργότερα να επιστρέψει με άλλους καλικάντζαρους και να τον δείρουν. Όμως ο πονηρός χωρικός του είπε πως τον λένε Κανένας.
Πάει λοιπόν ο καλικάντζαρος και βρίσκει τους άλλους καλικαντζάρους, και τους είπε πως τον έδειρε ο κανένας και να πάνε όλοι μαζί να πάρουν εκδίκηση. Οι σύντροφοι του γέλασαν μαζί του νομίζοντας πως ήπιε κρασί και μέθυσε. Αυτός όμως επέμεινε τόσο πολύ, που τους νευρίασε, και για να ησυχάσουν τον έδεσαν σε μια τρεμιθιά έξω από το εκκλησάκι του Μιχαήλ Αρχαγγέλου.
Αφού πέρασαν τα Φώτα και έφυγαν οι καλικάντζαροι, δυστυχώς ξέχασαν τον φίλο τους δεμένο στην μεγάλη τρεμιθιά. Και έμεινε εκεί δεμένος για αιώνες να τον περιπαίζουν τα μικρά παιδιά, και να τον παίρνουν οι νοικοκυρές να τους κάνει τις σκληρές δουλειές.
Αυτά μας έλεγαν οι γιαγιάδες μας πως συνέβαιναν τα παλιά χρόνια, και πως ο καημένος καλικάντζαρος έμεινε για αιώνες εκεί δεμένος, να κάνει τις δουλειές των χωρικών και να τον περιγελούν τα παιδιά.
Στον τόπο εκείνο βλάσταιναν πολλές θεόρατες τρεμιθιές πολλών χιλιάδων χρόνων, ώσπου τον τόπο τον αγόρασε η Ζήνα Κάνθερ και τον δώρισε σε Χλωρακιώτες, οι οποίοι όμως τις έκοψαν για να κτίσουν διαμερίσματα και να ανοίξουν δρόμους. Όμως η μεγάλη τρεμιθιά που σε αυτήν ξέχασαν δεμένο τον σύντροφο τους οι καλικάντζαροι, στέκει εκεί να θυμίζει την παλιά ιστορία, αλλά και το μένος των ανθρώπων που για την ανάπτυξη και την πρόοδο τους δεν δίστασαν παράνομα να κόψουν τα αιωνόβια δένδρα. Η περιοχή από τότε ονομάζεται οι τρεμιθιές της Ζήνας.
ΤΑ ΜΗΛΑ
Τα μήλα είναι ο τόπος απέναντι του θεάτρου της Χλώρακας που εκτείνεται μέχρι τη περιοχή με την ονομασία Καπηρός. Είναι μια λαξιά ποταμού που ξεκινά από τις παρυφές του οροπεδίου της Χλώρακας. Το χειμώνα τεράστιες ποσότητες όμβριων υδάτων συναντούνται και πέφτουν από τον ψηλό γκρεμό σαν καταρράκτης πάνω στα μαλακά χώματα όπου με τον καιρό σχημάτισαν ποταμό που τα οδηγεί στη θάλασσα.
Ονομάστηκαν Μήλα εκ παραφθοράς, γιατί βλαστούν πολλές κουρτουνιές που παράγουν στρογγύλους καρπούς όπως τα μήλα.
Είναι τόπος ανοιχτός προς τη θάλασσα, και πολλές ιστορίες υπάρχουν που διηγούνται για αερικά περάσματα ψυχών και φαντασμάτων που έχουν το διάβα τους από το μέρος. Υπάρχουν επίσης διηγήσεις ότι έναν παλαιόν καιρό μέχρι πριν ένα αιώνα, ήταν τόπος καταραμένος όπου τα μεσάνυχτα ακούγονταν τα κογκήματα πεθαμένων, μέχρι που ένας καλόγερος περνώντας από το χωριό, έλυσε τα μάγια και ημέρεψε το μέρος.
Ο ΚΑΠΥΡΟΣ
Ο Καπυρός είναι ένας τόπος νοτιοδυτικά της Χλώρακας μετά τις Τρεμιθιές της Ζήνας, στα ριζά των υψωμάτων που συνορεύουν με τα Μήλα, αποτελώντας μια συνέχεια συμπεριλαμβανομένων των χωραφιών Χρυσοχός και παλιά Βρύση. Είναι τρεις τοποθεσίες τις οποίες καλύπτει κάποιο μυστήριο πέπλο, καθώς παλιά οι γονείς έλεγαν στα παιδιά ιστορίες που συνέβησαν παράξενες και φοβερές, άλλοτε φοβίζοντας τα να μην κάνουν αταξίες, και άλλοτε εξάπτοντας τη φαντασία τους ώστε να δημιουργούν παραμύθια ως αποτέλεσμα συμβάντων που έγιναν μιαν παλαιότερη εποχή, ή για πράγματα που ακόμα συνέβαιναν κάποιες σκοτεινές νύχτες όταν το φεγγάρι χανόταν και η σκοτεινιά τύλιγε το σύμπαν με τα άστρα πολύ ψηλά έτσι που το λίγο φως που αντανακλούσαν, να φέγγει ελάχιστα έως τη γης.
Ονομάστηκε Καπυρός από τη λέξη πυρά, ένεκα του ότι ο ψηλός γκρεμός που έστεκε στην άκρια, αποτελείτο από πετρώματα που όταν ο ήλιος έγερνε να δύσει, αντανακλούσαν τις ακτίνες του δημιουργώντας αφόρητη πυρά. Και ενώ ήταν γεμάτος βλάστηση ένεκα πηγής που ανέβλυζε ολοχρονίς νερό και πότιζε το χώμα δημιουργώντας παραδεισένιο τοπίο, όταν τα απογεύματα ο ήλιος βουτούσε στη θάλασσα, οριζόντια οι ακτίνες του κτυπούσαν στα βράχια των γκρεμών που τις αντανακλούσαν, και κυριολεκτικά πύρωναν την ατμόσφαιρα που σκέπαζε τον Καπυρό.
Οι ιστορίες που έλεγαν ήταν πολλές, ανάλογα με τις ηλικίες των ανθρώπων που τις εξιστορούσαν και σε ποιους απευθύνονταν. Μια ιστορία ενθυμούμαι καλά που μου έλεγε η στετέ μου η Δεσποινού, ήταν πως εκεί κατοικούσαν πάουλλοι που έπαιρναν τα άτακτα παιδιά, καθώς και μια λόττα με τα κούνια που έβγαινε τις σκοτεινιασμένες χειμωνιάτικες νύχτες και άρπαζε τα μικρά παιδιά που δεν έπεφταν ενωρίς να κοιμηθούν, και τα έπαιρνε τροφή για τα παιδιά της. Όταν τα μωρά δεν κοιμόντουσαν και ο αγέρας σφύριζε παράξενα δημιουργώντας διάφορους ήχους, τους έλεγαν οι μαμάδες κι οι γιαγιαδες πως ηταν ο θόρυβος από τις κουδούνες που κρέμμοναταν στο λαιμό της λόττας και κουδούνιζαν όταν εβγαινε για να βρει τροφή, και πως έπρεπε τα μικρά παιδιά να σκουλληστούν το πάπλωμα και να κοιμηθούν, ώστε να μην τα βρει και τα πάρει μαζί της. Έτσι λοιπόν τα παιδιά σκεπαζόντουσαν και σιωπηλά προσπαθούσαν ενωρίς να αποκοιμηθούν, ώστε να μην τα ανακαλύψει το μεγάλο θεριό.
ΤΟ ΠΕΡΒΟΛΙ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΧΟΥ
Ο Χρυσοχός είναι ένα μικρό χωραφάκι ισα με μια βραχτη. Είναι πανω από την παλιά Βρύση, στην βορειοδυτική της μεριά. Εκεί τα παλιά χρόνια είχε το εργαστήρι του ένας τεχνίτης Χρυσοχόος. Παρ όλο που το χωριό ήταν μικρό μια σταλιά, εντούτοις προτίμησε τούτο τον τόπο και εγκαταστάθηκε, καθώς στην περιοχή μέσα στα χωράφια ανακατωμένα με το χώμα, υπήρχαν ψήγματα χρυσού που όταν οι αγρότες κάτοικοι όργωναν, κολλούσαν ανακατωμένα με χώματα πάνω στα ηνία των αρότρων, που ακολούθως πουλούσαν στον χρυσοχόο ο οποίος και τα επεξεργαζόταν. Λέγεται πως στο μεγάλο σεισμό του 1443 το εργαστήρι χάλασε και μια μεγάλη πέτρα κύλησε και έκατσε εκεί που είναι σήμερα κτισμένο το εκκλησάκι του ο Αγίου Υπατίου, στην οποία οι κάτοικοι βαλαν ένα σιδερένιο κουτί όπου μέσα άναβαν ένα καντήλι και υμνούσαν τον Άγιο τον θεραπευτή των μικρών παιδιών που δεν μπορούσαν να περπατήσουν.Έδεναν στα πόδια του μωρού ένα ελαφρύ μικρού μήκους νήμα, και βαστώντας το από τα χέρια το βοηθούσαν να περπατά γύρω-γύρω ώσπου να σπάσει η κλωστή, οπότε και πίστευαν πώς το θαύμα θα γινόταν. Παλιοί κάτοικοι μαρτυρούν πως μέσα στον μεγάλο βράχο ήταν σκαμμένο ένα κούφωμα που έκλεινε με μια εφαρμοστή πέτρινη θύρα χωρίς να αφήνει σημάδια πως ήταν ένα ξένο σώμα, αλλά πως ήταν απλά ένα σχέδιο σκαλιστό στο βράχο. Πίσω από τη θύρα μέσα στο κούφωμα, ο χρυσοχόος φύλαγε τα χρυσάφια του, που όταν πέθανε έμειναν μέσα φλεγμένα, χωρίς κανείς να γνωρίζει το μυστικό. Όταν λοιπόν στο μεγάλο σεισμό η πέτρα κύλησε και στάθηκε δίπλα στην παλιά βρύση, ο Χατζηφίλιπος ο Τοκογλύφος νεαρός ακόμα, ανακάλυψε τυχαία τη μυστική θύρα και τα χρυσάφια που ήταν μέσα. Έτσι μ’ αυτό τον τρόπο έγινε πλούσιος, και αργότερα πλουσιότερος, αφού χρησιμοποιώντας αυτά τα πλούτη έγινε ο τοκογλύφος του χωριού.
Μια ιστορία λέει πως, μια φορά ένας Κύπριος αλχημιστής που ζούσε στην Βενετιά, επισκέφτηκε το μικρό εργαστήριο, και ο ιδιοκτήτης του το παραχώρησε για λίγες μέρες. Έμεινε μοναχός μέσα κλεισμένος χωρίς να βγαίνει έξω καθόλου, παρά μόνο έδωσε μήνυμα στους ζευγολάτες να του φέρνουν όσα χώματα κολλούσαν στα ηνία όταν όργωναν στην περιοχή εκείνη.Όταν πέρασαν μέρες, έπαυσε να δίνει σημεία ζωής, οπότε κάποιοι χωριανοί δειλά, άνοιξαν την πόρτα να δουν μήπως έπαθε κάτι. Το καμαράκι ήταν άδειο, αλλά πάνω στο τραπέζι βρήκαν αφημένο ένα ψωμί από χρυσάφι. Κανείς δεν μπόρεσε να καταλάβει γιατί φεύγοντας μυστικά άφησε το χρυσό ψωμί. Κάποιοι είπαν πως ίσως το άφησε ως παρακαταθήκη για να θαυμάσουν οι κάτοικοι τη δόξα του, καθώς ως σπουδαίος Αλχημιστής, ζύμωνε ψωμιά από πηλό, και ακολούθως τα μετέβαλλε σε χρυσάφι.
ΤΟ ΧΩΡΑΦΙ ΤΗΣ ΦΙΛΟΞΕΝΗΣ
Μια φορά τον παλαιό καιρό κοντά στην πόλη της Πάφου ήταν η κοινότητα της Χλώρακας που είχε τα σπίτια κτισμένα στα ψηλώματα του χωριού λίγο μακρύτερα από την εύφορη παραλιακή πεδιάδα. Τα καλοκαίρια οι κάτοικοι έστηναν πρόχειρα καταλύματα και έστρωναν κάτω από τα δένδρα και κοιμόντουσαν εκεί στην ύπαιθρο την εύφορη γη, ώστε με το χάραμα του φού να ποτίζουν τα χωράφια τους πριν αρχίσει η κάψα του πρωινού. Ένα χωράφι στην τέλειωση του χωριού που αρχινά η Κάτω Πάφος, ονομάζεται το χωράφι της Φιλόξενης. Η Φιλόξενη ένα παλαιό καλοκαίρι έστησε το πρόχειρο υποστατικό της για να καλλιεργήσει και να ρεντέψει (φυτέψει).
Στην άκρη του χωραφιού της ήταν κτισμένο το Καμαρούϊ, μια αρχαία βρύση που έβγαζε κρυστάλλινο νερό και πότιζε σχεδόν όλα τα χωράφια του κάμπου. Μπροστά από τη βρύση περνούσε ένας στενός αμαξιτός δρόμος που οδηγούσε στην Κάτω Πάφο. Όλοι οι περαστοί διαβάτες από τα δυτικά χωριά σταματούσαν εκεί να ξεδιψάσουν και να ξαποστάσουν. Η Φιλόξενη τους φιλοξενούσε, ήταν μια ευγενική γυναίκα, ήταν γι αυτό που της κόλλησαν το ομώνυμο όνομα.
Εκείνη την ημέρα ένα μικρό καραβάνι σταμάτησε στη βρύση. Η Φιλόξενη τους καλωσόρισε και τους κάλεσε να τους φιλέψει. Τους τράταρε καφέ με γλυκό, και αφού οι διαβάτες ξαπόστασαν, συνέχισαν τον δρόμο τους.
Μαζί με τα άλλα ζώα της η Φιλόξενη είχε ένα μικρό μουλούι (μουλάρι από διασταύρωση αλόγου και γαϊδάρας) που ύστερα από κάμποση ώρα που έφυγαν, παρατήρησε ότι έλειπε. Νόμισε η άμοιρη, ότι ακολούθησε τα ζώα του καραβανιού και έτρεξε στο κατόπι τους ώσπου τους πρόλαβε και γύρεψε το ζώο της. Δεν το βρήκε, δεν ήταν μαζί τους, και κάποιος από τους διαβάτες που την είδε μαραζωμένη, της είπε να μην απελπίζεται, και να στραφεί πίσω να ψάξει στα φωτιστικά της περιοχής γιατί μπορεί να έπεσε μέσα και να το προλάβει ζωντανό.
«Μα πως είναι δυνατόν να έπεσε σε φωτιστικό και να είναι ακόμα ζωντανό;» είπε η Φιλόξενη.
Ευχαριστημένη έμεινε και η Φιλόξενη που πιστεύοντας ότι το μουλούι της βρίσκεται εν ζωή, στράφηκε τρεχάτη πίσω να ψάξει σε όλους στους λάκκους να το βρει. Όταν έφτασε στον τόπο της καθώς ήταν ποσταμένη (κουρασμένη) και διψασμένη, έσκυψε στη Βρύση, ήπιε νερό, και τι άδικο, για ένα μουλάρι, έσκασε από το νερό και πέθανε…
Το μικρό ζώο είχε πέσει σε φωτιστικό (λάκκο) του λαγουμιού της Βρύσης, και πνίγηκε. Ύστερα από 40 χρόνια όταν ένας χωριανός κατέβητε να καθαρίσει το φωτιστικό, βρήκε τα κόκαλα του μικρού ζώου, που ακόμα μύριζε άσχημα, δεν είχε λιώσει μέσα στο νερό που βρισκόταν.
ΤΟ ΧΩΡΑΦΙ ΤΗΣ ΑΛΗΠΑΤΟΥΣ
Ήταν μια φορά στη Χλώρακα μια μικρή ορφανή που την έλεγαν Πατού και ζούσε μόνη σε ένα μικρό σπιτάκι κτισμένο σ ένα μικρό χωραφάκι όπου μέσα είχε βλαστημένες τρεμιθιές, τερατσιές, και βελανιδιές.
Ήταν 15 χρονών και για να ζήσει μάζευε τεράτσια και έφτιαχνε τερατσόμελο, τρεμίθια και έφτιαχνε τρεμιχόλαδο, καθώς και βελανίδια ως τροφή για τα ζώα. Φύτευε και λίγα χόρτα και οπωρικά που τα πότιζε από την βρύση του χωριού, και όλα αυτά, τα πωλούσε στις καλές γειτόνισσες που με ευχαρίστηση τα αγόραζαν, ώστε τοιουτοτρόπως τη βοηθούσαν να ανταπεξέρχεται λίγο τη μεγάλη της φτώχεια. Διαβιούσε φτωχικά και με δυσκολία, αλλά ήταν τίμια και καλή χριστιανή. Ήταν πολύ όμορφη και όλοι την συμπαθούσαν, όμως είχε και αυτή σεβασμό στους μεγαλυτέρους της και τιμούσε όλους τους χωριανούς. Στον εύκαιρο της καιρό επισκεπτόταν τις χωριανές νοικοκυρές, και πρόθυμα προσφερόταν να τις βοηθήσει στις οικιακές τους εργασίες. και αυτές όμως την βοηθούσαν καθώς πολύ την αγαπούσαν, και επιπλέον την συμβούλευαν. Την συμπαθούσαν, ήθελαν γι αυτήν μια καλύτερη μοίρα και της εύχονταν να βρει ένα καλό παλικάρι να παντρευτεί, και έτσι να νοικοκυρευτεί.
Ήταν και ένας μικρέμπορας, που τον έλεγαν Αλή. Είχε μαυριδερό πρόσωπο και ήταν φανερό πως ήταν Άραβας. Είχε έρθει μια μέρα με ένα φορτηγό πλοίο στο λιμάνι της Κάτω Πάφου, και εγκαταστάθηκε για πάντα στη πόλη του Κτημάτου. Έφερε μαζί του ψιλικά λογιών ειδών, και έκαμε το επάγγελμα του Γυρολόγου.
Με τον καιρό κέρδισε πολλά χρήματα, και καθώς ήταν καλός νοικοκύρης, τα επένδυε αγοράζοντας γην εις το χωρίον της Γεροσκήπους δημιουργώντας αργά και με τον καιρό, ένα μεγάλο τσιφλίκι. Ύστερα προσέλαβε πολλούς μισταρκούς, εφύτευσε φυτείες και ασχολήθηκε με την καλλιέργεια της γης. Με αυτό τον τρόπο πρόκοψε και έγινε εύπορος και νοικοκύρης.
Μα πριν γίνει άρχοντας, όταν ακόμα γυρολογούσε και περνούσε από την Χλώρακα, μέσα στην καρδιά του έβαλε την όμορφη φτωχή κόρη. Όμως, καθώς και αυτός πολύ φτωχός, δεν τόλμησε καμιά φορά να της φανερώσει την αγάπη του.
Μα ύστερα από κάμποσο καιρό, μια Κυριακή που τέλειωσε η λειτουργία στην εκκλησιά και πολλοί χωριανοί κάθονταν στον καφενέ, από μακριά στη στράτα φάνηκε ένα ψηλό άλογο που το καβαλίκευε ένας νεαρός με την καλή του φορεσιά που έδειχνε αρχοντιά, να έρχεται προς το χωριό.
Οι φτωχοί χωρικοί το αντίκρισαν με περιέργεια να έρχεται και να ξεπεζεύει, να δένει το ζώο και να κατευθύνεται στον καφενέ και εγκάρδια να τους χαιρετά.
Έκπληκτοι αναγνώρισαν τον παλιό πραματευτή τον Αλή έναν άρχοντα πλέον καθώς φαινόταν, και που ήρθε να τους επισκευθεί.
Όμως για να μην τα πολυλογούμε, ο άρχοντας Αλής, είχε έρθει στο χωριό για να γυρέψει γυναίκα του την όμορφη Πατού. Και έγιναν οι γάμοι, στρώθηκαν τρικούβερτα τραπέζια, και γιόρτασαν όλοι, και χάρηκαν όλοι για την καλή τύχη της ορφανής.
Ύστερα η Πατού έφυγε με τον άντρα της και έμεινε το χωράφι της έρημο, ακαλλιέργητο, τα τρεμίθια και τα τεράτσια έμειναν πάνω στα δένδρα, όμως μέχρι σήμερα έμεινε το όνομα ως «χωράφι της ΑληΠατούς. Είναι αληθινή ιστορία, και το χωράφι της Αληπατούς, ευρίσκεται στην οδό Νικόλα Πενταρά και Αντώνη Χ΄Αχχιλλέα, 200 μέτρα από την παλιά βρύση του χωριού.
Ο ΜΕΛΑΝΟΣ
Είναι ένας υπερυψωμένος τόπος στα νότια σύνορα της Χλώρακας προς τη μεριά της Κάτω Πάφου. Τα πετρώματα του είναι στο σύνολο τους από μέλανο, εξ ου και το τοπωνύμιο του.
Όμως μια παλιά ιστορία λέει πώς όταν τα χρόνια εκείνα που η δουλεία υπήρχε ως θεσμός σε όλους τους πολιτισμούς του κόσμου, και πήγαζε από την ανάγκη εξεύρεσης εργατικού και αγροτικού δυναμικού, καθώς και άλλων αναγκών, και η υποδούλωση των ανθρώπων θεωρείτο επί δεκάδες αιώνες μια απόλυτα νόμιμη κατάσταση κατά την οποία δούλοι ή σκλάβοι αντιμετωπίζονταν ως αντικείμενα και η μεταχείριση τους στη σκληρή εργασία ήταν μέχρι θανάτου, έτσι και η Κύπρος δεν εξαιρέθηκε του κανόνος, και κατά τη διάρκεια των αιώνων, ο φτωχός πληθυσμός ως υπόδουλοι κάτοικοι, υπήρξαν σκλάβοι. Καθώς όμως μικρός ο πληθυσμός, οι τσιφλικάδες και οι ιδιοκτήτες των λατομείων του χαλκού, χρησιμοποιούσαν νέγρους σκλάβους τους οποίους εφοδιάζονταν από δουλέμπορους που τους έφερναν με τα πλοία.
Στην Πάφο το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε να συμβαίνει εις μεγάλο βαθμό κατά τον 12ο αιώνα, όταν οι Φράγκοι κατακτητές μοίρασαν τη γη σε φεουδάρχες, οι οποίοι ησχολήθησαν με την καλλιέργεια ζαχαροκάλαμων και τεύτλων για την παραγωγή ζάχαρης την οποίαν εξήγαγαν στις γειτονικές χώρες της Ευρώπης.
Στη Πάφο η περιοχή της Μάας έως την Πέτρα του Ρωμιού, ήταν μια απέραντη πεδιάδα την οποίαν καλλιεργούσαν και έσπερναν με τεύτλα μέχρι την εποχή των Ρηγάδων. Απόδειξη περί τούτου, αποτελεί το αυλάκι της Ρήγαινας που τα απομεινάρια του ακόμα ευρίσκονται στη Χλώρακα, και το οποίο χρησίμευε για να φέρνει νερό από τα λουτρά του Άδωνη, και να ποτίζεται ο κάμπος από τη Χλώρακα μέχρι το κάστρο της Πάφου.
Στη Χλώρακα λοιπόν μια παλιά εποχή, οι σκλάβοι ξεσηκώθηκαν να δραπετεύσουν μη αντέχοντας άλλο τη σκληρή δουλεία. Γνωρίζοντας πώς θα βρουν το θάνατο με την εξέγερση τους, εντούτοις προτίμησαν αυτού του είδους τη λύτρωση από την απάνθρωπη μεταχείριση που τύχαιναν από τον αφέντη τους ο οποίος ήταν ένας πολύ σκληρός φεουδάρχης. Τους κυνήγησε μέχρι το ύψωμα που δεσπόζει πέρα από τον κάμπο, και εκεί τους κατάσφαξε όλους, θέλοντας τοιουτοτρόπως να δώσει ένα παράδειγμα. Το αίμα έτρεξε ποτάμι και πότισε όλη τη γη, και συνέχισε να ρέει μέχρι τη θάλασσα η οποία βάφτηκε με μελανί χρώμα όπως και η γη που ποτίστηκε και χρωματίστηκε παίρνοντας όψη μελανή. Από τότε ο χερσαίος τόπος της άγριας σφαγής, ονομάστηκε από τους ντόπιους Μέλανος και η θάλασσα Μελανούθκια, καθώς η γη στη στεριά και στη θάλασσα, έμεινε βαμμένη σε χρώμα μελανί από το αίμα των σκλάβων με το οποίο ποτίστηκε.
ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΗΣ ΧΛΩΡΑΚΑΣ
ΑΓΙΟΣ ΕΦΡΑΙΜ ΧΛΩΡΑΚΑΣ
Ευρίσκεται στο χώρο του νέου κοιμητηρίου της Χλώρακας, και είναι το μοναδικό που υπάρχει σε ολόκληρη την επαρχία της Πάφου. Γιορτάζει στις 5 Μαϊου και η ιδέα για το κτίσιμο του ήταν μιας πιστής οικογένειας Χριστιανών το 1998, όταν ο Ανδρέας Μαυρέσης και η σύζυγος του Γιωργούλα σε ένα θρησκευτικό ταξίδι τους στη μακρινή Νέα Μάκρη, επισκέφτηκαν το αρχαίο ιστορικό Μοναστήρι στον τόπο μαρτυρίου του Αγίου, εκεί όπου πεντακόσια χρόνια πριν το 1426, Αγαρηνοί πειρατές εισέβαλαν και αφού λεηλάτησαν τα ιερά και όσια, κατέσφαξαν τους μοναχούς, και παλούκωσαν με αναμμένο δαυλό στην κοιλιά τον Άγιο Εφραίμ, που ήταν ηγούμενος σε κείνο το μοναστήρι…
Από τότε με σκέψεις και συζητήσεις πού θα έκτιζαν το μικρό παρεκκλήσι, το 2001 οι δύο ευσεβείς χριστιανοί αναθεσαν τον σχεδιασμό στον αρχιτέκτονα Τεύκρο Κουλουντη ο οποίος μετά χαράς αρχιετεκτόνισε τα σχέδια εντελώς δωρεάν. Μετα μεγάλης χαράς η σύζυγος του Ανδρέα Μαυρέση πρόλαβε και χάρηκε το παρεκκλήσιο έστω σχεδιασμένο στο χαρτί, καθώς πάσχοντας από την ανίατο ασθένεια σε λίγο καιρό απεβίωσε. Ο σύζυγος της θέλοντας να εκπληρώσει οπωσδήποτε το μεγάλο τάμα που μαζί είχαν τάξει, παντοιοτρόπως εμερήμνησε και με τη βοήθεια του Αγίου Εφραίμ θέλωντος, μετά από ένα χρόνο κατάφερε να περατωθεί το κτίσιμο του μικρού ναού στη σημερινή του μορφή.
Στα χρόνια που πέρασαν και περνούν, όλο περισσότεροι επισκέπτες έρχονται για ευλαβικό προσκύνημα στο μικρό εκκλησάκι καθώς ο Άγιος Εφραιμ είναι θαυματουργός και θεραπευτής του καρκίνου όσων πραγματικά πιστεύουν σε αυτόν, και οι ιστορίες περι γεγονότων και θαυμάτων που αφορούν τον Άγιο Εφραίμ Χλώρακας που διηγούνται οι πιστοί, είναι πολλές.
Μέσα στο μικρό εκκλησάκι μπροστά στο πάνσεπτο εικόνισμα του, καίει διαρκώς ένα καντήλι, καθώς καθημερινά περνά πλήθος πιστών κυρίως αρρώστων, οι οποίοι για λίγο στέκονται και πιστά προσεύχονται αναζητώντας το έλεος του και την φιλανθρωπία του που απλόχερα τους δίνει.
Είναι ένα όμορφο παρεκκλήσιο Βασιλικού ρυθμού μικρό και απέριττο τοποθετημένο δίπλα στον αρχαίο ναΐσκο του Αγίου Νικολάου, και κάθε που γιορτάζει πλήθη πιστών μαζεύονται από τις γύρω κοινότητες και τις άλλες επαρχίες, καθώς η φήμη των θαυμάτων του έχει ξεπεράσει τα σύνορα Χλώρακας και της Πάφου.
ΑΓΙΟΣ ΥΠΑΤΙΟΣ Ο ΠΕΡΠΑΤΗΤΗΣ ΤΗΣ ΧΛΩΡΑΚΑΣ
Ο Άγιος Υπάτιος ή Περπατητής της Χλώρακας τιμάται σε ενα περικαλλές εκκλησάκι που κτίστηκε δαπάνη του ευεργέτη Γιαννάκη Αριστοδήμου παρα το θέατρο της Χλώρακας δίπλα στη παλια βρύση του χωριού.
Παλαιότερα ήταν μια πελεκητή πέτρα ριγμένη στο έδαφος κάτω από ένα θεόρατο δρύ, όπου οι προγονοί μας έφερναν τα παιδιά τους όταν αργούσαν να περπατήσουν και τα γύριζαν λιτανεία, καθώς πίστευαν πως ο Άγιος τα βοηθούσε να ξεπεράσουν το πόβλημα τους. ¨Εδεναν στα πόδια του μωρού ένα ελαφρύ μικρού μήκους νήμα, και βαστώντας το από τα χέρια το βοηθούσαν να περπατά γύω-γύρω ώσπου να σπάσει η κλωστή,, οπότε και πίστευαν πώς το θαύμα θα γινόταν.
Η πέτρα ήταν ένας μεγάλος βράχος που κύλισε από το ύψωμα άνωθεν της βρύσης όταν έγινε ένας μεγάλος σεισμός πριν πολλά χρόνια. Λέγεται πως αποτελούσε τον τοίχο μιας κάμαρης που χρησιμοποιούσε ένας χρυσοχόος, και πως μέσα στον μεγάλο αυτό βράχο ήταν σκαμμένο ένα κούφωμα που έκλεινε με μια εφαρμοστή πέτρινη θύρα χωρίς να αφήνει σημάδια πως ήταν ένα ξένο σώμα, αλλά πως ήταν απλά ένα σχέδιο σκαλιστό στο βράχο. Πίσω από τη θύρα μέσα στο κούφωμα, ο χρυσοχόος φύλαγε τα χρυσάφια του, που όταν πέθανε έμειναν μέσα φλεγμένα, χωρίς κανείς να γνωρίζει το μυστικό.
Κάποιος θα σκεφτεί τι να γύρευε ένας τεχνίτης χρυσού στη Χλώρακα ένα πολύ μικρό χωριό, όμως, κάποιοι παλιοί κάτοικοι, λένε πως στην περιοχή που ονομάζεται μάλιστα Χρυσός, οι ζευγολάτες όταν όργωναν τα χωράφια, πάνω στα νια (υνί) έβρισκαν ψήγματα χρυσού, τα οποία ο χρυσοχόος αγόραζε και επεξεργαζόταν.
Όταν λοιπόν σε ένα μεγάλο σεισμό το καμαράκι χάλασε, η πέτρα κύλησε και στάθηκε δίπλα στην παλιά βρύση, όπου και οι κάτοικοι της Χλώρακας γύρω της έκαναν λιτανείες και λάτρευαν τον άγιο Υπάτιο. Μια φορά ο Χατζηφίλιπος ο Τοκογλύφος νεαρός ακόμα, ανακάλυψε τυχαία τη μυστική θύρα και τα χρυσάφια που ήταν μέσα. Έτσι μ’ αυτό τον τρόπο έγινε πλούσιος, και αργότερα πλουσιότερος, αφού χρησιμοποιώντας αυτά τα πλούτη έγινε ο τοκογλύφος του χωριού. (Την ιστορία μου τη διηγήθηκε ο Κυριάκος Μαυρονικόλας)
Μια φορά κατά το έτος 2000 ο Χαράλαμπος ένας καλός και πιστός Χριστιανός ιεροψάλτης της Παναγίας της Θεοσκέπαστης, μετά από μια διήγηση του ανιψιού του για ένα θαύμα που το εξέλαβε ως επιθυμία του Αγίου Υπατίου να του κτίσουν μια εκκλησιά, επεχείρησε να κάμει το θέλημα του. Ζήτησε βοήθεια από τον Ανδρέα Μαυρέση ως δάσκαλος και παράγοντας της κοινότητας που ήταν, ώστε να μεσολαβήσει στις κοινοτικές αρχές για να του επιτρέψουν να κτίσει ένα εικονοστάσι για τον Άγιο εκεί, στην περιοχή της παλιάς Βρύσης, καθώς μια μέρα ο ανηψιός του που κυνηγούσε στην δύσβατη εκείνη περιοχή, συνάντησε κάτω από τη μεγάλη τρεμιθιά ένα γέροντα να κάθεται πάνω στην πέτρα του Αγίου. Όταν φιλικά τον χαιρέτησε και ευγενικά τον ρώτησε τι κάνει έξω μες το κρύο, ο γέρος του απάντησε πως όλοι έχουν μια στέγη στο κεφάλι τους να τους προστατεύει, ενώ αυτός ήταν εκεί με ήλιο και κρύο, χωρίς μια σκεπή να τον προφυλάσσει. Και λέγοντας αυτά, εξαφανίστηκε όπως να τον κατάπιε η ομίχλη. Ο νεαρός που κατάλαβε το θαύμα και πως ο γέρος ήταν ο Άγιος Υπάτιος, το ανάφερε στο θείο του, και αυτός το μετέφερε στον Ανδρέα Μαυρεση που με τη σειρά του το ανάφερε στις τοπικές αρχές.
Όμως δυστηχώς οι Κοινοτικές αρχές δεν επέτρεψαν κάτι τέτοιο με τη δικαιολογία πως δεν υπήρχε χώρος…
Και τα χρόνια πέρασαν. Νέος κοινοτάρχης Χλώρακας αναδείχθηκε ο Ανδρέας Μαυρέσης που ανάμεσα στο πολυσχιδές έργο που πρόσφερε στην κοινότητα του από το αξίωμα που κατέλαβε, ήταν και η αγορά της γης όπου μέσα λατρευόταν ο Άγιος Υπάτιος, και που στη συνέχεια με τη βοήθεια του επιχειρηματία Γιαννάκη Αριστοδήμου κτίστηκε το μεγαλόπρεπο εκκλησάκι που όμορφο σήμερα στέκει εκεί και αγναντεύει το πέλαγο.
ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΣ
Το 12ο αιώνα κτίστηκε ο Βυζαντινού ρυθμού ναος του «Αγίου Νικολάου» . Είναι κτισμένος σε ύψωμα ώστε να αγναντεύει απρόσκοπτα την θάλασσα. Επειδή ήταν κρημνός, οι κάτοικοι έκτιζαν τοίχο για προστασία. Αυτός όμως χαλούσε απο μόνος του.
Αυτό έγινε αρκετές φορές, ώσπου οι κάτοικοι κατάλαβαν ότι ο Άγιος ήθελε να αγναντεύει τη θάλασσα και σκόπιμα τον χαλούσε, γι αυτό τοποθέτησαν κάγκελα αντί για τοίχο. Ο ναός κτίστηκε από ντόπιους βοσκούς που δεν είχαν γνώσεις αρχιτεκτονικής. Γι αυτό είναι και ασύμμετρος. Για να τον κτίσουν έφερναν έτοιμες πέτρες από τα χαλάσματα των αρχαιοτήτων της Κάτω Πάφου. Στο βιβλίο "Ιστορία της εκκλησίας της Πάφου": ΚΓ. Μονη Αι Νικολούδιν Χλώρακας, του Ιωάννου Π. Τσικνόπουλλου, αναφερόνται τα εξης: «Πλησίον του Χωρίου Χλώρακα ευρίσκεται ο γοητευτικός πολύ μικρός Μοναστηριακός Ναός του Αγίου Νικολάου. Ίχνη Αγιογραφίας επί του βορείου τοίχου δικνείουν τον Άγιον Νικόλαον καί τόν βίον του… Περιουσία της Μονής κατά τ'ο 1805 ήσαν 15 σκαλες περιβόλια πέριξ της εκκλησίας με δύο βρύσες καί δένδρα, καί εις την γήν των Πετριδιών, προς την Έμπαν, χωράφια σκάλες 500(= πεντακόσιαι)»..
ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ - 1961
Διακόσια περίπου μετρά από τη θάλασσα στην τοποθεσία ‘‘Αλυκή'’, εκεί οπού αποβιβάστηκε στις 10 Νοεμβρίου 1954 ο Αρχηγός Διγενής, η Ζήνα Κάνθερ κατόπιν εισηγήσεως του Παπακώστα Λεωνίδα, ανήγειρε με δικές της δαπάνες, προς τιμήν του στρατιωτικού αρχηγού του Αγώνα το παρεκκλήσιον του Αγίου Γεωργίου.
Το παρεκκλήσι, που εικονογραφήθηκε αργότερα από τους Γεώργιο και Αλέξανδρο Κωνσταντινίδη με τη φροντίδα της Μητρόπολης Πάφου και τις δωρεές χριστιανών, αποτελεί σήμερα αναπόσπαστο τμήμα του όλου μνημειακού χώρου στην ακτή της Χλώρακας. Διαιωνίζει, μαζί με τα αλλά μνημειακά έργα, την ιστορική μνήμη και τονίζει τη θρησκευτική πίστη, που ενέπνεε τους αγωνιστές του 1955 και συμπορευόταν αχώριστη με την αγάπη προς την ελευθερία της πατρίδας.
ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΜΙΧΑΗΛ Βασιλικού Ρυθμού, Χωρίς Τρούλο
Ο Γιώρκος του Λεωνή, κληρονόμησε από τους γονείς του Λεωνήν και Δεσποινούν, ένα κομμάτι πετρώδους γης, μια καυκάλλα που μέσα ήταν κτισμένο το εκκλησάκι του Αρχάγγελου Μιχαήλ. Πάνω στην καυκάλλα βλάσταιναν σχοινιές και βελανιδιές, και ο Γιώρκος τα καλοκαίρια έστηνε πρόχειρες μάντρες για το κοπάδι του. Ο ίδιος για να προσέχει τα αιγοπρόβατα του από τις αλεπούδες και άλλους κινδύνους, τα βράδια κοιμόταν μέσα στο ξωκκλήσι. Με αυτό τον τρόπο καθώς ήταν και ένας πιστός της Χριστιανός, δέθηκε πολύ με τον Άγιο Αρχάγγελο, και τον είχε Άγιο του και προστάτη του.
Όταν μια φορά σηκώθηκε ανεμοστρόβιλος στη θάλασσα και αυτός με το γιο του μέσα σε στη βάρκα τους κινδύνεψαν, πίστεψε ότι συνέβη ένα θαύμα που τους έσωσε τη ζωή, οπότε σ αυτή την κρίση θρησκοληψίας, δώρισε το οικόπεδο με το εκκλησάκι στην εκκλησία της Χλώρακας, ώστε να μπορούν όλοι οι κάτοικοι να προσκυνούν και να ανάβουν το καντήλι στον θαυματουργό Άγιο.
Οι υπερήλικες του χωριού θυμούνται τα ερείπια του μεσαιωνικού ναού που ήταν, επίσης, μικρός, όπως και ο σημερινός. Μας ανέφεραν, επίσης, πως στα παλιά χρόνια γινόταν πανηγύρι στο προαύλιο του ναού και μαζευόταν σχεδόν ολόκληρο το χωριό. Λειτουργείται, συνήθως, δύο φορές το χρόνο, στις 6 Σεπτεμβρίου, μέρα του εν Χώναις θαύματος του Αρχαγγέλου και 8 Νοεμβρίου, μέρα μνήμης του.
ΠΑΝΑΓΙΑ ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΑ
Ο ναός της «Παναγίας της Χρυσελεούσας» ευρίσκεται στην κεντρική πλατεία της Χλώρακας, είναι Βυζαντινού ρυθμού, και κτίστηκε τον 13ο αιώνα. Σ αυτήν υπάρχει η μοναδική ίσως εικονογραφία στον κόσμο που κατά τα παλαιά πρότυπα ο Χριστός βρίσκεται στον Ιορδάνη ποταμό εντελώς γυμνός, έχοντας λίγο διασταυρωμένα τα πόδια του με σκοπό να καλύψει το φύλο με ελαφριά στροφή.
Στην εκκλησία της Παναγίας της Χρυσελεούσης υπήρχε πάνω στο αρχαίο τέμπλο του εικονοστασίου η εικόνα της Παναγίας που είναι θαυματουργή και εξέχουσα απ όλες τις άλλες ως προς την τεχνοτροπία της και την καλλιτεχνική της αξία και που όταν κτίστηκε η μεγάλη εκκλησία της Παναγίας της Χρυσοαιματούσης, μεταφέρθηκε εκεί.
Κάποτε στα παλιά χρόνια μια ευσεβής και πλούσια οικογένεια είχε μια ίδια εικόνα στο τσιφλίκι τους, αλλά μια χρονιά συνέβηκε ένα θαύμα, πρώτα τον Αύγουστο στη γιορτή της Παναγίας και ξανά στις οκτώ Σεπτεμβρίου στα γενέθλια της, η εικόνα από μόνη της μεταφερόταν στην τοποθεσία που είναι σήμερα κτισμένη η τωρινή εκκλησία. Γι αυτό η ευσεβής οικογένεια θεωρώντας ότι ήταν θέλημα της Αγίας, έκτισαν τη σημερινή εκκλησία και τοποθέτησαν το εικόνισμα στο εικονοστάσι βασιλεύουσα, ονόμασαν δε την εκκλησία Παναγία Χρυσελεούσα. Έμεινε η ιστορία να λέγεται για πολλούς αιώνες υστερότερα, και να τονίζεται ότι από κανέναν δεν έπρεπε να μετακινηθεί σε άλλο μέρος, αφού η Παναγία είχε επιθυμία να μένει εκεί. Είναι το εικόνισμα που υπάρχει σήμερα ιερό και θαυματουργό, πιστό αντίγραφο της πρωτότυπης που έχει εξαφανιστεί, ή καταστραφεί. Όλες οι επερχόμενες γενιές έως το 1928 σεβάστηκαν αυτόν το θρύλο, καμία φορά δεν μετακινήθηκε παρά έμενε εκεί στο ίδιο παλιό σαρακοφαγωμένο ξύλινο τέμπλο.
Το 1928 τέλειωσε το κτίσιμο της μεγάλης εκκλησίας της Παναγίας της Χρυσοαιματούσης, σκέφτηκαν κάποιοι χωριανοί με τους δυο παπάδες της Κοινότητας τους Παπάγιωρκη και Παπάκλεοβουλο, να μεταφέρουν το εικόνισμα στην καινούργια εκκλησία. Οργάνωσαν πομπή, παρευρισκομένου και τρίτου ιερέα από την Χλώρακα που εκτελούσε χρέη οικονόμου στην Μητρόπολη Πάφου τον Παπαχαρίδημο, και επίσης του μητροπολίτη Πάφου ο Ιάκωβου, και μετά από τρισάγιο, θέλησαν να μεταφέρουν το εικόνισμα. Με έκπληξη και φόβο, είδαν ότι κόλλησε και χωρίς να είναι στερεωμένη, δεν κουνιόταν από τη θέση της, οπότε με τις ευλογίες του μητροπολίτη ο ιερέας Παπάγιωρκης με ένα σκεπάρνι ως μοχλό τα κατάφερε. Έως σήμερα στο τέμπλο πάνω που ήταν η εικόνα, αριστερά λείπει ένα κομμάτι λουλουδιού στόλισμα του τέμπλου που έσπασε από το σκεπάρνι.
ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΧΡΥΣΟΑΙΜΑΤΟΥΣΑΣ
Επειδή η εκκλησία της Παναγίας της Χρυσελεούσης ήταν μικρή και δεν χωρούσε τον κόσμο κατά τις μεγάλες εορτές όπου όλοι οι πιστοί πήγαιναν να λειτουργηθούν, απεφάσισαν οι κάτοικοι της Χλώρακας να κτίσουν μια μεγαλύτερη δίπλα στην μικρή, στην ίδια πλατεία.
Το κτίσιμο ξεκίνησε το 1924 και κράτησε έως το 1928 και εγκαινιάστηκε απο τον Μητροπολίτη Πάφου Ιάκωβο.
Ήταν μεγαλόπρεπη και θεόρατη κτισμένη με πελεκιτή πέτρα άριστης ποιότητος από τους καλύτερους πρωτομάστορους εκείνης της εποχής. Ήταν ο καθεδρικός ναός της Χλώρακας.
Για να κτιστεί χρειάστηκε να πουληθεί μεγάλο μέρος της εκκλησιαστικής περιουσίας που διέθετε, και για το κτίσιμο της χρησιμοποιήθηκε είδος καλής και ανθεκτικής ποιότητας πέτρας που λατομεύτηκε στη Χλώρακα, ένα από τα δύο καλύτερα είδη του τόπου και που όμοιο του επίσης χρησιμοποιήθηκε για να κτιστεί η περίφημη εκκλησία της Θεοσκέπαστης της Κάτω Πάφου.
Το 1953 με το μεγάλο σεισμό η στέγη της εκκλησίας κατέρρευσε με αποτέλεσμα για να αναστηλωθεί χρειάστηκαν αρκετά χρόνια. Με δωρεές πιστών και εράνους ανά την Κυπρο καθώς και με εθελοντές εργάτες και μαστόρους, κατάφεραν έως το 1959 να την ανοικοδομήσουν και να την τελειώσουν.
Γενικά η καινούργια εκκλησία αποδείχτηκε πολύ θαυματουργή, καθώς οι ντόπιοι κάτοικοι διηγούνται ιστορίες περί θαυμάτων που συνέβησαν κατά καιρούς.
Στην παλιά μικρή εκκλησία βρισκόταν το εικόνισμα της Παναγίας της Οδηγήτρας που ήταν θαυματουργή και είναι εξέχουσα απ όλες τις άλλες ως προς την τεχνοτροπία της και την καλλιτεχνική της αξία. Όταν γυναίκες είχαν πρόβλημα με αιμορραγίες, τις βοηθούσε να θεραπευτούν. Σήμερα το εικόνισμα ευρίσκεται τοποθετημένο στο τέμπλο της μεγάλης εκκλησίας η οποία έχει ονομαστεί Χρυσοαιματούσα εξ αιτίας της θαυματουργού εικόνας, δηλαδή παριστάνει τη Χρυσή Παναγία που θεραπεύει το αίμα (αιματούσα).Πίσω από το εικόνισμα ευρίσκεται κρεμασμένη μια κόκκινη κορδέλα την οποία οι πάσχουσες γυναίκες ανταλλάζουν με μια άλλη και την ζώνονται για τρεις ημέρες οπότε όσες πραγματικά πιστεύουν, θεραπεύονται.
Στα παλιά χρόνια υπήρχε ένας θρύλος που ήθελε το εικόνισμα της Παναγίας της Οδηγήτρας όταν το μετέφεραν αλλού, από μόνο του να επιστρέφει στο τέμπλο της Παναγίας της Χρυσελεούσης. Όταν τέλειωσε το κτίσιμο της Παναγίας της Χρυσοαιματούσης και οι κάτοικοι θέλησαν να το μεταφέρουν εκεί, αυτό δεν έφευγε από τη θέση του ως να ήταν κολλημένο. Και όταν ο ιερέας χρησιμοποίησε σκεπάρνι για να την ξεκολλήσει, για να τα καταφέρει έσπασε το σκαλιστό ξύλινο τέμπλο του ιερού που σ αυτό ήταν τοποθετημένο το εικόνισμα.
Λέγεται ότι η εκκλησία της Χρυσοαιματούσης δεν άντεξε στο σεισμό αν και ήταν καλά στερεωμένη, γιατι η Παναγία επιθυμούσε να επιστρέψει πίσω στην παλιά εκκλησία. Και όταν οι κάτοικοι την τοποθέτησαν σε πρόχειρη παράγκα μέχρι να τελειώσει η επαναοικοδόμηση, εν μέσω καλοκαιρίας, ένα βράδυ συνέβηκε μεγάλη κακοκαιρία με θύελλες και ανεμοστρόβιλους που κατά τη διάρκεια τους το εικόνισμα εξαφανίστηκε από την θέση του και βρέθηκε πάνω στο τέμπλο της παλιάς εκκλησιάς.
Με το πέρας του κτισίματος της μεγάλης εκκλησίας και ύστερα από δεήσεις και προσευχές προς τη Παναγία, μετέφεραν το εικόνισμα της και παλιν, και έως σήμερα ευρίσκεται στο μεγάλο τέμπλο του ιερού του μεγάλου ναού της Παναγίας της Χρυσοαιματούσης.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, πολλά πράματα και θάματα έχουν συμβεί και συνεχίζουν να συμβαίνουν, που οι πιστοί τα αποδίδουν στη θαυματουργή εικόνα.
ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ
Ο ναός του Αγίου Νεκταρίου ανήκει γεωγραφικά στην Έμπα, ενώ εκκλησιαστικά στη Χλώρακα. Ο ναός οικοδομήθηκε το 1985 και βρίσκεται μέσα σε κυβερνητική γη.
Το εκκλησάκι του Αγίου Νεκταρίου, που κτίστηκε αρχικά με δαπάνες της πρεσβυτέρας Ελλάδας Νικολαΐδου για να εξυπηρετεί τις ανάγκες των ενοίκων του ιδρύματος, εγκαινιάστηκε στις 25 Μαΐου 1986. Το 1996 έγινε επέκταση της εκκλησίας.
Ο ρυθμός του ναού είναι ο βασιλικός με τρούλο. Το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο και αποτελείται από 14 φορητές εικόνες και από μια στενότερη ζώνη από 14 μικρογραφίες.
Στο προαύλιο του ναού λειτουργεί από το 1998 ένα πολύ μικρό παρεκκλήσι που είναι αφιερωμένο στον Άγιο Εφραίμ.
ΚΟΙΝΟΤΑΡΧΕΣ ΧΛΩΡΑΚΑΣ
Έως το 1923, κοινοτάρχης ο ΓΙΩΡΚΟΣ Ή ΓΙΩΡΚΑΚΟΥΪΝ
1923 - 1932. Ο Χριστόδουλος Αζίνας
Ο Χριστόδουλος Αζίνας ηταν μουχτάρης (1923- 1932). Η καταγωγή του έφτανε απο την Κισσονεργα. Επήρε το παρατσούκλι Αζίνας διότι σαν κοινοτάρχης ήτο πολύ αυστηρός, και επειδή την τότε εποχή οι κοινοτάρχες είχαν το δικαίωμα να επιβάλλουν ποινές για διάφορα παραπτώματα, αυτός ήτο πολύ αυστηρός στην επιβολή τιμωριών. Κατά άλλους πήρε το όνομα Αζινας γιατί τις δουλειές του τις τελείωνε γρήγορα
1932–1940, Αντωνάς Λιασίδης Κοινοτάρχης
Τον καιρό της Αγγλοκρατίας, έπρεπε ο κόσμος να πληρώνει φόρο. Όταν δεν υπήρχαν λεφτά σε μετρητά, οι Αποικιοκράτες έπαιρναν μέρος από το γέννημα (σοδειά) των Κυπρίων. Αυτό το μερίδιο ισούτο με το ένα δέκατο της παραγωγής, και ονομάζετο δεκατία (ήταν η λεγόμενη φορολογία της δεκατίας). Την εποχή εκείνη οι εισπράχτορες κυκλοφορούσαν με άλογα, και γυρνούσαν όλη την ύπαιθρο καταμετρώντας τη σοδειά του καθενός, και έπρεπε πρώτα να πάρουν οι Άγγλοι το μερίδιο τους, και ύστερα ο γεωργός είχε το δικαίωμα να μεταφέρει το υπόλοιπο γέννημα από τα χωράφια στο σπίτι του.
Στις υποχρεώσεις του μουχτάρη, ήταν να τους φιλοξενεί και να τους βοηθεί στην είσπραξη των φόρων. Ο Αντωνάς Λιασίδης ως κοινοτάρχης ηταν φιλόξενος και τους εξυπηρετούσε. Όταν στις θέσεις αυτές διορίστηκαν Έλληνες, οι λεγόμενοι Μαμούρηδες (από τη λέξη μαμούρι που σήμαινε μικρός στην ηλικία, υπηρέτης του σπιτιού), ως κοινοτάρχης, έδωσε τη θέση αυτή στόν αδελφό του Γιάννη Λιασιδη Πουρνελλο και στον υιό του Αντώνη Πούρνελλο (αργότερα Π/Αντώνη), και υστερότερα στον επίσης αδελφό του (απο αλλο πατερα) Πιστέντη Χ’ Χαραλάμπους που ήταν άνθρωπος μεγαλόσωμος, και ο πιο δυνατός από όλο το χωριό σε σωματική δύναμη όπως ενθυμούνται οι γεροντότεροι. Ήταν αυτός, ο τελευταίος Μαμούρης γιατί η φορολογία της δεκατίας καταργήθηκε.
1932–1940, Αντωνάς Λιασίδης Κοινοτάρχης
Τον καιρό της Αγγλοκρατίας, έπρεπε ο κόσμος να πληρώνει φόρο. Όταν δεν υπήρχαν λεφτά σε μετρητά, οι Αποικιοκράτες έπαιρναν μέρος από το γέννημα (σοδειά) των Κυπρίων. Αυτό το μερίδιο ισούτο με το ένα δέκατο της παραγωγής, και ονομάζετο δεκατία (ήταν η λεγόμενη φορολογία της δεκατίας). Την εποχή εκείνη οι εισπράχτορες κυκλοφορούσαν με άλογα, και γυρνούσαν όλη την ύπαιθρο καταμετρώντας τη σοδειά του καθενός, και έπρεπε πρώτα να πάρουν οι Άγγλοι το μερίδιο τους, και ύστερα ο γεωργός είχε το δικαίωμα να μεταφέρει το υπόλοιπο γέννημα από τα χωράφια στο σπίτι του.
Στις υποχρεώσεις του μουχτάρη, ήταν να τους φιλοξενεί και να τους βοηθεί στην είσπραξη των φόρων. Ο Αντωνάς Λιασίδης ως κοινοτάρχης ηταν φιλόξενος και τους εξυπηρετούσε. Όταν στις θέσεις αυτές διορίστηκαν Έλληνες, οι λεγόμενοι Μαμούρηδες (από τη λέξη μαμούρι που σήμαινε μικρός στην ηλικία, υπηρέτης του σπιτιού), ως κοινοτάρχης, έδωσε τη θέση αυτή στόν αδελφό του Γιάννη Λιασιδη Πουρνελλο και στον υιό του Αντώνη Πούρνελλο (αργότερα Π/Αντώνη), και υστερότερα στον επίσης αδελφό του (απο αλλο πατερα) Πιστέντη Χ’ Χαραλάμπους που ήταν άνθρωπος μεγαλόσωμος, και ο πιο δυνατός από όλο το χωριό σε σωματική δύναμη όπως ενθυμούνται οι γεροντότεροι. Ήταν αυτός, ο τελευταίος Μαμούρης γιατί η φορολογία της δεκατίας καταργήθηκε.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΙΑΣΙΔΗΣ
Διαδέχεται τον Χριστόδουλο Λαούρη, και επαναδιορίζεται το 1960 από τον υπουργό εσωτερικών της νεοσύστατης Κυπριακής Δημοκρατίας Πολύκαρπο Γιωρκάτζιη. Γεννήθηκε το 1902. Κατείχε το γνωστό καφενείο στην κεντρική πλατεία, και εκτός από τους καφέδες, ησχολείτο και με την τέχνη της πράξης. Ήταν δηλαδή είδος πράτη και μεσιτέμπορα. Ήταν μεσάζων μεταξύ παραγωγών και φθαρτεμπόρων, ώστε σε συμφωνημένη τιμή, να παραδίδουν τα λαχανικά τους οι πρώτοι στους δεύτερους.
Ήταν μια συμφέρουσα εργασία, ήταν ευκατάστατος, έτσι μπορούσε και έδινε βερεσέ στους θαμώνες του καφενείου, αφου εκείνη την δύσκολη εποχή οι κάτοικοι πολλές φορές δεν είχαν χρήματα ούτε για καφέ. Κάθε φορά όταν εγίνοντο εκλογές στην κοινότητα για ανάδειξη επιτρόπων στην εκκλησία και στην ΣΠΕ, πριν να τελειώσουν αυτές, ετοίμαζε τραπέζια και γλέντια για να γιορτάσει την εκλογή του με τους ψηφοφόρους του, ως να ήξερε ότι θα ήτο νικητής. Και επειδή πάντα εκλεγόταν, τον ονόμαζαν Λευκό Πολιτευτή. Ήταν την εποχή τη δική του, που η Κυβέρνηση έφερε το νερό στην κοινότητα από την περιοχή Σταυρός στην Τσάδα. Το έφεραν με σωλήνες, και έκτισαν σε όλο το χωριό σε ταχτά διαστήματα βρύσες με το σήμα της νεοσύστατης Δημοκρατίας πανω σε αυτές, και από αυτές έπαιρναν όλοι οι κάτοικοι νερό. Αργότερα τοποθετήθηκε νερό σε όλα τα σπίτια. Κατά την περίοδο του 1970 διενεργείται στην Χλώρακα ο αναδασμός. Την δική του εποχή επίσης κατασκευάστηκε το κοιμητήριο και το γήπεδο στην παλιά του μορφή στον Άγιο Νικόλαο. Κάποιος όταν αρρωστούσε χρειαζόταν χαρτί από τον μουχτάρη για να παει στο Νοσοκομείο. Υπήρχαν δυο ειδών από αυτά. Το λευκό που με αυτό η εξέταση και η θεραπεία ήταν δωρεάν, και το κόκκινο που με αυτό ο ασθενής πλήρωνε. Το πρώτο ήταν για τους άπορους, ενώ το δεύτερο για τους υπόλοιπους. Ο Ιωάννης Λιασίδης έδινε σε όλους λευκά χαρτιά, με αποτελεσμα πολλές φορές να δέχεται επιπλήξεις από τον Έπαρχο. Απεβίωσε ξαφνικά το 1974 ενώ ήτο ακόμη κοινοτάρχης.
1940 – 1956, Κοινοτάρχης Γεώργιος Χριστόδουλος Λαούρης.
Όταν ο Αντωνάς Λιασίδης περιήλθε σε βαθειά γερατειά, έπρεπε να αντικατασταθεί από την θέση του μουχτάρη. Την εποχή εκείνη οι κοινοτάρχες εδιορίζοντω από τον έπαρχο, και ήσαν αρχηγοί με πολλη δύναμη στις κοινότητες. Σκέφτηκε ότι έπρεπε να χρησιμοποίησει την δύναμη αυτή, ώστε επόμενος στη θέση του να διοριστεί ο υιός του Ιωάννης Λιασίδης. Έσφαξε το λοιπόν μια γουρουνιά γαλατερή πεντέξι οκάδες (ήταν η γουρουνιά την εποχή εκείνη το ανώτερο δώρο που εχρησιμοποιήτω ως κανίσσιη), και την πήρε πεσκέσι (δώρο) στον τότε βηθό διοικητή τον Μενοικέα, ο οποίος όμως του εξήγησε ότι για να διοριστεί κάποιος κοινοτάρχης, έπρεπε να έχει υπηρετήσει πρώτα ως Αζάς (βοηθός κοινοτάρχη).
Γι αυτό το λόγο, τον διόρισε Αζά, και ως κοινοτάρχη διόρισε τον Γεώργιο Λαούρη. Ο Γεωργιος Λαούρης γεννήθηκε το 1895, παντρεύτηκε την Βαρβαρού Χ΄Τσιηπρή, και από τα 9 παιδιά τα οποία απέκτησε, οι 3 απεβίωσαν σε μικρη ηλικία, από τους άλλους 6 οι δυο οπως και ο ίδιος ήσαν εξαίρετοι ιεροψάλτες. Στα 40 του χρόνια το 1935, αναλαμβάνει επίτροπος της εκκλησίας, ενώ από το 1932 υπηρετεί τα κοινά από την θέση του Αζα για 8 συνεχή χρόνια, οπότε και διορίζεται μουχτάρης. Το 1939 είναι από τα ιδρυτικά μέλη της ΣΠΕ Χλώρακας. Το 1950 πρωτοστατεί και εργάζεται με όλες του τις δυνάμεις για την πραγματοποίηση του Ενωτικού δημοψηφίσματος με την Ελλάδα. Από την θέση του κοινοτάρχη, συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη της Χλώρακας στα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια. Το 1956 υπέβαλε παραίτηση ως διαμαρτυρία για τη στάση της Βρετανικής Κυβέρνησης για μη παραχώρηση στον Κυπριακό λαό το δικαίωμα της Ελευθερίας. Απεβίωσε το 1987.
1956-1974, Κοινοτάρχης Ιωάννης Λιασίδης (Μαυρόγιαννος)
1974 - 1984, Κοινοτάρχης Ιωάννης Χ΄ Οικονόμου
Μετά τον θάνατο του Ιωάννη Λιασίδη, στην θέση του κοινοτάρχη διορίζεται ο Ιωάννης Χ΄Οικονομου. Υπηρέτησε δυο θητείες. Στην πρώτη ως διορισμένος, και στην δεύτερη μετά από αλλαγή της νομοθεσίας κατέρχεται υποψήφιος σε εκλογές κατά τις οποίες αφου εκλέγονται 5 αζαδες, αυτοί σε μεταξύ τους ψηφοφορία εκλέγουν αυτόν ως κοινοτάρχη.
1984- 2001, Κοινοτάρχης Χαράλαμπος Κυπριανού
Μετά από τροποποίηση του νόμου γίνονται ταυτοχρόνως δύο εκλογές. Μία για ανάδειξη χωρητικής αρχής, και μία για Συμβούλιο Βελτιώσεως. Η κοινοτική αρχή χάνει τις εξουσίες της και λειτουργεί τυπικά. Ο κοινοτάρχης συμμετέχει στο κοινοτικό συμβούλιο εξ οφικίου, και δικαιούται να συμμετέχει ως παρατηρητής, και να έχει δικαίωμα ψήφου. Στις συνεδριάσεις προεδρεύει ο Έπαρχος.
1984- 2001, Κοινοτάρχης Χαράλαμπος Κυπριανού.
Μετά από τροποποίηση του νόμου γίνονται ταυτοχρόνως δύο εκλογές. Μία για ανάδειξη χωρητικής αρχής, και μία για Συμβούλιο Βελτιώσεως. Η κοινοτική αρχή χάνει τις εξουσίες της και λειτουργεί τυπικά. Ο κοινοτάρχης συμμετέχει στο κοινοτικό συμβούλιο εξ οφικίου, και δικαιούται να συμμετέχει ως παρατηρητής, και να έχει δικαίωμα ψήφου. Στις συνεδριάσεις προεδρεύει ο Έπαρχος.
Στις εκλογές για χωρητική αρχή, αναδεικνύεται κοινοτάρχης ο Χαράλαμπος Κυπριανού. Στις επόμενες εκλογές αλλάζει ο νόμος και ο κοινοτάρχης αναδεικνύεται απ ευθείας από το λαό. Σε αυτή την αναμέτρηση κερδίζει ο ίδιος. Αναδεικνύεται επίσης από ξεχωριστές εκλογές η κοινοτική αρχή (Αζάδες), και τα μέλη του Συμβουλίου Βελτιώσεως. Το καθεστώς διοίκησης παραμένει το παλιό. Ο Χαράλαμπος Κυπριανού επανεκλέγεται για τρίτη θητεία, ενώ σε αυτήν η χωρητική αρχή καταργείται. Κατά την διάρκεια της Θητείας του έθεσε τρεις βασικους βασικούς στόχους. α) φρόντισε ώστε ο κόσμος όλος να μπορεί να επισκέπτεται το Νοσοκομείο πληρώνοντας ένα συμβολικό ποσό της μας λίρας μόνον. β) Φρόντισε και κτίστηκαν περισσότερες αίθουσες στο Δημοτικό σχολείο κατ αρχάς, και αργότερα μαζί με άλλους συνετέλεσε ώστε να κτιστεί το Β’ Δημοτικό σχολείο μαζί και το Κοινοτικό Νηπιαγωγείο. γ) Δούλεψε μαζί με τους υπόλοιπους Κοινοτικούς συμβούλους για ανάπτυξη και πρόοδο. Αγοράστηκε η Βρύση και τα δυο παρκινγκ, όπως και χωράφι 9 σκαλών στην Τρεμιθούσα, σκάφτηκαν διατρήσεις, τοποθετήθηκαν σωληνώσεις, κτίστηκαν 2 καινούργια ντεπόζιτα στα Πετρίδια, και με αυτό τον τρόπο κατάφεραν να λύσουν το πρόβλημα της έλλειψης πόσιμου νερού στην κοινότητα. Τοποθετήθηκαν επίσης σωλήνες και μεταφέρθηκε νερό όπως και ρεύμα στην παραλια, για εξυπηρέτηση των τουριστικών μονάδων, βοηθώντας έτσι την τουριστική ανάπτυξη. Διανοίχτηκε η λεωφόρος Χλώρακας μέχρι την Κάτω Πάφο, στρώθηκαν όλοι οι δρόμοι της Χλώρακας με πρέμιξ, και τέλος κατάφερε ώστε το υπουργείο παιδείας να πωλήσει στην κοινότητα τη γη στην οποία ευρισκόταν το παλιό δημοτικό σχολείο της «παιδικής στέγης», και αφου επιδιορθώθηκαν τα κτίρια, στεγάστηκε το κοινοτικό Συμβούλιο. Ήτο πολύ αγαπητός ως κοινοτάρχης, και εψηφίζετω από όλες τις παρατάξεις. Υπηρέτησε τρεις συνεχόμενες θητείες, και δεν διεκδίκησε τέταρτη.
2001-2012, Κοινοτάρχης Ανδρέας Μαυρέσης
Ο Ανδρέας Μαυρέσης
Γεννήθηκε το 1941 στη Χλώρακα και κατάγεται από φτωχή αγροτική οικογένεια. Φοίτησε στο Δημοτικό σχολείο της κοινότητας και απεφοίτησε από το Ελληνικό Γυμνάσιο Πάφου το 1960. Ακολούθως εγγράφεται στην Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου όπου το 1962 παίρνει το πτυχίο δασκάλου ύστερα από μια περιπετειώδη διαδρομή. Αφου δεν υπήρχαν χρήματα στην οικογένεια για να συνεχίσει τις σπουδές του, τις διέκοψε για δυο χρόνια και ξενιτεύτηκε στην Λεμεσό και εργαζόταν ως εργάτης, μαζεύοντας και φυλάγοντας χρήματα τα οποία χρησιμοποίησε αργότερα και συνέχισε τις σπουδές του τελειώνοντας το γυμνάσιο και την Παιδαγωγική ακαδημία
Σαν εκπαιδευτικός υπηρέτησε στην κοινότητά απ’ όλες τις βαθμίδες της Δημοτικής Εκπαίδευσης. Πέντε χρόνια σαν απλός δάσκαλος, τρία χρόνια σαν Βοηθός Διευθυντής και πέντε χρόνια σαν Διευθυντής του Δημοτικού Σχολείου της κοινότητας, απ’ όπου και αφυπηρέτησε το 2001,αφήνοντας πίσω του μεγάλη προσφορά στην εκπαίδευση. Το 1980 εκλέγεται μέλος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής Χλώρακας, πόστο το οποίο ακόμη υπηρετεί. Επί θητείας του κτίζεται η μεγαλη αίθουσα εκδηλώσεων της εκκλησίας. Το 1987 σε συνεργασία με άλλους επιτρόπους, κατασκευάζεται η κεντρική πλατεία της εκκλησίας. Διαμορφώνονται οι εξωτερικοί χώροι των παρεκκλησιών του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, Αγίου Νικολάου και Αγίου Γεωργίου, γίνεται δεντροφύτευση, κατασκευάζονται μικρά πάρκα – παιγνιδότοποι, πλακόστρωτα, και τοποθετείται φωτισμός. Με την αφυπηρέτηση του από την δημόσια υπηρεσία συμπίπτουν οι κοινοτικές εκλογές του 2001. Τις διεκδικεί, τις κερδίζει, και εκλέγεται κοινοτάρχης. Στις επόμενες εκλογές του 2007επανεδιεκδικει την θέση του κοινοτάρχη, στην οποία και επανεκλέγεται. Έκτοτε υπηρετεί από την θέση αυτή επιδεικνύοντας πλούσια δράση και έργο σε έργα υποδομής, όπως: α) Αποχετευτικό (συνεχίζεται) β) Αλλαγή Υδρευτικού δικτύου (συνεχίζεται) γ Κατασκευή παραλιακού πεζόδρομου, δ) Δημιουργία Κοινοτικού πάρκου (βγήκαν σε προσφορές) ε) Κτίσιμο κοινοτικών κτιρίων (ετοιμάζονται σχέδια) στ) Δημιουργία νέου κοιμητηρίου (τελείωσε), στ) Kτίσιμο του Αγίου Υπάτη (απο δωρεάν Γιαννάκη Αριστοδήμου) και το κυριότερο του εργο, ζ) Κατασκευή αμφιθεάτρου (εχουν αρχίσει οι εργασίες).
Δεκέμβριος 2011, Νέος Κοινοτάρχης Ο Κλεόβουλος Παπακώστας
Στις εκλογές που διεξηχθησαν νικητής ανεδείχθη ο Κλεόβουλος Παπακώστας. Γεννήθηκε το 1952 στη Χλώρακα. Είναι γιος του αγωνιστή ιερέα Παπακώστα Λεωνίδα Είναι κάτοχος πτυχίου στη διοίκηση επιχειρήσεων της ανώτατης σχολής Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών Αθηνών. Από το 1984 μέχρι το 1992 διετέλεσε μέρος της εκκλησιαστικής επιτροπής Χλώρακας. Από το 1989 μέχρι το 1994 διατέλεσε μέλος του Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας. Από 1995 μεχρι το 1996 διετελεσε μελος του διοικιτικου Συμβουλιου του ξενοδοχειου Άγιος Γεώργιος και είναι διευθυντικο στελεχος του ίδιου ξενοδοχείου.
ΙΕΡΕΙΣ
1910. Παπακλεόβουλος Χ΄ Παπαχριστοδούλου.
Χειροτονήθηκε το 1910. Γεννηθηκε το 1885 και πεθανε το 1956.
1912. Παπαχαρίδημος Χ΄Σταυρινού
Χειροτονήθηκε το 1912, απεβίωσε το 1952
1922. Παπάγιωρκης Νικόλα.
Χειροτονήθηκε το 1922. Γεννηθηκε το 1885 και πεθανε το 1957.
1945. Παπάντωνης Ιωάννου Λιασίδη
Χειροτονήθηκε το 1945. Γεννήθηκε το 1902, απεβίωσε το 1974. Προερχόμενος από πολυμελή και φτωχή οικογένεια, δεν κατάφερε να παει στο Γυμνάσιο. Είχε όμως πολύ ενδιαφέρον για τα γράμματα, έτσι από μόνος του μέσα από τα εκκλησιαστικά βιβλία κατάφερε να μορφωθεί σε μέγα βαθμό. Αγαπού-σε επίσης τη Βυζαντινή μουσική, ήταν δε διορισμένος ψάλτης στην Εκκλησία Θολοσκέπαστης της Κάτω Πάφου.
Δίδασκε την τέχνη αυτή που ήξερε πολύ καλά σε πολλούς άλλους, έγραψε επίσης και εξέδωσε Εγκόλπιο Βυζαντινής Μουσικής, μέγα βοήθημα για τους μαθητές του Ιεροψάλτες. Την εποχή της Δεκατίας (είδος φόρου στην Αγγλική Αποικιοκρατική Κυβέρνηση) διετέλεσε Μεμούρης (πιστοποιών υπάλληλος για τις σοδειές των Γεωργών ώστε να δοθεί από αυτήν το ένα δέκατο στην Κυβέρνηση) θέση από την οποία μπόρεσε να βοηθήσει και να διευκολύνει πολλούς φτωχούς συγχωριανούς του. Παντρεύτηκε την κόρη του ιερέως της Χλώρακας Παπακλεόβουλου, έτσι μ αυτό τον τρόπο ήρθε πιο κοντά στην εκκλησία που αγαπούσε, έτσι αργότερα χειροτονήθηκε ιερέας. Υπήρξε από τους πρωτοστάτες στην ίδρυση θρησκευτικού συλλόγου και ύστερα της ΑΤΕ ΠΕΚ Χλώρακας. Υπήρξε επίσης μέλος και αγωνιστής της ΕΟΚΑ.
1956 ΠΑΠΑΝΕΟΚΛΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΛΙΑΣΙΔΗΣ
Χειροτονήθηκε ιερέας το 1956.Γεννήθηκε στις 25/3/1911 στο χωριό Χλώρακα. Ενεπλάκη στον αγώνα της ΕΟΚΑ από το 1954, ως αγγελιαφόρος, αφού τον μύησε στην οργάνωση ο πρώτος του εξάδελφος και συνάμα μυρωδικός του κουμπάρος Κώστας Λεωνίδα-Παπάκωστας. Μετέφερε στον Αρχ.Μακάριο τον Γ´ και στον στρατηγό Γεώργιο Γρίβα είτε γραπτώς είτε προφορικώς πως και πότε θα μεταφέρονταν τα όπλα εις Λευκωσία. Επείτα ακόμη και ως Ιερέας είχε ενεργό ανάμειξη στην πρώτη ομάδα που δημιουργήθηκε στο χωριό Έμπα με την φύλαξη του οπλισμού στο σπίτι του και με την φιλοξενία επικυριγμένων αγωνιστών της ΕΟΚΑ. Το 1933 νυμφέφθηκε την Αικατερίνη Γ.Παπαντωνίου από την Έμπα. Το 1956 χειροτονείται διάκονος από τον Μητροπολίτη Φώτιο. Την ίδια χρονιά η γενέτειρα του Χλώρακα χρειάζεται ιερέα και χειροτονείτε ιερέας από τον Μητροπολίτη Κιτίου Άνθιμο, στην εκκλησία του Αγίου Λαζάρου. Κατά τις επισκέψεις του στις κεντρικές φυλακές όπου εκρατείτο και εδεικάζετο ο μεγαλύτερος υιός του και αγωνιστής της ΕΟΚΑ Γεώργιος Ι. Παπανεοκλέους(Κάρκας) συναντά και πείθει τον εξάδελφο και κουμπάρο του Κώστα Λεωνίδα να τον αντικαταστήσει ως ιερέα στην γενέτειρά του Χλώρακα. Εκοιμήθη εν ειρήνη πλήρης ημερών, 92 ετών, στις
1958. Παπακώστας Λεωνίδα
Χειροτονήθηκε το 1958. Γεννήθηκε το 1915, απεβίωσε το 1971.
Ιστορικό: Κώστας Λεωνίδα (αργότερα Π/Κώστας), πρώτος ομαδάρχης ΕΟΚΑ. Η πρώτη ομάδα δημιουργήθηκε στη Χλώρακα το 1954 και αποτέλεσε τον πυρήνα της οργάνωσης (εισαγωγή, μεταφορά, απόκρυψη οπλισμού, και παραλαβή στελεχών της οργάνωσης). Ήταν εκ των ιδρυτών της Παναγρoτικης Ένωσης Κύπρου (ΠΕΚ) και ανώτατος σύμβουλος στο Παγκύπριο συμβούλιο της οργάνωσης.
Ήταν μέλος της εφορευτικής επιτροπής στην κοινότητα της Χλωρακας η οποία διεξήγαγε το Ενωτικό Δημοψήφισμα το 1950.
Μυήθηκε και εντάχτηκε στην οργάνωση, απο τον Ανδρέα Αζίνα αρχές του 1954. Στις 5 Μαρτίου 1954 μαζί με άλλους παραλαμβάνει τον οπλισμό και τα πυρομαχικά που μετέφερε το πλοιαριο"Σειρήν" στην περιοχή "Βρέξη". Στις 10 Νοεμβρίου 1954 μαζί με άλλους δυο αγωνιστές, παραλαμβάνει τον Γεώργιο Γρίβα Διγενή στην παραθαλάσσια τοποθεσία "Αλυκή". Στις 25 του Γεννάρη 1955 συλλαμβάνεται με άλλους 12 στην περιοχή "Ροδαφίνια" ενώ παραλάμβαναν οπλισμό και πυρομαχικά που μετέφερε το πλοιάριο "Αγιος Γεώργιος", και καταδικάζεται στις 6 Μαΐου 1955 σε τετραετή φυλάκιση. Αποφυλακίζεται στις 19 Μαρτίου 1958, και αμέσως χειροτονείται από τον Μητροπολίτη Κιτίου Άνθιμο διάκονος, και σε λίγες μέρες χειροτονείται πρεσβύτερος. Σαν ιερέας ανέπτυξε πλούσια Κοινωνική και θρησκευτική δραστηριότητα. Πρωτοστάτησε στην ανοικοδόμηση της εκκλησίας της "Χρυσοαιματούσης" που είχε χαλάσει στον σεισμό του 1953 με εθελοντική εργασία, και με εράνους σ όλη την Κύπρο. Ήταν ένας από τους κύριους συντελεστές στο να μεταφερθεί νερό και ρεύμα στην κοινότητα, καθώς και στην διάνοιξη και ανακατασκευή σχεδόν όλων των δρόμων του χωρίου. Το 1961 με δικές του προσωπικές ενέργειες προς τη Ζήνα Κάνθερ, κατάφερε οπως αυτή καταστεί μεγαλη ευεργέτιδα της Χλώρακας με έργα οπως την διάνοιξη και κατασκευή του δρόμου που οδηγεί στο χώρο αποβίβασης του Διγενή, την ανέγερση του παρεκκλησιού του "Αγίου Γεωργίου" την μεταφορά του πλοιαρίου, την ανέγερση εστιατορίου, οπως και τη μεταβίβαση 33 στρεμμάτων γης, στην εκκλησία της Χλώρακας που η Ζήνα Κάνθερ ειχε αγοράσει. Το 1963 με το ξέσπασμα της Τουρκικής ανταρσίας βρίσκει τον Π/Κώστα στη πρώτη γραμμή να οργανώνει, να εκπαιδεύει και να καθοδηγεί τους νέους του χωριού πως να αποκρούσουν την Τουρκική ανταρσία. Όταν οι Τούρκοι απέκλεισαν τις κοινότητες της Χλώρακας, Κισσόνεργας και Πέγειας με φυλάκια και μπλόκα στον δρόμο που οδηγούσε στην πόλη, ο Π/Κώστας οργάνωσε ομάδες εθελοντών οι οποίοι δούλεψαν νυχθημερόν μέχρι που ανοίχτηκε καινούργιος δρόμος μέσω του χωριού Εμπα.
Τον Γενάρη του 1964 μεταβαίνει στην Αθήνα συνοδευόμενος από τους Κώστα Κ. Πενταρά, Ανδρέα Κουρούσιη και άλλους αγωνιστές απο την υπόλοιπη Κύπρο, και συναντούν τον Στρατηγό Γρίβα, και απαιτούν την κάθοδο του στην κινδυνεύουσα Κύπρο για να οργανώσει την άμυνα. Το 1968 με δίκες του ενέργειες και παραστάσεις προς την κυβέρνηση ανεγείρεται το υπόστεγο που στέγασε το πλοιάριο "Αγιος Γεώργιος". Κατά την διάρκεια της Ιεροσύνης του, υπήρξε Θρονικος επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως Πάφου
Πέθανε από σύντομη ασθένεια στις 23/7/1971 σε ηλικία 56 ετών.
1971, Παπανδρέας Παπακώστας
Γεννήθηκε στη Χλώρακα στις 6 Νοεμβρίου 1941. Κατάφερε να φοιτήσει μέχρι την 4η Τάξη Γυμνασίου με πολύ κόπο, γιατί οι καιροί ήταν δύσκολοι, υπήρχε φτώχεια, αλλά κυρίως ήταν η εποχή που συνέβαινε ο αγώνας της ΕΟΚΑ ενάντια στους Άγγλους αποικιοκράτες. Σαν μαθητής ελάμβανε μέρος σε όλες τις διαδηλώσεις και εκδηλώσεις διαμαρτυρίας ενάντια σε αυτους, με αποτελεσμα να συλληφθεί δυο φορές.
Την πρώτη συνελήφθει σε διαδήλωση και κρατήθηκε για τρεις ημέρες, τη δεύτερη ύστερα από προδοσία οδηγήθηκε στα γνωστά κρατητήρια του «Ευθύβουλου», όπου υπέστη πολλά βασανιστήρια, είναι λογω αυτής της σύλληψης που διέκοψε την φοίτηση του στο Γυμνάσιο. Ο πατέρας του ο γνωστός Παπακώστας Λεωνίδας, άνθρωπος με υψηλά ιδανικά και ηθικές αρχές, το 1960 τον ενέγραψε ως φοιτητή στην Ιερατική σχολή Κύπρου από την οποία απεφοίτησε το 1963. Το 1965 ενυμφεύθη την Ρεβέκκα Πολεμίτη και απέκτησε 3 παιδιά, την Έλλη, Γιώργο και Κώστα. Το 1971 βλέποντας τον πατέρα του να είναι βαριά άρρωστος απεφάσισε να χειροτονηθεί ιερέας ώστε να τον βοηθεί. Ο πατέρας του πεθαίνει την ίδια χρονιά, ακολούθησαν δύσκολα χρόνια, επήλθε Εθνικός διχασμός, ο κόσμος χωρίστηκε σε δύο παρατάξεις, η εκκλησία διχάστηκε.
Ο Παπανδρεας εγκαταλείπει την Κύπρο και μεταβαινει στην Ελλάδα για να εργαστεί εκεί. Εγκαθίσταται στη Κρύα Βρύση Γιαννιτσών όπου εδιορίστη ως ιερεύς. Εκεί με πολλη υπομονή, εγκαρτέρηση, όρεξη και πείσμα, κατάφερε ταυτόχρονα με την εργασία του να εγγραφεί και να τελειώσει το γυμνάσιο, ακολούθως ενεγράφη στο Ποιμαντικό τμημα του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης απ όπου πήρε πτυχίο Θεολογίας. Το 1987 επιστρέφει στην Κύπρο και αναλαμβάνει την ενορία της Χλώρακας. Ταυτόχρονα διορίζεται ως καθηγητής Θεολογίας και διδάσκει σε διάφορα Γυμνάσια. Από τότες μέχρι και σήμερα 2010, υπηρετεί με περηφάνια και προσφέρει με επιτυχία τις ποιμαντικές του υπηρεσίες στην κοινότητα της Χλώρακας
1973. Παπάχαμπης Παπαντωνίου
Χειροτονήθηκε το 1973. Γεννήθηκε το 1928, απεβίωσε το 2007. Υιός του επίσης ιερέως Παπαντώνη Λιασίδη, μεγάλωσε με Ελληνοχριστιανικές γαλουχίες, έλαβε μέρος στον αγώνα της ΕΟΚΑ όπου προσέφερε με χαρά τις υπηρεσίες του. Ήταν από νεαρής ηλικίας ψάλτης στην εκκλησία της Χλώρακας για πολλά έτη, όταν δε του εζητήθη από τον Μακάριο να ενδυθεί τα ράσα, δεν ηρνήθη, έτσι το 1973 χειροτονείται ιερεύς.
2006 Παπάσταυρος Κ. Λεωνίδα.
Γεννήθηκε το 1956 και από μικρός ήταν λάτρης της εκκλησίας. Του είχε προταθεί από τον τότε μητροπολίτη Πάφου Γεννάδιο να σπουδάσει ως Θεολόγος, αλλά λόγω ιδιαζουσών συνθηκών δεν κατέστη δυνατόν. Έτσι στην ηλικία των πενήντα ετών μετά από παρότρυνση του ετοιμοθάνατου ιερέα της Χλώρακας Παπάχαμπη, αποφάσισε και εκπλήρωσε στην επιθυμία του, καθώς και το δικό του όνειρο.
Σπούδασε στην ιερατική σχολή της εκκλησίας της Κύπρου όπου διακρίθηκε ως δεύτερος στη βαθμολογία, και κατά τη διάρκεια της φοίτησης του, λειτουργούσε στις εκκλησίες της Χλώρακας και του Αγίου Στεφάνου Λέμπας. Ήταν ο τελευταίος διάκονος που χειροτονήθηκε από τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Β πριν την εκλογή του ως Αρχιεπίσκοπος στο ανώτατο αξίωμα της εκκλησίας της Κύπρου. Ήταν επίσης ο πρώτος ιερέας που χειροτονήθηκε από του Μητροπολίτη Πάφου Γεώργιο άμα τη αναλήψη του ως Μητροπολίτης Πάφου.
Επί της διακονίας του ως ιερέας του Αγίου Στεφάνου της Λέμπας, μαζί με τους Λοϊζο Λοϊζου, Μωϋσή Σεραφείμ, Νικόλαο Όψιμο, Νεόφυτο Χαραλάμπους και Ανδρέα Καμπανέλα οι οποίοι αποτελούσαν την επιτροπή της εκκλησίας, με ενέργειες τους, χάλασαν το μικρό παρεκκλήσι και έχτισαν στη θέση του την σημερινή μεγαλόπρεπη εκκλησία.
Σαν ιερέας, θέλοντας να προβάλει την εκκλησιαστική περιφέρεια της Πάφου, σκηνοθέτησε και γύρισε διάφορα ντοκιμαντέρ με την επωνυμία "Η Πάφος και ο κόσμος της" που προβάλλουν την πολιτιστική και λαογραφική κληρονομιά όλων των χωριών της Πάφου, και με τη βοήθεια του υπουργείου παιδείας προώθησε σε όλη την Κύπρο και όλο τον κόσμο όπου υπάρχουν Απόδημοι Έλληνες.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Η υπάρχουσα ιστορία για την κοινότητα της Χλωρακας είναι ελαχίστη, και αυτή τη μαθαίνουμε κυρίως από γεροντότερους, πού δυστυχώς δεν έχουν να πουν εκτός της περιόδου κατά την οποίαν έζησαν, δηλαδή τον 19ο αιώνα. Επίσης την εβρίσκομεν διεσπαρμένην σε μικρές σημειώσεις και αναφορές σε παλιά περιοδικά, αλλά κυρίως στο βιβλίο του Χρίστου Μαυρέση «Χλωρακα ιστορική και λαογραφική μελέτη» που σε μια αξιόλογη του προσπάθεια κατάφερε να εξιστορήσει όσα μπόρεσε να πληροφορηθεί από τους εναπομείναντες γηραιοτέρους κατοίκους καθώς από αρχεία και συγγράμματα που υπάρχουν.
4 π.Χ. αιώνας, ο Ελληνόσπηλιος.
Οι Tάφοι των Bασιλέων πήραν το όνομα τους εξ αιτίας της μεγάλης μεγαλοπρέπειας με την οποία είναι κατασκευασμένοι. Είναι σκαμμένοι μέσα σε συμπαγείς βράχους, και χρονολογούνται τον 4 π.Χ. αιώνα.
Στη Χλώρακα στην περιοχή «Ροδαφίνια» και στην πλευρά της λεωφόρου "Χλώρακας" προς τη μεριά του χωριού, υπάρχει ένας παρόμοιος τάφος, ο Ελληνόσπηλιος, ο οποίος είναι λαξευτός μέσα στη γη. Δεν έχει τη μεγαλοπρέπεια και την ωραιότητα των τάφων της Κάτω Πάφου, αλλά είναι και αυτός αρκετά μεγάλος και ανεκτίμητης αξίας με προχώλ και άλλους θαλάμους σκαμμένους στις πλευρές. Είναι ίσως απο τα ελάχιστα αρχαία μνημεία που έχει η Χλωρακα. Είναι μεγάλης ιστορικής αξίας, και ευρίσκεται μέσα σε ιδιωτική περιουσία.
11ος αιώνας, το αυλάκι της Ρήγαινας.
Στα παράλια της Χλωρακας σώζονται τα απομεινάρια ενος πέτρινου αυλακιού που έφερνε το νερό από από την Τάλα, στο παλάτι της Ρήγαινας, στα Παλιόκαστρα. Στα σύνορα Χλώρακας - Λέμπας σώζεται ο πύργος που πάνω σε αυτόν ηταν κτισμένο και στηριγμένο το αυλάκι.
12ος αιώνας, Άι Νικολούιν.
Κτίστηκε ο Βυζαντινού ρυθμού ναος του «Αγίου Νικολάου» . Είναι κτισμένος σε ύψωμα ώστε να αγναντεύει απρόσκοπτα την θάλασσα. Επειδή ήταν κρημνός, οι κάτοικοι έκτιζαν τοίχο για προστασία. Αυτός όμως χαλούσε απο μόνος του.
Αυτό έγινε αρκετές φορές, ώσπου οι κάτοικοι κατάλαβαν ότι ο Άγιος ήθελε να αγναντεύει τη θάλασσα και σκόπιμα τον χαλούσε, γι αυτό τοποθέτησαν κάγκελα αντί για τοίχο. Ο ναός κτίστηκε από ντόπιους βοσκούς που δεν είχαν γνώσεις αρχιτεκτονικής. Γι αυτό είναι και ασύμμετρος. Για να τον κτίσουν έφερναν έτοιμες πέτρες από τα χαλάσματα των αρχαιοτήτων της Κάτω Πάφου. Στο βιβλίο "Ιστορία της εκκλησίας της Πάφου": ΚΓ. Μονη Αι Νικολούδιν Χλώρακας, του Ιωάννου Π. Τσικνόπουλλου, αναφερόνται τα εξης: «Πλησίον του Χωρίου Χλώρακα ευρίσκεται ο γοητευτικός πολύ μικρός Μοναστηριακός Ναός του Αγίου Νικολάου. Ίχνη Αγιογραφίας επί του βορείου τοίχου δικνείουν τον Άγιον Νικόλαον καί τόν βίον του… Περιουσία της Μονής κατά τ'ο 1805 ήσαν 15 σκαλες περιβόλια πέριξ της εκκλησίας με δύο βρύσες καί δένδρα, καί εις την γήν των Πετριδιών, προς την Έμπαν, χωράφια σκάλες 500(= πεντακόσιαι)»...
13ος αιώνας, ναός Παναγίας Χρυσελεούσης
Κτίστηκε η Βυζαντινού ρυθμού Εκκλησία της «Παναγίας Χρυσοελε-ούσας». Σ αυτήν υπάρχει η μοναδική ίσως εικονογραφία στον κόσμο που κατά τα παλαιά πρότυπα ο Χριστός βρίσκεται στον Ιορδάνη ποταμό εντελώς γυμνός, έχοντας λίγο διασταυρωμένα τα πόδια του με σκοπό να καλύψει το φύλο με ελαφριά στροφή.
1800, το ναυάγιο του χρυσοκάραβου.
Συναντούμε σε ποίημα που κατέγραψε ο ηγουμενος Μαχαιρα Γρηγόριος το 1945, μια αναφορά για ένα περιστατικό που συνέβηκε στα ανοιχτά της θάλασσας της Χλώρακας. Το 1810 ένα επιβατικό πλοίο γεμάτο πλούσιους επιβάτες ταξίδευε για τους Αγίους Τόπους.
Έπιασε μεγαλη θαλασσοταραχή, έπεσε στην ξέρα του «Φερφουρή», βούλιαξε και πνίγηκαν όλοι.
1850 (περίπου) Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, Βασιλικού ρυθμού, χωρίς τρούλο. Μικρό παρεκκλήσιο κτισμένο σε ιδιόκτητη περιουσία της οικογένειας Λεωνίδα Χριστοδούλου Σιαμμά. Αργότερα εδωρήθη στη κοινότητα της Χλώρακας από τον κληρονόμο Γεώργιο (Γιωρκούϊ) Χριστοδούλου.
1877, από το βιβλίο του Ιερώνυμου Περιστιάνη «Ιστορια των Ελληνικών γραμμάτων», γράφει για τη Χλώρακα:
Προ της Αγγλικής Κατοχής δεν έλειτούργησε Κοινοτικον Σχολείον, άλλ' ούτε καί ίδιωτικόν κοινοτικον τοιούτον, και ο λόγος είναι διότι ή κοινότης προ της Κατοχής ήτο πολύ μικρά.
Ό Σοφοκλής Χατζή Γεωργίου, έτών 65 ό δούς ήμίν τας πληροφορίας, έμαθε τα Κοινά γράματα, ήτοι Παιδαγωγίαν, Όκτώηχον καί Άπόστολον παρα τω άδελφω του Χριστοδούλω Χ' Γεωργίου φοιτών έν οικία του εν ηλικία 12 ετών, ήτοι τω 1877. Εν καιρω γεωργικών εργασιών ήκολούθει τον διδάσκαλον εις τους αγρούς του και ό μαθητής καθήμενος εν τω μέσω του αγροϋ, εν ω ό διδάσκαλος ήσχολείτο, ανεγίγνωσκεν ή άπεστήθιζε το μάθημα του και ό διδάσκαλος διώρθωνε τα λάθη του. Έφοίυησεν ούτω επί 4 - 5 έτη ότε και ήδύνατο λα λέγη τον Από στολον έπ' εκκλησίας με το έκκλησιασηκον υφός. Άλλοι μαθηταί δεν έφοίτησαν εις τον άδελφόν του. Δεν ενθυμείται άλλον να διδάξη εις σχολείον εν τω χωρίω του, άλλ' όσοι έγνωριζον τα Κοινά έδίδασκον μόνον τους συγγενείς των.
1903, Ο Αγησίλαος Χ¨ Γιάννης. Ήταν χειροπράκτης γιατρός, γεννήθηκε το 1903 στο χωριό Τάλα. Την τέχνη της χειροπρακτικής την έμαθε από τον πατέρα του, ο οποίος όταν ήταν σε νεαρή ηλικία ταξίδευσε και εργάστηκε στην Μικρά Ασία όπου εκεί διδάχτηκε την πρακτική ορθοπεδική ιατρική. Ο Αγησίλαος τον παρακολουθούσε όταν εφάρμοζε αυτή την τέχνη, την έμαθε και τον ξεπέρασε. Φοίτησε μέχρι την τρίτη γυμνασίου. Είχε ιατρικές γνώσεις διοτι μελέτησε ανθρωπολογία και άλλα ιατρικά συγγράμματα. Γνώριζε πολύ καλά την ανατομία του ανθρώπινου σώματος. Θεράπευε ανθρώπους, θεράπευε επισης και ζώα, διοτι όπως γνώριζε την ανατομία του ανθρώπινου σώματος, γνώριζε και την ανατομία του σώματος των ζώων. Πέθανε τον Οκτώβρη του 1985
1904, Χριστόδουλος Πάφιος. Γνωστός καραγκιοζοπαίχτης. Γεννήθηκε στη Χλώρακα το 1904 και πέθανε το 1987. Το επίθετο του ήταν Αντωνιάδης έγινε όμως πασίγνωστος ως Πάφιος. Φοίτησε μόνο μέχρι την τέταρτη τάξη του δημοτικού σχολείου και στη συνέχεια άσκησε διάφορα επαγγέλματα κατά καιρούς:
ράφτης, κτίστης κ.ά.. Από το 1923 άρχισε να εργάζεται ως καραγκιοζοπαίχτης και να δίδει παραστάσεις Θεάτρου σκιών. Στην τέχνη του Καραγκιόζη είχε μυηθεί από μικρός, παρακολουθώντας παραστάσεις του Ελλαδίτη Γεράσιμου Κεφαλλονίτη και αργότερα του Νίκου Σμυρνιού και του Κυπρίου Αθηνόδωρου Γεωργιάδη. Για 50 και πλέον χρόνια, ο Χριστόδουλος Πάφιος τριγυρίζει με τα σύνεργα του και τις φιγούρες του (που κατασκεύαζε ο ίδιος) τις πόλεις και τα χωριά της Κύπρου, δίνοντας παραστάσεις Θεάτρου σκιών. Όλα αυτά τα χρόνια ψυχαγώγησε, με τα δικά του έργα που ανέβαζε, τους Κύπριους. Ασχολήθηκε παράλληλα και με τη ζωγραφική και πήρε μέρος σε ομαδικές εκθέσεις αυτοδίδακτων
τις πολλές περιπέτειες του από την μακρόχρονη θητεία του στο Θέατρο σκιών.
1910. Παπακλεόβουλος Χ΄ Παπαχριστοδούλου.
Χειροτονήθηκε το 1910. Γεννηθηκε το 1885 και πεθανε το 1956.
1912. Παπαχαρίδημος Χ΄Σταυρινού.
Χειροτονήθηκε το 1912, απεβίωσε το 1952.
1912. Οι βαλκανικοί πόλεμοι ξεκινούν.
Στην Κύπρο πραγματοποιούνται παγκύπριοι έρανοι και μεγάλα χρηματικά ποσά στέλνονται στην Ελλάδα. 1000 Ελληνοκύπριοι μέσω Αλεξάνδρειας φτάνουν στην Ελλάδα και κατατάσσονται στο ελληνικό στρατό. Δυο εξ αυτών, ήσαν Χλωρακιώτες. α) Ο Νεόφυτος (Φυτός) Χριστοδούλου Σιαμμας γεννήθηκε το 1891, και το επάγγελμα του ήταν βοσκός. Η οικογένεια του καταγόταν από την Μικρά Ασία. Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους και υπηρέτησε ως ημιονοδηγός. Πληγώθηκε από σφαίρα σε μάχη. β) Ο Νικόλαος Χ. Εύζωνας σε ηλικία 17 ετών κατετάγη και πολέμησε στη Μακεδονία εναντίον των Βουλγάρων. Όταν επέστρεψε στην Κύπρο παρασημοφορήθηκε. Απεβίωσε το 1974. (Πληροφορίες από το βιβλίο του Χρίστου Μαυρεση «Χλώρακα ιστορική και λαογραφική μελέτη».
1913 (περιπου) - 1923. Γιωρκάτζιης. Τον φώναζαν Γιωρκακούιν, ήταν ο πιο πλούσιος του χωριού και ήταν γεωργός. Υπηρέτησε ως κοινοτάρχης απο το 1913 περίπου, μέχρι το 1923. Την εποχή εκείνη τα σύνορα της Χλώρακας έφταναν μέχρι τον κύριο δρόμο της Έμπας. Το 1920 μια μεγαλη πυρκαγιά κατέκαυσε όλη την περιοχή απο την σημερινή Λεωφόρο Μακαρίου και άνω, απο έρευνες δε, απεδόθη σε κακοβουλία. Όταν επρόκειτο για κακόβουλη ζημία και δεν ευρίσκετε ο ένοχος, την ζημία καλείτο να πληρώσει η κοινότητα. Σε αυτή την περίπτωση επειδή ο κακόβουλος εμπρηστής δεν βρέθηκε, η αποικιοκρατική κυβέρνηση απέτεισε το ποσό των οκτώ λιρών απο απο την κοινότητα της Χλώρακας ως πρόστιμο, διότι όλα τα χωράφια στην περιοχή ανήκαν σε Χλωρακιώτες. Ο κοινοτάρχης της Χλώρακας, ο Γιωρκάτζιης, ηρνήθη να πληρώσει με δικαιολογία ότι η περιοχή δεν ανήκε στην κοινότητα της Χλώρακας, αλλά της Έμπας. Η κοινότητα της Έμπας απεδέχθη αυτή την κατάσταση, πλήρωσε το πρόστιμο, και απο τότες η περιοχή αυτή εντάχτηκε στην περιφέρεια της Έμπας.
1914 – 1923. Δάσκαλος, Σταύρος Μιχαήλ. Γεννήθηκε το 1888 στη χλώρακα και υπηρέτησε για πολλά χρόνια το σχολείο της Χλώρακας. Η προσφορά του στην κοινότητα την εποχή εκείνη ήταν πολύ σημαντική. Όλοι τον θυμούνται ως ένα πολύ αυστηρό, αλλά καλό δάσκαλο. Ο δάσκαλος Σταύρος Μιχαήλ (Πασιήσταυρος) γεννήθηκε το 1888 στη χλώρακα και υπηρέτησε για πολλά χρόνια στο σχολείο της Χλώρακας. Ήταν άνθρωπος πολύ δραστήριος και αρθρογραφούσε σε εφημερίδες και περιοδικά με το ψευδώνυμο Στάμης δημοσιεύοντας κυρίως δικά του ποιήματα. Όταν υπηρέτησε στην Πέγεια αγάπησε μια κοπέλλα που αργότερα παντρεύτηκε, και γι αυτήν έγραψε τους στίχους του πασίγνωστου τραγουδιού «Η ΒΡΥΣΗ ΤΩΝ ΠΕΓΕΙΩΤΙΣΣΩΝ».
1922. Παπάγιωρκης Νικόλα. Χειροτονήθηκε το 1922. Γεννηθηκε το 1885 και πεθανε το 1957.
1923 - 1932. Ο Χριστόδουλος Αζίνας ηταν μουχτάρης (1923- 1932). Η καταγωγή του έφτανε απο την Κισσονεργα. Επήρε το παρατσούκλι Αζίνας διότι σαν κοινοτάρχης ήτο πολύ αυστηρός, και επειδή την τότε εποχή οι κοινοτάρχες είχαν το δικαίωμα να επιβάλλουν ποινές για διάφορα παραπτώματα, αυτός ήτο πολύ αυστηρός στην επιβολή τιμωριών. Κατά άλλους πήρε το όνομα Αζινας γιατί τις δουλειές του τις τελείωνε γρήγορα.
1924 - 1928 ιερός ναός Παναγίας της Χρυσοαιματουσης. Οταν οι γυναικες εχουν προβλημα και δεν σταματαει το αιμα της περιοδου τους,υπαρχει μια κοκκινη κορδελλα κρεμμασμενη πισω απο την εικονα της Παναγιας,και ανταλλασσουν αυτη με μια αλλη. Ζωνουνται αυτην για τρεις ημερες περιπου,και γινονται καλα. Εξ ου και το ονομα... αιμα τουσα.
Όλη η περιοχή που εκτείνεται από την «Βρύση» και για αρκετη απόσταση ανήκε στην εκκλησία της Χλώρακας.
Επειδή εθεωρήθη χρήσιμο όπως κτιστεί καινούργια και μεγαλόπρεπη εκκλησία, όλη αυτή η περιουσία πωλήθηκε και έτσι εγινε κατορθωτό το κτίσιμο της μεγάλης εκκλησίας της Παναγίας της Χρυσοαιματούσης. Στην οδό Πύρκου, μεταξύ της βρύσης του Πύρκου και του παρεκκλησίου Μηχαήλ Αρχαγγέλου, στη μέση του δρόμου, υπήρχε ένας τεράστιος βράχος σε σχήμα στρογγυλό με υψος 3 μετρα και διαμετρο 6, και τον ονομαζαν «Τρουλωτή πέτρα » γιατι ειχε το σχημα τρούλλου. Ήταν καλής και ανθεκτικής ποιότητας, σπάνιο είδος ανά την Κύπρο, και αυτός, αφού τον έκοψαν και τον πελέκισαν ήρκεσε ώστε να κτιστεί ολόκληρος ο ναός. Με αυτό το είδος πέτρας είναι κτισμένη και η εκκλησία της Θεοσκέπαστης στην Κάτω Πάφο. Σχετικά με αυτόν τον παράξενο βράχο έχει ασχοληθεί ο λογοτέχνης δάσκαλος Σταύρος Μιχαήλ, παίρνοντας έμπνευση από την μεγαλοπρέπεια και το σχήμα του, γράφοντας αλληγορικά διηγήματα και ποιήματα τα οποία δημοσίευε στην εφημερίδα «Πάφος» με το ψευδώνυμο «Στάμης». Το κτίσιμο της εκκλησίας ξεκίνησε το 1924 και περατώθηκε το 1928. Εγκαινιάστηκε απο τον Μητροπολίτη Πάφου Ιάκωβο.
1931, Α΄ Δημοτικό σχολείο.
Κοντά στο ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου και δίπλα στο κοινοτικό στάδιο του χωριού βρίσκεται το δημοτικό σχολείο Χλώρακας. Πριν από την Αγγλική κατοχή (1878), δεν υπήρχε σχολείο. Οι μαθητές της Χλώρακας και της Έμπας φοιτούσαν στο ίδιο σχολείο, κάποτε στην Χλώρακα, κάποτε στην Εμπα.
Για αίθουσες τάξης χρησιμοποιούσαν το καφενείο του Χαρή του Γιώρκα, ακόμα και την προέκταση που υπήρχε παλιά (τώρα έχει χαλαστεί) στην Εκκλησία Χρυσοαιλεούσης
1932–1940, Αντωνάς Λιασίδης Κοινοτάρχης.
Τον καιρό της Αγγλοκρατίας, έπρεπε ο κόσμος να πληρώνει φόρο. Όταν δεν υπήρχαν λεφτά σε μετρητά, οι Αποικιοκράτες έπαιρναν μέρος από το γέννημα (σοδειά) των Κυπρίων. Αυτό το μερίδιο ισούτο με το ένα δέκατο της παραγωγής, και ονομάζετο δεκατία (ήταν η λεγόμενη φορολογία της δεκατίας). Την εποχή εκείνη οι εισπράχτορες κυκλοφορούσαν με άλογα, και γυρνούσαν όλη την ύπαιθρο καταμετρώντας τη σοδειά του καθενός, και έπρεπε πρώτα να πάρουν οι Άγγλοι το μερίδιο τους, και ύστερα ο γεωργός είχε το δικαίωμα να μεταφέρει το υπόλοιπο γέννημα από τα χωράφια στο σπίτι του.
Στις υποχρεώσεις του μουχτάρη, ήταν να τους φιλοξενεί και να τους βοηθεί στην είσπραξη των φόρων. Ο Αντωνάς Λιασίδης ως κοινοτάρχης ηταν φιλόξενος και τους εξυπηρετούσε. Όταν στις θέσεις αυτές διορίστηκαν Έλληνες, οι λεγόμενοι Μαμούρηδες (από τη λέξη μαμούρι που σήμαινε μικρός στην ηλικία, υπηρέτης του σπιτιού), ως κοινοτάρχης, έδωσε τη θέση αυτή στόν αδελφό του Γιάννη Λιασιδη Πουρνελλο και στον υιό του Αντώνη Πούρνελλο (αργότερα Π/Αντώνη), και υστερότερα στον επίσης αδελφό του (απο αλλο πατερα) Πιστέντη Χ’ Χαραλάμπους που ήταν άνθρωπος μεγαλόσωμος, και ο πιο δυνατός από όλο το χωριό σε σωματική δύναμη όπως ενθυμούνται οι γεροντότεροι. Ήταν αυτός, ο τελευταίος Μαμούρης γιατί η φορολογία της δεκατίας καταργήθηκε.
1938 - 1941, ΑΚΕΛ ΧΛΩΡΑΚΑΣ.
Στις αρχές του 20ου αιώνα στη Χλώρακα τα πνευματικά, οικονομικά και κοινωνικά πεπραγμένα ήταν σε βαθμό ανυπαρξίας. Οι μαθητές της Χλώρακας και της Έμπας φοιτούσαν στο ίδιο σχολείο, κάποτε στην Χλώρακα, κάποτε στην Έμπα. Για αίθουσες τάξης οι κάτοικοι εχρησιμοποιούσαν το καφενείο του Κώστα Ταπακούδη, το καφενείο του Χαρή του Γιώρκα, ακόμα και την προέκταση που υπήρχε παλιά πριν αυτή χαλαστεί, της εκκλησίας της Χρυσειλεούσης. Η ίδια ακριβώς κατάσταση συνέβαινε και στην πόλη της Πάφου το Κτήμα, και σε μεγαλύτερο βαθμό στα υπόλοιπα χωριά. Αυτό το επιβεβαιώνει δημοσίευμα της εφημερίδας «Πάφος» στο πρώτο κιόλας φύλλο με ημερομηνία 15 Σεπτεμβρίου 1921 «...Η αμάθεια είναι εξαπλωμένη εις βαθμόν απίστευτον. Το 84% του πληθυσμού αγνοούσιν ανάγνωσιν και γραφήν και κατά φυσικήν συνέπεια και το έγκλημα ολοέν αυξάνει, ενώ η οικονομική καχεξία του τόπου έφτασεν εις το απροχώρητον..».
Οι μοναδικές σχεδόν πηγές που έχουμε για την εποχή εκείνη, είναι ελάχιστες και τις ευρίσκουμε στο βιβλίο του Χωριανού μας Χρίστου Μαυρέση. Από την απελευθέρωση και ύστερα, παρακολουθούμε να συμβαίνουν άλματα στον τομέα των γραμμάτων και των τεχνών σε όλη την επαρχία της Πάφου. Ορισμένοι πνευματικοί άνθρωποι ανασυγκροτήθηκαν και συνέβαλαν ώστε να αφυπνίσουν τους κατοίκους πνευματικά. Οι ιερείς κατ αρχάς και ύστερα οι δάσκαλοι, ίδρυσαν κατηχητικά, συλλόγους και σχολεία που θα βοηθούσαν κυρίως τους νέους ν' αποκτήσουν παιδεία και γνώσεις του κόσμου που τους περιέβαλλε.
Με την εμφάνιση δημοσιογραφικών εντύπων στην επαρχία δημιουργείται αμέσως βήμα έκφρασης ιδεοπολιτικών απόψεων. Οι πνευματικοί άνθρωποι έχοντας βρει βήμα έκφρασης δραστηριοποιούνται και παράγουν πνευματικό εργο το οποιον δημοσιεύεται και διαδίδεται στον κόσμο μέσω αυτών των εντύπων. Σ' αυτή τη πνευματική ανάπτυξη συνέβαλαν κάποιοι χαρισματικοί, άνθρωποι που μέσα από δημοσιεύματα, αλλά κυρίως μέσα από την εκπαίδευση έγραψαν ιστορία. Με το λογοτεχνικό τους εργο το οποίο δημοσιοποίησαν στις τότε εφημερίδες και υπάρχει μέχρι σήμερα, άφησαν το στίγμα της εποχής εκείνης. Ένας τέτοιος άνθρωπος, ήταν ο Άντης Περνάρης που διετέλεσε δάσκαλος στο δημοτικό σχολείο της Χλώρακας και άφησε πνευματικό έργο γράφοντας κυρίως ποίηση, οικοδομώντας έτσι μια νέα πνευματική κατάσταση στη Χλώρακα και στην πόλη της Πάφου. Από πληροφορίες που έχουμε από παλιούς χωριανούς, λένε ότι έγραψε επίσης την ιστορία της Χλώρακας της τότε εποχής, την οποία δημοσίευσε σε βιβλίο, αλλά που δυστυχώς δεν κατορθώσαμε να ανακαλύψουμε.
Άλλοι άνθρωποι του πνεύματος που συνετέλεσαν στην ανάπτυξη της εκπαίδευσης στη Χλώρακα, είναι ορισμένοι χωριανοί που με όρεξη και μεράκι μπήκαν μπροστάρηδες δημιουργώντας συλλόγους και σωματεία με μοναδικό σκοπό την προώθηση της πνευματικότητας και την δημιουργία κουλτούρας στη σκέψη όλων των νέων της κοινότητας. Στις σημερινές ημέρες έχουμε δει πολλά, έχουμε συνηθίσει πλέον να βλέπουμε να συμβαίνουν πράγματα πρωτοποριακά, και να είναι η κοινότητα σχεδόν πάντα στην επικαιρότητα λόγο ανθρώπων που με την σπουδαιότητα τους δημιουργούν το όλο κλίμα. Την τότε δύσκολη εποχή, αυτό ξεκίνησε να συμβαίνει, ήταν δε η πρώτη φορά που απ όλη την Πάφο, το 1938 ιδρύθηκε στη Χλώρακα «Επιμορφωτικός Σύλλογος» με σκοπό την προώθηση των γραμμάτων… Ο Μιχάλης Μαχητής ήρθε απο το Πολέμι και παντρευθηκεν την κόρη του Κασιαού. Κατοίκισε στη γνωστή γειτονιά της οδού Σταύρου Μιχαήλ 6. Άνοιξε καφενείο στον ίδιο τόπο, και εκεί μεγάλωσε τα έξη παιδιά του. Τρεις απο αυτούς, οι Σταύρος, Γιώργος και Ευρύς, σπούδασαν δάσκαλοι. Σαν μορφωμένοι άνθρωποι σκέφτηκαν να ιδρύσουν ένα πολιτιστικό σύνδεσμο με σκοπό την επιμόρφωση των τότε Χλωρακιωτών. Με τους Πετρή Γιωρκάτζη, Νίκολο Αδάμου, Αντώνη Μαυράντωνο, Ευστάθιο Ερωτοκρίτου και τα αδέλφια Νικόλα και Γεώργιο Λαππά, το 1938, έφτιαξαν ένα τέτοιο σύλλογο και τον ονόμασαν Επιμορφωτικό σύλλογο. Για στέγη χρησιμοποίησαν το καφενείο του Χαρή του Γιώρκα. Ύστερα από τρία χρόνια λειτουργίας του, τον τότε καιρό εκείνο, στις 14 του Απρίλη 1941 συγκαλείται συνέλευση στη Σκαρίνου όπου αποφασίζεται η ίδρυση του Ανορθωτικού Κόμματος του Εργαζόμενου Λαού (ΑΚΕΛ). Είχε προτεραιότητα την καταπολέμηση του Χιτλερικού φασισμού, κάτι που συνέπαιρνε τους Κύπριους όντας και αυτοί υπόδουλοι στον Εγγλέζικο φασισμό. Έτσι βρήκε μεγάλη απήχηση στους Κύπριους, το ίδιο συνέβηκε και με τον επιμορφωτικό σύλλογο Χλωρακας, ο οποίος και ενώθηκε με αυτή την οργάνωση, και έτσι το καφενείο του Χαρή, ονομάστηκε ΑΚΕΛ Χλωρακας. Η μισή κοινότητα της τότε εποχής εντάχθηκε στο ΑΚΕΛ, κάτι το πρωτοφανές, αλλά αυτό εξηγείται διότι το κόμμα αυτό αντιπροσώπευε τον απλό φτωχό εργαζόμενο κόσμο. Πρώτος γραμματέας του ΑΚΕΛ Χλωρακας ανελαβε ο Χαράλαμπος Κυπριανού, θέση την οποίαν κατείχε πανω απο δέκα χρόνια. Τον διαδέχτηκε ο Ευστάθιος Ευσταθίου, ύστερα ανελαβε ο Ανδρεας Πετρου, και μετά ο Γεώργιος Νικολάου. Απο το καφενείο του Χαρή το κόμμα μεταστεγάστηκε στο οίκημα του Χρίστου Κωνστάντινου, αργότερα στο καφενείο του Χαμπή του Φιλιππή, και το ΄90 περιπου μετεκινήθησαν στο σημερινό οίκημα το οποίον και αγοράστηκε και είναι ιδιοκτησία του ΑΚΕΛ.
1939, ΣΠΕ Χλώρακας. Το 1905 ιδρύθηκαν οι πρώτες Συνεργατικές Τράπεζες στην Πάφο. Στις αρχές της δεκαετίας 1910 εμφανίζονται οι πρώτοι σοσιαλιστικοί πυρήνες, εργατικές Συντεχνίες και Αγροτικοί Σύλλογοι σε βασικά χωριά αρχικά, και ύστερα Παγκύπρια.
Το 1939 Ιδρύεται η ΣΠΕ Χλώρακας και πρώτη επιτροπή αναλαμβάνουν οι Αντώνης Λιασίδης (πρόεδρος), Θεόδωρος Ττοουλιάς, Χ΄ Κλεόβουλος Μιχαήλ, Νικόλας Αζίνας και ο Νικόλας Γεωργίου. Γραμματέας διορίζεται ο Χαράλαμπος (Χάμπος) Αζίνας ο οποίος υπηρέτησε μέχρι το 1946. Τον διαδέχεται ο Θουκυδίδης Ιωάννου μέχρι το 1961. Έπειτα διορίστηκε ο Κυριάκος Λεωνίδα μέχρι το 1976, και ακολούθως ο Γεώργιος Λαούρης.
1940 – 1956, Κοινοτάρχης Γεώργιος Χριστόδουλος Λαούρης. Όταν ο Αντωνάς Λιασίδης περιήλθε σε βαθειά γερατειά, έπρεπε να αντικατασταθεί από την θέση του μουχτάρη. Την εποχή εκείνη οι κοινοτάρχες εδιορίζοντω από τον έπαρχο, και ήσαν αρχηγοί με πολλη δύναμη στις κοινότητες. Σκέφτηκε ότι έπρεπε να χρησιμοποίησει την δύναμη αυτή, ώστε επόμενος στη θέση του να διοριστεί ο υιός του Ιωάννης Λιασίδης. Έσφαξε το λοιπόν μια γουρουνιά γαλατερή πεντέξι οκάδες (ήταν η γουρουνιά την εποχή εκείνη το ανώτερο δώρο που εχρησιμοποιήτω ως κανίσσιη), και την πήρε πεσκέσι (δώρο) στον τότε βηθό διοικητή τον Μενοικέα, ο οποίος όμως του εξήγησε ότι για να διοριστεί κάποιος κοινοτάρχης, έπρεπε να έχει υπηρετήσει πρώτα ως Αζάς (βοηθός κοινοτάρχη). Γι αυτό το λόγο, τον διόρισε Αζά, και ως κοινοτάρχη διόρισε τον Γεώργιο Λαούρη.
Ο Γεωργιος Λαούρης γεννήθηκε το 1895, παντρεύτηκε την Βαρβαρού Χ΄Τσιηπρή, και από τα 9 παιδιά τα οποία απέκτησε, οι 3 απεβίωσαν σε μικρη ηλικία, από τους άλλους 6 οι δυο οπως και ο ίδιος ήσαν εξαίρετοι ιεροψάλτες. Στα 40 του χρόνια το 1935, αναλαμβάνει επίτροπος της εκκλησίας, ενώ από το 1932 υπηρετεί τα κοινά από την θέση του Αζα για 8 συνεχή χρόνια, οπότε και διορίζεται μουχτάρης. Το 1939 είναι από τα ιδρυτικά μέλη της ΣΠΕ Χλώρακας. Το 1950 πρωτοστατεί και εργάζεται με όλες του τις δυνάμεις για την πραγματοποίηση του Ενωτικού δημοψηφίσματος με την Ελλάδα. Από την θέση του κοινοτάρχη, συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη της Χλώρακας στα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια. Το 1956 υπέβαλε παραίτηση ως διαμαρτυρία για τη στάση της Βρετανικής Κυβέρνησης για μη παραχώρηση στον Κυπριακό λαό το δικαίωμα της Ελευθερίας. Απεβίωσε το 1987.
1940, Β΄παγκόσμιος πόλεμος.
Στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο 33.000 Κύπριοι κατετάγησαν στο Κυπριακό σύνταγμα υπό την διοίκηση Άγγλων, ως εθελοντές για να πολεμήσουν τούς Γερμανούς μετά απο υπόσχεση που έδωσαν σε αυτους οι Βρετανοί αποικιοκράτες ότι με τη λήξη του πολέμου θα έδιναν ελευθερία στην Κύπρο. Η Χλώρακα εκτός των εθελοντών στρατιωτών προσέφερε και χρήματα τα οποία εμαζεύοντο από εράνους και στους οποίους οι κάτοικοι έδιναν απλόχερα από το υστέρημα τους. Την εποχή εκείνη ο πληθυσμός της Χλώρακας ήταν περιπου 800 κάτοικοι. Εξ αυτών κατετάγησαν 30 χωριανοί, εκ των οποίων οι 12 υπηρέτησαν στην Κύπρο, ενώ οι υπόλοιποι σε διάφορες χώρες όπως Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Λιβύη Ιταλία. Μερικοί έλαβαν μέρος σε μάχες, και ορισμένοι πληγώθηκαν. Στην Κύπρο υπηρέτησαν οι Νίκος Γέρος, Κώστας Όθωνος, Ανδρέας Γεωργίου Σοφοκλέους, Αντώνης Χ. Πάφιος, Νικόλας Σοφοκλέους, Αντωνάκης Χατζιούδης, Νεόφυτος Χρ. Μαυρέσιης, Νικόλας Αναξαγόρα, Χαράλαμπος Βασιλείου, Κώστας Ευσταθίου Κυρηναίας, Σάββας Αχιλλέας, Ανδρέας Γεωργίου. Στην Ιταλία έλαβαν μέρος οι Χαρίλαος Χαραλάμπους Μάντης, Νικόλας Παναγιώτου Αλακάτης, Ανδρέας Κουρσάρος, Κυριάκος Αλέξη, Χαράλαμπος Χ’ Αχιλλέας, Γεώργιος Σιέλης, Κώστας Αλέξη, Γεώργιος Σεργίου, Γεώργιος Πολεμίτης και Χρίστος Γεωργίου Πεγειώτης. Στην Αίγυπτο υπηρετήσαν οι Αντώνης Γεωργίου, Νικόλας Ιωάννου, Χριστόδουλος Βασιλείου και Κώστας Δημητρίου Ασπρος. Υπηρέτησε επίσης στην Αίγυπτο και Ιταλία ο Μενέλαος Αριστείδου, στην Αίγυπτο και Παλαιστίνη ο Θεόδωρος Σοφόκλη, στην Ιταλία και Αίγυπτο ο Ιωάννης Χ. Αζίνας, και τέλος σε Λιβύη και Αίγυπτο υπηρέτησε ο Χαράλαμπος Κ. Ταπακούδης.
1940 – 1946, Δάσκαλος Χαραλαμπος Αζινας
1942, ΠΕΚ. Το 1942 συγκαλείται ιδρυτικό συνέδριο από τους αγρότες της Κύπρου στην Αθηαινου. Ο Χαράλαμπος Αζίνας φροντίζει σε αυτό να συμμετέχει από την Χλώρακα ο Κώστας Λεωνίδα (αργότερα Π/Κώστας), που αργότερα εξελέγει μέλος του Επαρχιακού Συμβου-λίου ολης της Πάφου. Ο πληθυσμός δέχτηκε μα μεγαλη χαρά την ίδρυση της ΠΕΚ, και σε όλη την ύπαιθρο και σε κάθε χωριό ιδρύθη-καν σύλλογοι με την επωνυμία ΠΕΚ (Παναγροτική Ένωση Κύπρου). Σύντομα η κίνηση της ΠΕΚ ήρθε σε αντιπαράθεση με τους Μορφωτικούς συλλόγους για λόγους ιδεολογικούς. Σταδιακά δημι-ουργήθηκαν σε όλα τα χωριά δυο τάσεις, δυο παρατάξεις, η Αριστερά και η Δεξιά, αντιμαχόμενες μεταξύ τους. Γραμματείς της ΠΕΚ Χλώρα-κας διετέλεσαν οι Νικόλας Μαυρονικόλας, Μενέλαος (Μέλιος) Ιωάννου Λιασίδης, ο Ανδρέας Αγγλογάλλος και Γεώργιος Χαραλάμπους Μαύρου.
1947 – 1951, Δάσκαλος Γεώργιος Ιωάννου
1945. Παπάντωνης Ιωάννου Λιασίδης.
Χειροτονήθηκε ιερέας το 1945. Γεννήθηκε το 1902, απεβίωσε το 1974. Προερχόμενος από πολυμελή και φτωχή οικογένεια, δεν κατάφερε να πάει στο Γυμνάσιο. Είχε όμως πολύ ενδιαφέρον για τα γράμματα, έτσι από μόνος του μέσα από τα εκκλησιαστικά βιβλία κατάφερε να μορφωθεί σε μέγα βαθμό. Αγαπούσε επίσης τη Βυζαντινή μουσική και ήταν διορισμένος ψάλτης στην Εκκλησία Θολοσκέπαστης της Κάτω Πάφου. Δίδασκε την τέχνη της μουσικής που ήξερε πολύ καλά σε πολλούς άλλους, έγραψε επίσης και εξέδωσε Εγκόλπιο Βυζαντινής Μουσικής, μέγα βοήθημα για τους μαθητές του Ιεροψάλτες. Την εποχή της Δεκατίας (είδος φόρου στην Αγγλική Αποικιοκρατική Κυβέρνηση) διετέλεσε Μεμούρης (πιστοποιών υπάλληλος για τις σοδειές των Γεωργών ώστε να δοθεί από αυτήν το ένα δέκατο στην Κυβέρνηση) θέση από την οποία μπόρεσε να βοηθήσει και να διευκολύνει πολλούς φτωχούς συγχωριανούς του. Παντρεύτηκε την κόρη του ιερέως της Χλώρακας Παπακλεόβουλου, έτσι μ αυτό τον τρόπο ήρθε πιο κοντά στην εκκλησία που αγαπούσε, έτσι αργότερα χειροτονήθηκε ιερέας. Υπήρξε από τους πρωτοστάτες στην ίδρυση θρησκευτικού συλλόγου και ύστερα της ΑΤΕ ΠΕΚ Χλώρακας. Υπήρξε επίσης μέλος και αγωνιστής της ΕΟΚΑ.
1949, Ενωτικό Δημοψήφισμα. Το 1949 η Ιερά Σύνοδος, αποφάσι-σε να προτείνει στην αποικιοκρατική κυβέρνηση να καλέσει τον λαό σε δημοψήφισμα, έτσι ώστε ο ίδιος να αποφανθεί για το μέλλον του. Μετά την άρνηση της κυβέρνησης, η ιδέα του δημοψηφίσματος συζητήθηκε σε σύσκεψη του Γραφείου Εθναρχίας την 1η Δεκεμβρίου 1949 και αποφασίστηκε να οργανωθεί απο αυτην. Ημερομηνία του δημοψηφίσματος ορίστηκε η 15η Ιανουαρίου 1950. Παρά τις απειλές των Άγγλων προς τους δημοσίους υπαλλήλους και Έλληνες πολίτες του Κυπριακού λαού, το 95.7% των ψηφοφόρων τάχθηκαν υπέρ της Ένωσης. Την εφορευτική επιτροπή για την διεξαγωγή του Δημοψηφίσματος στη Χλώρακα αποτελούσαν οι ιερείς της κοινότη-τας ΠαπάΓιωρκης Νικόλα, Παπακλεόβουλος Χ΄Παπαχριστοδούλου, Κώστας Λεωνίδα (αργότερα Π/Κώστας), Ιωάννης Α. Λιασίδης, Ιωά-ννης Ν. Χ΄Οικονόμου και ο Γεώργιος Ν. Χ΄Γεωργίου Μαυρονικόλας. Άρχισε στις 15/1/1950 και διήρκησε ως τις 20/1/1959. Ψήφισαν όλοι οι ενήλικοι κάτοικοι που ανέρχονταν σε 542. Πρώτοι εψήφισαν η Μαρούλλα Ευριπίδου, και οι Θεόδωρος Κυριάκου (Κοκκινος) με τη σύζυγο του Θεκλού, και τελευταίος ο Γεωργιος Χρ. Λαούρης.
1948 εως 1968, Τουρκόπουλος Κλέανθος Κωνσταντίνου ( το παλληκάρι)
Γεννήθηκε το 1906 και απεβίωσε σε βάθος γήρατος το 2002. Ενυμφέφθη την Αντιγόνη κόρη του ιερέως της κοινότητας Παπαχαρήδημου και απέκτησε μαζί της πολυμελή οικογένεια. Διορίστηκε Τουρκόπουλος το 1948, και υπηρέτησε από τη θέση αυτή έως το 1955 οπότε έδωσε την παραίτηση του εις ένδειξη διαμαρτυρίας προς την Αποικιοκρατική Αγγλική κυβέρνηση, και εις ένδειξη συμπαραστάσεως υπέρ του αγώνα της ΕΟΚΑ.
Ήταν άνθρωπος χαμηλών τόνων, γλυκομίλητος και αγαπητός από όλη την τοπική κοινωνία. Ιδιαίτερα τον αγαπούσαν τα παιδιά διότι μαζί τους εχωράτευε και τους έλεγε αστεία. Το 1960 με την ανακήρυξη της δημοκρατίας ξαναδιορίστηκε σαν Τουρκόπουλος από την Ελληνοκυπριακη πλέον κυβέρνηση, και υπηρέτησε μέχρι το 1968 οπότε και συνταξιοδοτήθηκε. Ήταν γνωστός για τα σπουδαία τσιαττιστά που συνταίριαζε για όλες τις περιστάσεις, και ήσαν όλα επιτυχημένα, πάρα πολλά δε από αυτά έμειναν και υπάρχουν μέχρι σήμερα.
1952 – 1954, δάσκαλος Γ. Ταπακουδης
1954, δάσκαλος Χριστόδουλος Γ. Λαούρης.
Γεννήθηκε στη Χλώρακα στις 6 Ιουλίου 1931 και διαμένει μόνιμα στην Πάφο..
Συμπλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην Πάφο και αποφοίτησε από το Διδασκαλικό Κολλέγιο Μόρφου τι 1951. Μετεκπαιδεύτηκε το 1969 στην εκπαιδευτική τεχνολογία, το 1973-74 στη διδασκαλία της Αγγλικής γλώσσας και το 1979-80 στην εκπαιδευτική διοίκηση σε Πανεπιστήμια της Αγγλίας. Κατέχει τους τίτλους Dipl.Ed., M.Sc. και Ph.D. Ανήλθε όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας στη δημοτική εκπαίδευση. Διατέλεσε Επιθεωρητής Δημοτικών σχολείων, και ήταν υπεύθυνος του Επαρχιακού γραφείου Πάφου. Υπήρξε για πολλά χρόνια μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της οργάνωσης επιθεωρητών Δημοτικής εκπαίδευσης. Εργάστηκε ως δάσκαλος / διευθυντής στην Πάφο και σε πολλές κοινότητες. Κατά τη δεκαετία του 1970 αποσπάστηκε στη νεοϊδρυθείσα Υπηρεσία εκπαιδευτικής Ραδιοφωνίας / Τηλεόρασης του υπουργείου παιδείας όπου εργάστηκε για σειρά ετών για την καθιέρωση του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης ως μέσον διδασκαλίας στα σχολεία της Κύπρου.
Δημοσίευσε σειρά άρθρων και βιβλίων μεταξύ των οποίων ένα βιβλίο στα Ελληνικά «Οδηγό Μουσείου για μαθητές» για την Παναγιά γενέτειρα του Μακαρίου, και 4 άλλα στα Αγγλικά με περιεχόμενο εκπαιδευτικό, παιδαγωγικό, ψυχολογικό.
Πήρε μέρος σε πολλά τοπικά και διεθνή εκπαιδευτικά συνέδρια. Από υπεύθυνη θέση βοήθησε στην αποκατάσταση των προσφύγων μετά τα τραγικά γεγονότα του 1974. Η συμμετοχή του σε πολλά φιλανθρωπικά ιδρύματα, όπως στην επιτροπή για τα δικαιώματα του παιδιού και στην επιτροπή για την ευημερία και προστασία ηλικιωμένων υπήρξε πολύ αποτελεσματική.
Το ενδιαφέρον του και η δράση του για την πολιτική ζωή του τόπου υπήρξε πάντοτε μεγαλη. Πρωτοστατούσε και συνέδεε πάντοτε τη ζωή του με την όλη πνευματική, πολιτιστική και κοινωνική ζωή της πόλης και της επαρχίας της Πάφου.
Τον Σεπτέμρη του 1977 προαχθηκε σε επιθεωρητή γενικών μαθημάτων, και από το υπουργείο Παιδείας όπου ήταν αποσπασμένος για 7 χρόνια στην εκπαιδευτική ραδιοφωνία / τηλεόραση, μετατέθηκε στην Πάφο. Εργάστηκε για 7 χρόνια ως επιθεωρητής και 7 χρόνια ως Επαρχιακός επιθεωρητής Πάφου. Αφυπηρέτησε το 1991.
Το 1983 οι τεχνικές υπηρεσίες του υπουργείου παιδείας είχαν αποφασίσει να κατεδαφίσουν το κλασσικού τύπου σχολικό κτίριο για να κτιστεί καινούργιο προς κάλυψη των στεγαστικών αναγκών. Μόλις το πληροφορήθηκε ο Χριστόδουλος Λαουρης, χρησιμοποιώντας την ανώτερη θέση του και τις διασυνδέσεις του, κατάφερε ώστε το υπουργείο Παιδείας να αλλάξει αυτή την απόφαση, και έτσι να γλιτώσει το ωραίο κτιριακό συγκρότημα το οποιον υπάρχει έως σήμερα. Στο δημοτικό σχολείο αυτό, ο Χριστόδουλος Λαούρης φοίτησε για έξι χρόνια (1937 - 43), δίδαξε για τρία χρόνια (1954 - 57), και το επισκεπτόταν ως επιθεωρητής για δεκατέσσερα χρόνια (1977 - 1991).
Το 1980 όταν ο τότε προεδρος Βασιλείου επισκέφτηκε τη Χλωρακα, σε αίτημα του τότε κοινοτάρχη όπως δοθεί Τουρκοκυπριακή γη στη Λεμπα για να χτιστεί κοινοτικό νηπιαγωγείο και δεύτερο Δημοτικό σχολείο, τους απάντησε ότι αυτό είναι αδύνατο, γιατί αυτή η γη θα δοθεί στους Πρόσφυγες. Όμως και πάλιν ο Χριστόδουλος Λαουρης με παρέμβαση του μαζί με άλλους χωριανούς στον υπουργό Εσωτερικών κ. Βενιαμίν, κατάφερε μέσα σε ένα μήνα να παραχωρηθούν στην κοινότητα της Χλωρακας 12 σκάλες, όπου μέσα σε αυτές είναι τώρα κτισμένα το νηπιαγωγείο και το Β Δημοτικό Σχολείο.
Ο Χριστόδουλος Λαουρης για την όλη του δράση τιμήθηκε και βραβεύτηκε σε εκδήλωση που έλαβε χώρα στο ξενοδοχείο Άγιος Γεωργιος από το Σύνδεσμο γονέων και τις αρχές της γενέτειρας του Χλώρακας.
1953, Σεισμός της Πάφου.
Την Πέμπτη 10 Σεπτεμβρίου 1953, γύρω στις 6.00 το πρωί “η γαλήνη της επαρχίας Πάφου διεταράχθη από τους ισχυροτέρους σεισμούς που εγνώρισε ποτέ η Κύπρος. Σοβαρές καταστροφές με 63 νεκρούς, 200 τραυματίες και 4000 άστεγους. Πολλά σπίτια κατέρρευσαν σε 158 χωριά.
Επειδή κατά την ώρα που έγινε ο σεισμός πολλοί αγρότες βρίσκονταν στις εργασίες τους αποφεύχθηκαν μεγαλύτερες απώλειες.
Οι δονήσεις έγιναν αισθητές, σε όλη την Κύπρο, κυρίως στη Λεμεσό. Η Χλώρακα ήταν το χωριό που είχε τις πιο πολλές καταστροφές. Η Αποικιοκρατική κυβέρνηση έκτισε τις λεγόμενες παράγκες που αποτελούντο απο ένα διπλό, ή ένα διπλό και ένα μονό δωμάτιο, όταν η οικογένεια ήταν πολυμελής, ως προς αποκατάσταση των πληγέντων. Είχε επίσης στη Χλώρακα ένα νεκρό παιδί, αποτελεσμα του καταστροφικού σεισμού.
1954, ΕΟΚΑ.
Μετα την λήξη του Β Παγκοσμίου πολέμου οι Άγγλοι δεν έδωσαν την αυτοδιάθεση που υπεσχέθησαν στον λαό της Κύπρου, η καταπίεση συνεχίστηκε, έτσι με αρχηγό την Εθναρχία υπό του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, ξεκίνησε ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ ο οποίος άρχισε από τις ακτές της Χλώρακας με την αποβίβαση του στρατιωτικού αρχηγού Διγενή στην ακτή της Αλυκής, και την εκφόρτωση του πρώτου οπλισμού που χρησιμοποιήθηκε για τον σκοπό αυτό, στην ακτή «Βρέξη». Σύσσωμος όλος σχεδόν ο πληθυσμός της κοινότητας έλαβε μέρος, ή βοήθησε ώστε να επιτύχει ο αγώνας ο οποίος διήρκησε 4 έτη, και μετά την επιτυχή του έκβαση επέφερε τις Συμφωνίες της Ζυρίχης.
1955, 25 Ιανουαρίου, καϊκι Αγιος Γεώργιος
Εφτά Χλωρακιώτες αγωνιστές πατριώτες, που πιστέψανε και παλέψανε για μία πραγματικά ελεύθερη Κύπρο, με τις μεγάλες θυσίες τους σφράγισαν ανεξίτηλα την σύγχρονη Κυπριακή ιστορία. Γιατί ήταν ο αγώνας τούς για εθνική κα> κοινωνική απελευθέρωση, για αυτοδιάθεση και Ένωση.
Στην ακτή «Ροδαφίνια» της Χλώρακας μια ομάδα πατριωτών, ανέμεναν το πλοιάριο "Άγιος Γεώργιος" για να παραλάβουν φορτίο οπλισμού για την προετοιμασία του μεγάλου ξεσηκωμού εναντίον των Άγγλων κατακτητών. Η ομάδα αυτή ήταν η πρώτη της ΕΟΚΑ, και αποτελείτο από εφτά νέους Χλωρακιώτες, με ομαδάρχη τον Κώστα Λεωνίδα (αργότερα Π/Κώστα), και μέλη τους Νικόλα Μαυρανικόλα, Νικόλα Κ. Πεντάρα, Χριστόδουλο Ν. Πενταρά, Χριστάκη Εύζωνα, Κυριάκο Γ, Μαυρονικόλα, και Μιχαλάκη Παπαντωνίου. Μαζί τους ήταν και ο αγωνιστής δικηγόρος Σωκράτης Λοιζίδης από το Δίκωμο.
Στις 25 Ιανουαρίου, ο πλοίαρχος του Αγγλικού πολεμικού "Κόμετ" εντόπισε στο ραντάρ το καΐκι "Άγιος Γεώργιος" να κινείται στα δυτικά της Χλώρακας. Αμέσως έσβησε τις μηχανές, έκανε συσκότιση και ειδοποίησε την αστυνομία.
Άγγλοι στρατιώτες που στρατοπέδευαν στο Κόλπο των Κοραλλίων, μεταφέρθηκαν στη Χλώρακα, και περικύκλωσαν όλη την περιοχή από το χωριό μέχρι την παραλια. Εν τω μεταξύ το πλοιάριο πλησίασε την ακτή και άρχισε να ξεφορτώνει τον οπλισμό, και να τον μεταφέρει στην ξηρά με μια βάρκα. Μια περίπολος αστυνομικών στη πορεία τους για τα "Ροδαφίνια" συνάντησαν τους Κυριάκο Μαυρονικόλα και Μιχαλάκη Π/Αντωνίου και τους συνέλαβαν. Άλλες δυο περίπολοι περικύκλωσαν την ακτή και συνέλαβαν τους υπόλοιπους μαζί με κιβώτια οποία είχαν ήδη εκφορτωθεί και αποθηκευτεί στο μικρό σπιτάκι που ήταν μέσα η μηχανή άντλησης νερού του Ανδρέα Γιώρκη (Χλωρακιώτη), τα οποία περιείχαν δυναμίτιδα. Ταυτόχρονα το Αγγλικό πολεμικό κατεδίωξε και συνέλαβε το καΐκι "Άγιος Γεώργιος" με όλο του το πλήρωμα.
1956-1974, Κοινοτάρχης Ιωάννης Λιασίδης (Μαυρόγιαννος).
Διαδέχεται τον Χριστόδουλο Λαούρη, και επαναδιορίζεται το 1960 από τον υπουργό εσωτερικών της νεοσύστατης Κυπριακής Δημοκρατίας Πολύκαρπο Γιωρκάτζιη. Γεννήθηκε το 1902. Κατείχε το γνωστό καφενείο στην κεντρική πλατεία, και εκτός από τους καφέδες, ησχολείτο και με την τέχνη της πράξης. Ήταν δηλαδή είδος πράτη και μεσιτέμπορα. Ήταν μεσάζων μεταξύ παραγωγών και φθαρτεμπόρων, ώστε σε συμφωνημένη τιμή, να παραδίδουν τα λαχανικά τους οι πρώτοι στους δεύτερους.
Ήταν μια συμφέρουσα εργασία, ήταν ευκατάστατος, έτσι μπορούσε και έδινε βερεσέ στους θαμώνες του καφενείου, αφου εκείνη την δύσκολη εποχή οι κάτοικοι πολλές φορές δεν είχαν χρήματα ούτε για καφέ. Κάθε φορά όταν εγίνοντο εκλογές στην κοινότητα για ανάδειξη επιτρόπων στην εκκλησία και στην ΣΠΕ, πριν να τελειώσουν αυτές, ετοίμαζε τραπέζια και γλέντια για να γιορτάσει την εκλογή του με τους ψηφοφόρους του, ως να ήξερε ότι θα ήτο νικητής. Και επειδή πάντα εκλεγόταν, τον ονόμαζαν Λευκό Πολιτευτή. Ήταν την εποχή τη δική του, που η Κυβέρνηση έφερε το νερό στην κοινότητα από την περιοχή Σταυρός στην Τσάδα. Το έφεραν με σωλήνες, και έκτισαν σε όλο το χωριό σε ταχτά διαστήματα βρύσες με το σήμα της νεοσύστατης Δημοκρατίας πανω σε αυτές, και από αυτές έπαιρναν όλοι οι κάτοικοι νερό. Αργότερα τοποθετήθηκε νερό σε όλα τα σπίτια. Κατά την περίοδο του 1970 διενεργείται στην Χλώρακα ο αναδασμός. Την δική του εποχή επίσης κατασκευάστηκε το κοιμητήριο και το γήπεδο στην παλιά του μορφή στον Άγιο Νικόλαο. Κάποιος όταν αρρωστούσε χρειαζόταν χαρτί από τον μουχτάρη για να παει στο Νοσοκομείο. Υπήρχαν δυο ειδών από αυτά. Το λευκό που με αυτό η εξέταση και η θεραπεία ήταν δωρεάν, και το κόκκινο που με αυτό ο ασθενής πλήρωνε. Το πρώτο ήταν για τους άπορους, ενώ το δεύτερο για τους υπόλοιπους. Ο Ιωάννης Λιασίδης έδινε σε όλους λευκά χαρτιά, με αποτελεσμα πολλές φορές να δέχεται επιπλήξεις από τον Έπαρχο. Απεβίωσε ξαφνικά το 1974 ενώ ήτο ακόμη κοινοτάρχης.
1958. Παπακώστας Λεωνίδα.
Χειροτονήθηκε το 1958. Γεννήθηκε το 1915, απεβίωσε το 1971. Κώστας Λεωνίδα (αργότερα Π/Κώστας), πρώτος ομαδάρχης ΕΟΚΑ. Η πρώτη ομάδα δημιουργήθηκε στη Χλώρακα το 1954 και αποτέλεσε τον πυρήνα της οργάνωσης (εισαγωγή, μεταφορά, απόκρυψη οπλισμού, και παραλαβή στελεχών της οργάνωσης). Ήταν εκ των ιδρυτών της Παναγρoτικης Ένωσης Κύπρου (ΠΕΚ) και ανώτατος σύμβουλος στο Παγκύπριο συμβούλιο της οργάνωσης.
Ήταν μέλος της εφορευτικής επιτροπής στην κοινότητα της Χλωρακας η οποία διεξήγαγε το Ενωτικό Δημοψήφισμα το 1950.
Μυήθηκε και εντάχτηκε στην οργάνωση, απο τον Ανδρέα Αζίνα αρχές του 1954. Στις 5 Μαρτίου 1954 μαζί με άλλους παραλαμβάνει τον οπλισμό και τα πυρομαχικά που μετέφερε το πλοιαριο"Σειρήν" στην περιοχή "Βρέξη". Στις 10 Νοεμβρίου 1954 μαζί με άλλους δυο αγωνιστές, παραλαμβάνει τον Γεώργιο Γρίβα Διγενή στην παραθαλάσσια τοποθεσία "Αλυκή". Στις 25 του Γεννάρη 1955 συλλαμβάνεται με άλλους 12 στην περιοχή "Ροδαφίνια" ενώ παραλάμβαναν οπλισμό και πυρομαχικά που μετέφερε το πλοιάριο "Αγιος Γεώργιος", και καταδικάζεται στις 6 Μαΐου 1955 σε τετραετή φυλάκιση. Αποφυλακίζεται στις 19 Μαρτίου 1958, και αμέσως χειροτονείται από τον Μητροπολίτη Κιτίου Άνθιμο διάκονος, και σε λίγες μέρες χειροτονείται πρεσβύτερος. Σαν ιερέας ανέπτυξε πλούσια Κοινωνική και θρησκευτική δραστηριότητα. Πρωτοστάτησε στην ανοικοδόμηση της εκκλησίας της "Χρυσοαιματούσης" που είχε χαλάσει στον σεισμό του 1953 με εθελοντική εργασία, και με εράνους σ όλη την Κύπρο. Ήταν ένας από τους κύριους συντελεστές στο να μεταφερθεί νερό και ρεύμα στην κοινότητα, καθώς και στην διάνοιξη και ανακατασκευή σχεδόν όλων των δρόμων του χωρίου. Το 1961 με δικές του προσωπικές ενέργειες προς τη Ζήνα Κάνθερ, κατάφερε οπως αυτή καταστεί μεγαλη ευεργέτιδα της Χλώρακας με έργα οπως την διάνοιξη και κατασκευή του δρόμου που οδηγεί στο χώρο αποβίβασης του Διγενή, την ανέγερση του παρεκκλησιού του "Αγίου Γεωργίου" την μεταφορά του πλοιαρίου, την ανέγερση εστιατορίου, οπως και τη μεταβίβαση 33 στρεμμάτων γης, στην εκκλησία της Χλώρακας που η Ζήνα Κάνθερ ειχε αγοράσει. Το 1963 με το ξέσπασμα της Τουρκικής ανταρσίας βρίσκει τον Π/Κώστα στη πρώτη γραμμή να οργανώνει, να εκπαιδεύει και να καθοδηγεί τους νέους του χωριού πως να αποκρούσουν την Τουρκική ανταρσία. Όταν οι Τούρκοι απέκλεισαν τις κοινότητες της Χλώρακας, Κισσόνεργας και Πέγειας με φυλάκια και μπλόκα στον δρόμο που οδηγούσε στην πόλη, ο Π/Κώστας οργάνωσε ομάδες εθελοντών οι οποίοι δούλεψαν νυχθημερόν μέχρι που ανοίχτηκε καινούργιος δρόμος μέσω του χωριού Εμπα.
Τον Γενάρη του 1964 μεταβαίνει στην Αθήνα συνοδευόμενος από τους Κώστα Κ. Πενταρά, Ανδρέα Κουρούσιη και άλλους αγωνιστές απο την υπόλοιπη Κύπρο, και συναντούν τον Στρατηγό Γρίβα, και απαιτούν την κάθοδο του στην κινδυνεύουσα Κύπρο για να οργανώσει την άμυνα. Το 1968 με δίκες του ενέργειες και παραστάσεις προς την κυβέρνηση ανεγείρεται το υπόστεγο που στέγασε το πλοιάριο "Αγιος Γεώργιος". Κατά την διάρκεια της Ιεροσύνης του, υπήρξε Θρονικος επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως Πάφου
Πέθανε από σύντομη ασθένεια στις 23/7/1971 σε ηλικία 56 ετών.
1960. Το πρώτο σινεμά λειτουργεί στην κοινότητα. Ο Λεωνίδας Χ΄ Αντώνης κτίζει την πρώτη σκηνή σε ένα περιφραγμένο χώρο απο ψιλό σιμιντίρι (τοίχο), κατασκευάζοντας τον πρώτο κινηματογράφο στη Χλώρακα. Άφησε μεγαλη εποχή, που όλοι οι ζώντες ενθυμούνται με μεγάλην νοσταλγία. Έπαιζε ταινίες αγάπης, ιστορίας, πολέμων και περιπέτειας, έργα που έπαιξαν ρόλο καθοριστικό στη διαμόρφωση χαρακτήρων των θεατών. Αργότερα έκτισε επίσης θερινό κινηματογράφο, ο Χαμπής Π/Αντωνίου (αργότερα Π/Χαμπής).
1962. Δασκαλος, Ζαχαρίας Μιχαήλ. Τέλειωσε το Γυμνάσιο το 1957. Σπούδασε στην Φιλοσοφική σχολή Αθηνών, καθώς και στην Μαρσάλειο Παιδαγωγική ακαδημία. Δούλεψε ως δημοδιδάσκαλος για τέσσερα χρόνια, και μετά σαν καθηγητής Ιστορίας στα Γυμνάσια. Όταν αφυπηρέτησε, έγραψε το ιστορικό βιβλίο ¨Οι Παρτιζάνοι της Κύπρου¨, και καταπιάνεται σε αυτό με τις εμπειρίες του από τον αγώνα της ΕΟΚΑ, και το οποίο επιχορηγήθηκε από το υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου- Πολιτιστικές Υπηρεσίες. Έλαβε μέρος στο αγώνα της ΕΟΚΑ σαν μέλος σε μαχητικές ομάδες κρούσεως στη Χλώρακα. Τιμήθηκε για την προσφορά του στον αγώνα απο την κυβέρνηση, η οποία του απένειμε το μετάλλιο τιμής της ΕΟΚΑ.
1960, Ανδρούτσος. Ο Ανδρέας Αζίνας άλλως Ανδρούτσος, ήταν εκ των πρώτων μυηθέντων στην ΕΟΚΑ. Ήταν ο σύνδεσμος Μακαρίου - Γρίβα και της ομάδας της Χλώρακας. Μετά την ανακήρυξη της Δημοκρατίας διορίζεται από τον Μακάριο ως υφυπουργός Γεωργίας και Φυσικών Πόρων. Αργότερα τον ίδιο χρόνο αναλαμβάνει την διοίκηση του Συνεργατικού κινήματος, και διορίζεται διοικητής Συνεργατικής ανάπτυξης θέση την οποία κατείχε μέχρι το 1980.
Από αυτή τη θέση προωθεί τα συμφέροντα των Αγροτών σε μεγάλο βαθμό καταχτώντας το κίνημα σε οικονομικό κολοσσό ενώ ο ίδιος αποκτά τεράστια πολιτική δύναμη, σε σημείο να είναι ο 2ος τη τάξη ισχυρότερος άνδρας στην Κύπρο. Από αυτή του τη θέση βοηθεί αρκετούς συγχωριανούς μας ειτε διορίζοντας τους στον Συνεργατισμό, ειτε σε άλλες Κυβερνητικές δουλειές.
Αγιος Γεωργιος, Βυζαντινου ρυθμου, xτιστηκε το 1961. Διακόσια περίπου μετρά από τη θάλασσα στην τοποθεσία ‘‘Αλυκή'’, εκεί οπού αποβιβάστηκε στις 10 Νοεμβρίου 1954 ο Αρχηγός Διγενής, η Ζήνα Κάνθερ κατόπιν εισηγήσεως του Παπακώστα Λεωνίδα, ανήγειρε με δικές της δαπάνες, προς τιμήν του στρατιωτικού αρχηγού του Αγώνα το παρεκκλήσιον του Αγίου Γεωργίου. Το παρεκκλήσι, που εικονογραφήθηκε αργότερα από τους Γεώργιο και Αλέξανδρο Κωνσταντινίδη με τη φροντίδα της Μητρόπολης Πάφου και τις δωρεές χριστιανών, αποτελεί σήμερα αναπόσπαστο τμήμα του όλου μνημειακού χώρου στην ακτή της Χλώρακας. Διαιωνίζει, μαζί με τα αλλά μνημειακά έργα, την ιστορική μνήμη και τονίζει τη θρησκευτική πίστη, που ενέπνεε τους αγωνιστές του 1955 και συμπορευόταν αχώριστη με την αγάπη προς την ελευθερία της πατρίδας.
1970 – 2009 Νίκος Πενταράς δάσκαλος, παζογράφος, ποιητής.
Ο Νίκος Πενταράς γεννήθηκε στη Χλώρακα της επαρχίας Πάφου το 1949. Εκτός από την προσφορά του στην Κυπριακή Εκπαίδευση, την οποία υπηρέτησε από τη θέση του απλού δασκάλου μέχρι τη θέση του Πρώτου Λειτουργού Εκπαίδευσης, έχει εκδώσει και τα ακόλουθα δέκα βιβλία:
«Ώρες Πολέμου» (ποίηση) (1975)
«Μηνύματα» (ποίηση) (1981)
«Περιστέρι μου ξεκίνα» (ποίηση για παιδιά) (1987)
«Η Τρίτη Απόφαση» (ποίηση) (1988)
«Επάνοδος» (ποίηση) (1992)
«Φως εκ Φωτός» (ποίηση) (1994)
«Ποιήματα» (ποίηση) (1995)
«Ο Εκπαιδευτικός απέναντι στο Αναλυτικό Πρόγραμμα: Ελεύθερος Πολιορκημένος;» (μελέτη) (2004)
«Σε κάθε μπαλκόνι και ένα χελιδόνι» (μυθιστόρημα, που απευθύνεται σε παιδιά και νέους) (2007)
«Στη μοναξιά του φεγγαριού» (ποίηση) (2009).
Λογοτεχνικά έργα του, τόσο πεζά, όσο και ποιητικά, έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά, έχουν ανθολογηθεί σε ανθολογίες και σχολικά ανθολόγια και έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά και ρωσικά.
Ένας άλλος τομέας με τον οποίο ασχολείται είναι η κριτική-παρουσίαση νέων εκδόσεων. Στο παρελθόν, (1989-1991), είχε μόνιμη στήλη σε κυπριακή εφημερίδα για την κριτική-παρουσίαση νέων εκδόσεων και συνεργαζόταν παράλληλα και με το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου για το ίδιο θέμα. Έχει παρουσιάσει μέχρι σήμερα εκατοντάδες νέες εκδόσεις βιβλίων ποικίλου περιεχομένου.
Στις 26 Μαΐου 2000, η Παγκύπρια Ένωση Συγγραφέων, σε ειδική εκδήλωση, του απένειμε τιμητική πλακέτα για την προσφορά του στα Κυπριακά Γράμματα.
1971. Ο Ακρίτας Χλώρακας
ιδρύθηκε το 1971 απο τους Κυριάκο Λεωνίδα (πρώτος πρόεδρος), Κώστα Πενταρά, Ευθύβουλο Ευσταθίου και τον Ανδρέα Χ"Κλεοβουλου. Ιδρύθηκε με την συνένωση των δυο σωματείων που είδη υπήρχαν, του Αστήρ (αριστερής ιδεολογίας), και του Διγενή Ακρίτα (δεξιάς ιδεολογίας), δημιουργώντας μια ανεξάρτητη ποδοσφαιρική ομάδα με το ονομα Ακρίτας.
1971, Πατήρ Ανδρέας Παπακώστας. Γεννήθηκε στη Χλώρακα στις 6 Νοεμβρίου 1941. Κατάφερε να φοιτήσει μέχρι την 4η Τάξη Γυμνασίου με πολύ κόπο, γιατί οι καιροί ήταν δύσκολοι, υπήρχε φτώχεια, αλλά κυρίως ήταν η εποχή που συνέβαινε ο αγώνας της ΕΟΚΑ ενάντια στους Άγγλους αποικιοκράτες. Σαν μαθητής ελάμβανε μέρος σε όλες τις διαδηλώσεις και εκδηλώσεις διαμαρτυρίας ενάντια σε αυτους, με αποτελεσμα να συλληφθεί δυο φορές.
Την πρώτη συνελήφθει σε διαδήλωση και κρατήθηκε για τρεις ημέρες, τη δεύτερη ύστερα από προδοσία οδηγήθηκε στα γνωστά κρατητήρια του «Ευθύβουλου», όπου υπέστη πολλά βασανιστήρια, είναι λογω αυτής της σύλληψης που διέκοψε την φοίτηση του στο Γυμνάσιο. Ο πατέρας του ο γνωστός Παπακώστας Λεωνίδας, άνθρωπος με υψηλά ιδανικά και ηθικές αρχές, το 1960 τον ενέγραψε ως φοιτητή στην Ιερατική σχολή Κύπρου από την οποία απεφοίτησε το 1963. Το 1965 ενυμφεύθη την Ρεβέκκα Πολεμίτη και απέκτησε 3 παιδιά, την Έλλη, Γιώργο και Κώστα. Το 1971 βλέποντας τον πατέρα του να είναι βαριά άρρωστος απεφάσισε να χειροτονηθεί ιερέας ώστε να τον βοηθεί. Ο πατέρας του πεθαίνει την ίδια χρονιά, ακολούθησαν δύσκολα χρόνια, επήλθε Εθνικός διχασμός, ο κόσμος χωρίστηκε σε δύο παρατάξεις, η εκκλησία διχάστηκε.
Ο Παπανδρεας εγκαταλείπει την Κύπρο και μεταβαινει στην Ελλάδα για να εργαστεί εκεί. Εγκαθίσταται στη Κρύα Βρύση Γιαννιτσών όπου εδιορίστη ως ιερεύς. Εκεί με πολλη υπομονή, εγκαρτέρηση, όρεξη και πείσμα, κατάφερε ταυτόχρονα με την εργασία του να εγγραφεί και να τελειώσει το γυμνάσιο, ακολούθως ενεγράφη στο Ποιμαντικό τμημα του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης απ όπου πήρε πτυχίο Θεολογίας. Το 1987 επιστρέφει στην Κύπρο και αναλαμβάνει την ενορία της Χλώρακας. Ταυτόχρονα διορίζεται ως καθηγητής Θεολογίας και διδάσκει σε διάφορα Γυμνάσια. Από τότες μέχρι και σήμερα 2010, υπηρετεί με περηφάνια και προσφέρει με επιτυχία τις ποιμαντικές του υπηρεσίες στην κοινότητα της Χλώρακας.
1973. Παπάχαμπης Παπαντωνίου.
Χειροτονήθηκε το 1973. Γεννήθηκε το 1928, απεβίωσε το 2007. Υιός του επίσης ιερέως Παπαντώνη Λιασίδη, μεγάλωσε με Ελληνοχριστιανικές γαλουχίες, έλαβε μέρος στον αγώνα της ΕΟΚΑ όπου προσέφερε με χαρά τις υπηρεσίες του. Ήταν από νεαρής ηλικίας ψάλτης στην εκκλησία της Χλώρακας για πολλά έτη, όταν δε του εζητήθη από τον Μακάριο να ενδυθεί τα ράσα, δεν ηρνήθη, έτσι το 1973 χειροτονείται ιερεύς.
1974 - 1984, Κοινοτάρχης Ιωάννης Χ΄ Οικονόμου.
Μετά τον θάνατο του Ιωάννη Λιασίδη, στην θέση του κοινοτάρχη διορίζεται ο Ιωάννης Χ΄Οικονομου. Υπηρέτησε δυο θητείες. Στην πρώτη ως διορισμένος, και στην δεύτερη μετά από αλλαγή της νομοθεσίας κατέρχεται υποψήφιος σε εκλογές κατά τις οποίες αφου εκλέγονται 5 αζαδες, αυτοί σε μεταξύ τους ψηφοφορία εκλέγουν αυτόν ως κοινοτάρχη. Γεννήθηκε το 1916 και αποφοίτησε την 6η τάξη του Δημοτικού Χλώρακας. Του άρεσε να διαβάζει, και για ολόκληρη τη ζωή μελετούσε μόνος του, με ιδιαίτερη αγάπη στην ιστορία και την λαογραφία. Το 1931 έλαβε μέρος στα Οκτωβριανά, συμμετέχοντας στην προσπάθεια να κάψουν την αστυνομία. Έλαβε μέρος στην ΕΟΚΑ. Διατέλεσε επαρχιακός γραμματέας της ΠΕΚ και από αυτή τη θέση βοήθησε στην ανάδειξη του Κλεόπα σε ηγούμενο Κύκκου. Το 1958 διατέλεσε ταμίας της εκκλησιαστικής επιτροπής κατά τον Παγκύπριο έρανο για ανοικοδόμηση της εκκλησίας μετά τον σεισμό του 1953. Διατέλεσε πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου της ΣΠΕ, μέλος της χωρητικής αρχής, και τέλος υπηρέτησε ως κοινοτάρχης. Από τη θέση αυτή και ως προεδρεύων του κοινοτικού συμβουλίου, επέτυχε την ένταξη της κοινότητας στο σχέδιο υδατοπρομηθειας χαμηλών περιοχών, συνέβαλε στην αγορά σκυβαλοφόρου οχήματος, στη διαπλάτυνση των δρόμων, στην ίδρυση κοινοτικού νηπιαγωγείου, και επέτυχε ώστε να κινηθούν οι διαδικασίες για την κατασκευή του γηπέδου. Απεβίωσε το 2008.
1974, πραξικόπημα, εισβολή.
Στην εμφύλια διαμάχη που προϋπήρξε του πραξικοπήματος σκοτώθηκε Ανδρέας Έλληνας, κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος έχασαν τη ζωή τους οι Θεόδωρος Πέτρου, Δημήτρης Ζηνιέρης και Χαράλαμπος Κυρίλλου. Σκοτώνεται επίσης από τους Τούρκους εν ωρα μάχης στον πόλεμο ο Χριστόδουλος Πολυδώρου, ενώ εν αποστολή συλλαμβάνεται ο Λεωνίδας Θεοχάρους ο οποίος αγνοείται μέχρι σήμερα.
1984- 2001, Κοινοτάρχης Χαράλαμπος Κυπριανού.
Μετά από τροποποίηση του νόμου γίνονται ταυτοχρόνως δύο εκλογές. Μία για ανάδειξη χωρητικής αρχής, και μία για Συμβούλιο Βελτιώσεως. Η κοινοτική αρχή χάνει τις εξουσίες της και λειτουργεί τυπικά. Ο κοινοτάρχης συμμετέχει στο κοινοτικό συμβούλιο εξ οφικίου, και δικαιούται να συμμετέχει ως παρατηρητής, και να έχει δικαίωμα ψήφου. Στις συνεδριάσεις προεδρεύει ο Έπαρχος. Στις εκλογές για χωρητική αρχή, αναδεικνύεται κοινοτάρχης ο Χαράλαμπος Κυπριανού. Στις επόμενες εκλογές αλλάζει ο νόμος και ο κοινοτάρχης αναδεικνύεται απ ευθείας από το λαό. Σε αυτή την αναμέτρηση κερδίζει ο ίδιος. Αναδεικνύεται επίσης από ξεχωριστές εκλογές η κοινοτική αρχή (Αζάδες), και τα μέλη του Συμβουλίου Βελτιώσεως. Το καθεστώς διοίκησης παραμένει το παλιό. Ο Χαράλαμπος Κυπριανού επανεκλέγεται για τρίτη θητεία, ενώ σε αυτήν η χωρητική αρχή καταργείται. Κατά την διάρκεια της Θητείας του έθεσε τρεις βασικους βασικούς στόχους. α) φρόντισε ώστε ο κόσμος όλος να μπορεί να επισκέπτεται το Νοσοκομείο πληρώνοντας ένα συμβολικό ποσό της μας λίρας μόνον. β) Φρόντισε και κτίστηκαν περισσότερες αίθουσες στο Δημοτικό σχολείο κατ αρχάς, και αργότερα μαζί με άλλους συνετέλεσε ώστε να κτιστεί το Β’ Δημοτικό σχολείο μαζί και το Κοινοτικό Νηπιαγωγείο. γ) Δούλεψε μαζί με τους υπόλοιπους Κοινοτικούς συμβούλους για ανάπτυξη και πρόοδο. Αγοράστηκε η Βρύση και τα δυο παρκινγκ, όπως και χωράφι 9 σκαλών στην Τρεμιθούσα, σκάφτηκαν διατρήσεις, τοποθετήθηκαν σωληνώσεις, κτίστηκαν 2 καινούργια ντεπόζιτα στα Πετρίδια, και με αυτό τον τρόπο κατάφεραν να λύσουν το πρόβλημα της έλλειψης πόσιμου νερού στην κοινότητα. Τοποθετήθηκαν επίσης σωλήνες και μεταφέρθηκε νερό όπως και ρεύμα στην παραλια, για εξυπηρέτηση των τουριστικών μονάδων, βοηθώντας έτσι την τουριστική ανάπτυξη. Διανοίχτηκε η λεωφόρος Χλώρακας μέχρι την Κάτω Πάφο, στρώθηκαν όλοι οι δρόμοι της Χλώρακας με πρέμιξ, και τέλος κατάφερε ώστε το υπουργείο παιδείας να πωλήσει στην κοινότητα τη γη στην οποία ευρισκόταν το παλιό δημοτικό σχολείο της «παιδικής στέγης», και αφου επιδιορθώθηκαν τα κτίρια, στεγάστηκε το κοινοτικό Συμβούλιο. Ήτο πολύ αγαπητός ως κοινοτάρχης, και εψηφίζετω από όλες τις παρατάξεις. Υπηρέτησε τρεις συνεχόμενες θητείες, και δεν διεκδίκησε τέταρτη.
1991, ΜΠΟΥΑΤ ΟΡΦΕΑΣ:
Η μπουάτ ΟΡΦΕΑΣ ξεκίνησε τον Φεβράρη του 1991 με παρουσίαση εκλεχτων καλλιτεχνων και ποιοτικη μουσικη. Με χαμηλό φωτισμό, χαμηλά καθίσματα και χαμηλό ήχο. Στους τοίχους υπήρχε καλλιτεχνική εικονογράφηση και στους θαμώνες περίσσια διάθεση για τραγούδι.
2008, εκδίδεται το πρωτο τεύχος της “εφημερίδας της Χλώρακας” από τον Κυριάκο Ταπακούδη.
Ξεκίνησε να γράφει τις ιστορίες περί της κοινότητος της Χλώρακας με τον τίτλο «Χλώρακα, Ιστορίες και μύθοι», εξέδωσε τέσσερα βιβλία, συνεχίζει για το πεμπτο, και ταυτόχρονα εκδίδει την «εφημερίδα της Χλώρακας», που κάθε φορά γίνεται καλύτερη εξ αιτίας της τριβής του συγγραφέως με το αντικείμενο.
Είναι μια προσπάθεια να μείνει αυτή ως έντυπο ενημέρωσης μακριά από πολιτικές και συνήθη θέματα, αλλά κοντά στα γράμματα και τον πολιτισμό, να μπορεί να εμπνέει όραμα και πίστη, και από τις απειράριθμες γνώσεις που υπάρχουν και δεν τελειώνουν ποτέ, να μπορεί να μεταδίδει έστω μερικές από αυτές με τρόπο που να μορφώνουν και να διαμορφώνουν, και να καλιεργουν καλύτερους χαρακτήρες ανθρώπων.
2001-2012, Κοινοτάρχης Ανδρέας Μαυρέσης.
Ο Ανδρέας Μαυρέσης γεννήθηκε το 1941 στη Χλώρακα και κατάγεται από φτωχή αγροτική οικογένεια. Φοίτησε στο Δημοτικό σχολείο της κοινότητας και απεφοίτησε από το Ελληνικό Γυμνάσιο Πάφου το 1960. Ακολούθως εγγράφεται στην Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου όπου το 1962 παίρνει το πτυχίο δασκάλου ύστερα από μια περιπετειώδη διαδρομή. Αφου δεν υπήρχαν χρήματα στην οικογένεια για να συνεχίσει τις σπουδές του, τις διέκοψε για δυο χρόνια και ξενιτεύτηκε στην Λεμεσό και εργαζόταν ως εργάτης, μαζεύοντας και φυλάγοντας χρήματα τα οποία χρησιμοποίησε αργότερα και συνέχισε τις σπουδές του τελειώνοντας το γυμνάσιο και την Παιδαγωγική ακαδημία. Σαν εκπαιδευτικός υπηρέτησε στην κοινότητά απ’ όλες τις βαθμίδες της Δημοτικής Εκπαίδευσης. Πέντε χρόνια σαν απλός δάσκαλος, τρία χρόνια σαν Βοηθός Διευθυντής και πέντε χρόνια σαν Διευθυντής του Δημοτικού Σχολείου της κοινότητας, απ’ όπου και αφυπηρέτησε το 2001,αφήνοντας πίσω του μεγάλη προσφορά στην εκπαίδευση. Το 1980 εκλέγεται μέλος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής Χλώρακας, πόστο το οποίο ακόμη υπηρετεί. Επί θητείας του κτίζεται η μεγαλη αίθουσα εκδηλώσεων της εκκλησίας. Το 1987 σε συνεργασία με άλλους επιτρόπους, κατασκευάζεται η κεντρική πλατεία της εκκλησίας. Διαμορφώνονται οι εξωτερικοί χώροι των παρεκκλησιών του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, Αγίου Νικολάου και Αγίου Γεωργίου, γίνεται δεντροφύτευση, κατασκευάζονται μικρά πάρκα – παιγνιδότοποι, πλακόστρωτα, και τοποθετείται φωτισμός. Με την αφυπηρέτηση του από την δημόσια υπηρεσία συμπίπτουν οι κοινοτικές εκλογές του 2001. Τις διεκδικεί, τις κερδίζει, και εκλέγεται κοινοτάρχης. Στις επόμενες εκλογές του 2007επανεδιεκδικει την θέση του κοινοτάρχη, στην οποία και επανεκλέγεται. Έκτοτε υπηρετεί από την θέση αυτή επιδεικνύοντας πλούσια δράση και έργο σε έργα υποδομής, όπως: α) Αποχετευτικό β) Αλλαγή Υδρευτικού δικτύου γ) Κατασκευή παραλιακού πεζόδρομου, δ) Δημιουργία Κοινοτικού πάρκου ε) Κτίσιμο κοινοτικών κτιρίων (σχέδια) στ) Δημιουργία νέου κοιμητηρίου, στ) Kτίσιμο του Αγίου Υπάτη (απο δωρεάν Γιαννάκη Αριστοδήμου) και το κυριότερο του εργο, ζ) Κατασκευή θεάτρου.
2001, Άγιος Εφραίμ. Το 2001 ξεκίνησε το κτίσιμο του μικρού ξωκλησιού με αρχιτεκτονικά σχέδια του Τεύκρου Κουλουντή, δίπλα στο παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου, και εντος του κοιμητηρίου της κοινότητας. Το κτίσιμο επερατώθη το 2003. Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες ότι είναι Άγιος που θεραπεύει τας ασθενείαςτου καρκινου εκείνων οι οποίοι θέλουν να δεχθούν την θεραπείαν με πιστην πραγματικην.
2010, το θέατρο της Χλώρακας.
Επί θητείας του κοινοτάρχη Ανδρέα Μαυρέση, ξεκινά το κτίσιμο του θεάτρου της Χλώρακας. Σε αρχιτεκτονική είναι ίδιο με το αρχαίο ωδείο της Πάφου, με δυο σειρές της κερκίδας μικρότερο. Είναι υπαίθρια αμφιθεατρική κατασκευή ημικυκλικής κάτοψης γύρω από μια κυκλική πλατεία η οποία χρησιμεύει για παραστάσεις θεατρικές,μουσικές, ποιητικές, και άλλες τελετές.
Δεκεμβριος 2011, Νέος Κοινοτάρχης Χλώρακας ο Κλεόβουλος Παπακώστας.
Στις εκλογές που διεξηχθησαν νικητής ανεδείχθη ο Κλεόβουλος Παπακώστας. Γεννήθηκε το 1952. Είναι κάτοχος πτυχίου στη διοίκηση επιχειρήσεων της ανώτατης σχολής Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών Αθηνών. Από το 1984 μέχρι το 1992 διετέλεσε μέρος της εκκλησιαστικής επιτροπής Χλώρακας. Από το 1989 μέχρι το 1994 διατέλεσε μέλος του Κοινοτικού Συμβουλίου Χλώρακας. Από 1995 μεχρι το 1996 διετελεσε μελος του διοικιτικου Συμβουλιου του ξενοδοχειου Άγιος Γεώργιος και είναι διευθυντικο στελεχος του ίδιου ξενοδοχείου.
2010, Άγιος Υπάτιος.
Ήταν μια πέτρα και ένα καντηλέρι δίπλα στην παλιά Βρύση, όπου οι προγονοί μας έφερναν τα παιδιά τους όταν αργούσαν να περπατήσουν, τα γύριζαν λιτανεία στην πέτρα, και ο Άγιος τα βοηθούσε να να κάμουν τα πρώτα βήματα. Το μικρό εκκλησάκι κτίστηκε το 2010 ευεργέτηδι Γιαννάκη Αριστοδήμου.
2012, ΧΡΙΣΤΟΣ ΠΑΦΙΟΣ - ΘΕΑΤΡΟ ΣΚΙΩΝ
Ο Χρίστος Πάφιος εγγονός του Χριστόδουλου Πάφιου, έχοντας την ίδια καλλιτεχνική φλέβα, και θέλοντας να συνεχίσει την οικογενειακή παράδοση του Καραγγιοζοπαίχτη παππού του Πάφιου και του πατέρα του Αχιλλέα Πάφιου, από το 1984 δημιουργησε το «Θέατρο Σκιών Πάφιος» που δραστηριοποιείται στο χώρο παραστάσεων Καραγκιόζη και εκθέσεων φιγούρας και ζωγραφικής. Ακολουθώντας κατά βάσην τα χνάρια της παράδοσης όπως του τα κληροδότησαν οι δυο πρόγονοι του και σμίγοντας τα με δικές του εμπνεύσεις, δημιουργήσε ένα καινούργιο θεματολόγιο παραστάσεων του θεάτρου σκιών στην πόλη της Λευκωσίας.
2017, ΝΕΟΣ ΚΟΙΝΟΤΑΡΧΗΣ Ο ΝΙΚΟΛΑΣ ΛΙΑΣΙΔΗΣ
Δεκέμβριος 2017, εκλέγεται Κοινοτάρχης σε ηλικία 33 ετών, ο Νικόλας Λιασίδης.
Γεννήθηκε στις 12/06/1983 στην Χλώρακα. Φοίτησε στο δημοτικό σχολείο Χλώρακας και αποφοίτησε από το Λύκειο Αγίου Νεοφύτου. Σπούδασε Επικοινωνία και ΜΜΕ με ειδικευση στα Νέα Μέσα και την Πολιτική Επικοινωνία.
Είναι ο τρίτος της οικογένειας Λιασίδη που εκλέγεται στο αξίωμα του Κοινοτάρχη Χλώρακας.
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ
Οι πληροφορίες για τις ρίζες καταγωγής των κατοίκων οδηγούν έως τα μέσα του 19ου αιώνα που καταδεικνύουν ότι ολόκληρη η κοινότητα αποτελείται από απογόνους ορισμένων οικογενειών που συγγένεψαν μεταξύ τους και από αυτούς προέρχονται όλοι ανεξαιρέτως οι σημερινοί ιθαγενείς κάτοικοι της Χλώρακας. Οι οικογένειες αυτές που αποτέλεσαν τη βάση του αρχικού γενεαλογικού δένδρου της σημερινής κοινότητας, είναι οι
Χ΄΄ Τσιυρκακός Σιαμμάς, οι ριζες του ήταν απο τη Μικρά Ασία ή κατα άλλους απο την Αίγυπτο 1840.
Πρώτη συζηγο είχε τη Μαρικα και δεύτερη την Χ'' Λωξάνδρα. Ειχε παιδια τους Χριστοδουλο (Ττοουλούη), την Χ΄΄ Αργυρή Τσιυπρή, τη Δεσποινού Κυρηνέα, τον Χαράλαμπο και την Χατζηελενούα
Ο Χαραλάμπος Σιαμμάς είχε σύζηγον την Έρχαρη Χ' Οικονομου η οποια ειχε αδερφια τους Χ΄Φίλιππο, Νικόλα Φίγκο, Φκωνού του Αλέξανδρου και τον Γιαννή Τσιούλλο
Η Χατηελενούα ειχε παιδια την Καλλιστένη Ομήρου, Τσιυρκακού Πενταλιώτη, Αναστασιά Μωυσή, Αντωνη (άνδρα Μυροφόρας Ταπακούδη), Παντελή (ανδρα Θεκλούς της Μαριτσούς)
Χαμπής Λαούρης και ο Ευστάθιος Κυρηνέας, ήταν δυο αδερφια που ήρθαν απο την Κισσόνεργα, το 1890.
Ο ΕυστάθιοςΚυρηναιας ηταν μισταρκός στον Χ΄΄ Τσιηρκακό, και παντρευτηκε την κόρη του Δεσποινού. Έκαμαν παιδιά τους Τσιυρκακούλλη (Τουρκόπουλος), Ττοουλή Ττοοαλαρά, Δημοστένη, Κατερινα Νεάρχου, Κωστή (συζηγος Αγάθης) και Γιώρκος (Ψευτοπαπάγιωρκης, σκαρπάρης)
Ο Χαμπής Λαούρης έκαμε παιδιά τους Γιώρκοε
ς, Κοκούη, τον Βρυώνη, τον Πολλή, τον Γιαννή του Πατσαλιού και τον Κώστα.
Κωσταντής Πενταράς 1870 (ζούσαν πρόγονοι του στη Χλώρακα από το 1800 που ήρθαν απο την Τάλα, αλλά το επίθετο Πενταρας ξεκινά με τον Κωνσταντή Πενταρά το 1870 που είχε παιδιάτην Μαριτσού, την Ελένη, την Σοφκιανού Αντωνά Λιασίδη και τον Νικόλα(ο οποίος παντρεύτηκε την Χριστίνα Σιαμμά), .
Λιασίδης και Χριστοδούλα 1820, γονείς των Αντώνη Λιασίδη (κοινοτάρχης), Γιαννή Πούρνελλοκαι Αναστασία Χριστοδούλου Αζίνα,
Χ΄Χαράλαμπος απο την Τσάδα και Χριστοδούλα ( χήρα του Λιασίδη) 1830, εκαμαν παιδιά τουςΔεποινού Λεωνή Χριστοδούλου Σιαμμά, Μυριάνθη Δημητρού, Πιστέντης Χ"Χαραλάμπους.
Γιωρκής Κόμπος Ταπακούδης απο την Εμπα 1860 (πατέρας των Κώστας, Θεωρής, Κυριακού Κομοδρόμενα,Μυροφόρα μητέρας του Παναή του Βιολάρη, Ξενού, Κατερίνα Γιαννάτσιη σιαμμά μητέρα της Στασούς του Κανταρή.
Χριστόδουλος Αζίνας (κοινοτάρχης), Δεσποινού Τριανταφίλλη, Κυριακού (μητέρα του Αντρέα του Γιώρκη Χλωρακιώτη), Δημήτρης (πατέρας της Εριφύλης), και Μαρίκα:
Ο Παπάγιωρκης ήταν απο το Αναβαργός και ενώ ερχόταν πάνω στο άλογο του στο Κτήμα το 1821, σκοτώθηκε απο τους Τούρκους. Ο Χριστόδουλος ήταν γιος του, και τον φώναζαν Μίτζιη, γιατί μικρός είχε πληγωθει και είχε στραβώσει το πρόσωπο του. Ο γιός του το 1873 παντρεύθηκε την Χ"Ελενη, και τα παιδιά τους ήσαν ο Χριστόδουλος Αζίνας (κοινοτάρχης), η Δεσποινού Τριανταφίλλη, Η Κυριακού (μητέρα του Αντρέα του Γιώρκη Χλωρακιώτη), ο Δημήτρης (πατέρας της Εριφύλης), και η Μαρίκα η οποία παντρεύθηκε τον Στυλιανό το 1890 σε ηλικία 23 ετών.
Ο Σάββας ηταν γιος του Χριστόδουλου Ττοουλιά απο την Κισσόνεργα 1875. Παντρεύτηκε στη Χλώρακα την Δεσποινού (αδερφή του Μουχτάρη της Χλώρακας Χριστόδουλου Αζίνα). Απόγονοι τους ήταν οι Θεόδωρος (Τριανταφύλλης), Χαράλαμπος, Νικόλας (Εύζωνας), η Καλλιστένη και η Αγαθονίκη.
Σπύρος Χριστοδούλου Φαρφαράς απο την Έμπα 1880 που είχε σύζυγο την Πολυξένη, και έκαμαν παιδιά τους Γεώργιο Σπύρου Οξεία, τον Χριστόδουλο, την Σοφία (αργότερα Τριανταφίλλη), τον Σάββα Σπύρου, και την Βαρβαρού (αργότερα Χαραλάμπους Μαύρου).
ΓΕΝΑΡΧΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΤΑΠΑΚΟΥΔΗΣ
ΓΙΩΡΚΗΣ ΚΟΜΠΟΣ | ΚΩΣΤΑΣ: Χαμπής, Δεσποινού, Ρεβεκκού, Στέλλα, Βάσος, Κόκος, Μαρούλλα, Νικολής |
ΘΕΩΡΗΣ: Στασού, Ανδρέας Κλινας, Μαρούλλα Καύκαρου |
ΤΣΙΥΡΚΑΚΟΥ ΚΟΜΩΔΡΟΜΕΝΑ: Ανδρέας, Μαρούλλα |
ΜΥΡΟΦΟΡΑ: Παναής, Νίκη,Μάρω, Λάλλα |
ΞΕΝΟΥ: Ττοουλής, Κατίνα, Ελένη |
ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Στασού Κανταρή |
ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ | ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ: Στέλιος, Βαθού, Νίτσα |
ΣΤΕΛΛΑ |
ΝΕΟΦΥΤΟΣ: Ελευθερία |
ΧΙΤΛΕΡ: Ρίκκος |
ΜΙΧΑΗΛ ΜΑΠΠΑΣ | ΑΝΔΡΕΑΣ |
ΕΛΕΓΓΟΥ |
ΑΝΝΟΥ |
ΠΡΑΞΟΥ |
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ |
ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ |
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ (Ιεζεκιήλ) ΤΑΠΑΚΟΥΔΗ | ΜΑΡΙΤΣΑ: Ελλού, Λουλλού, Τάκης |
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ: Μιχαλάκης. Ελπίδα |
ΜΙΧΑΛΑΚΗΣ: Τασουλλα, Ανδρέας |
ΓΙΩΡΚΟΣ: Μάριος, Κυριάκος, Ερασμία |
ΑΛΕΞΗΣ | ΜΥΡΙΑΝΘΗ ΞΥΛΟΦΟΡΟΥ: Μαρούλλα, Κυριάκος, Γιώρκος, Μιχαλάκης, Κύπρος, Αντώνης, Κατίνα, Δέσποινα, Βαρβάρα |
ΕΛΕΓΓΟΥ ΠΑΝΑΗ: |
ΣΟΦΙΑ ΜΟΡΡΟΥ: |
ΕΥΤΥΧΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ:Αλέξης |
ΒΑΡΒΑΡΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ | ΕΛΕΝΗ: Ανδρέας, Δημήτρης |
ΦΚΩΝΟΥ: Ανδρέας, Ευθύβουλος, Νίκη, Αντώνης, Μιχαλάκης, Μάρω |
ΓΕΝΑΡΧΗΣ Χ΄΄ ΤΣΙΥΡΚΑΚΟΣ ΣΙΑΜΜΑΣ
ΤΤΟΟΥΛΗΣ | ΛΕΩΝΗΣ: Χαμπής, ΠαπακώσταςΝικόλας, Γιώρκος, Κυριάκος, Στασού |
ΓΙΑΝΝΑΤΣΙΗΣ: Στασού, νεοκλής, μαρ.ια, Κατίνα |
ΦΥΤΟΣ: Ελένη, Μαρία |
ΝΙΚΟΛΑΣ: Ανδρέας, Δημητράκης, Μαρούλλα, Πηνελόπη, Γιωργούλλα, χρυστάλλα |
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΓΙΑ: Χριστόδουλος, Χαμπής, μαρία, Ελπίδα, Ανδρέας |
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΕΝΤΑΡΑ: Ελένη, Κυριάκος, Χαμπής, Γιωρκής, χριστόδουλος, Κώστας, Δεσποινού, Ιφιγένεια |
ΑΡΤΟΜΥΣΙΑ ΠΟΛΥΒΙΟΥ: Κυριάκος, Μιχάλης, Χριστόδουλος, Δέποινα, Χρυστάλλα, Ανδρέας, Μαρία, Κυριακούλλα |
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΧΑΤΖΙΟΥΔΗ: Χαμπής, θέκλα, Μιχαλάκης, Χριστοθέα, Ελένη, Σοφία, Παναγιώτα |
ΤΣΙΥΡΚΑΚΟΥ Ν. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΗ: Δημήτρης, Αγγέλα, Φίλιππος, Λουκής, Ανδρ΄ρας, Παύλος |
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ | ΑΝΔΡΕΑΣ:Χαμπής, Εφκένα, Ελένη, Μαία, Ανδρέας |
ΒΡΥΩΝΗΣ ΒΡΥΝΙΟΣ: Χαράλαμπος, Παύλος, Παναγιώτα, Θέκλα |
ΕΛΕΜΗ Ν. ΕΥΖΩΝΑ: Θέκλα, Χριστάκης, Ανδρέας, Μιχαλάκης, Αγγέλα, Λυδία, Παναγιωτού, Μαρία |
ΠΑΝΑΡΕΤΗ: Μέλιος, Παπάντωνης, Παπάνεοκλής, Χάμπος, Κυριάκος, Γιώρκος, Θεκλού |
ΘΕΚΛΟΥ: Χαμπής, Κώστας, Παναής, Ελένης |
Χ΄΄ΑΡΓΥΡΗ ΤΣΙΥΠΡΗ | ΒΑΡΒΑΡΟΥ: Ευαγόρας, Αννού, Κυριάκος, στάθιος, Χαμπής, Χριστόδουλος, Μαρούλλα |
ΕΛΕΝΗ ΣΠ. ΕΛΛΗΝΑ: Χριστόφορος, Χρυσόστομος, Χαράλαμπος, Γιώρκος, Μαρία, Σοφία, Νικόλας |
ΝΙΚΟΛΕΑΣ: Χαμπής, ζήνωνας, Δανάη, Μαρικού |
ΑΡΙΣΤΟΔΕΙΜΟΣ: Γιώρκος, Νικολής, Χρυστάλλα |
ΔΕΣΠΟΙΝΟΥ ΚΥΡΗΝΑΙΑ | ΤΣΙΥΡΚΑΚΟΥΛΛΗΣ: Κατερίνα, Χριστοδούλα, Φύτος |
ΤΤΟΟΥΛΑΡΑΣ: Ανδρέας, Στάθιος, Χαμπής, Δέσποινα, Κυριακού, Κατίνα |
ΔΗΜΟΣΤΕΝΗΣ: Χαρής, Γαλατού, Μαρούλλα, δεσποινού, χαμπού |
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΕΑΡΧΟΥ: Σπύρος, Λέλλα, Αλεξάνδρα, Δέσποινα |
ΚΩΣΤΗΣ: Δημήτρης, Ανδρέας, Δέσποινα, Ελένη |
ΓΙΩΡΚΟΣ ΨΕΥΤΟΠΑΠΑΓΙΩΡΚΗΣ:Δεσποινού, Χρυσή, Παναρετού, Ανδρέας, Νίκος, Πάμπης |
ΜΑΡΙΚΟΥ ΑΝΔΡΕΑΟΥΘΚΙΟΥ: Χριστοφής, Δέσποινα, Μαγδαλινή, Ξενού, Φοινικού, Πατού, Ττοούλα |
ΑΝΝΟΥ Μ. ΣΙΕΛΗ: Παναής, Γιώρκος, Αθηνά, Μαρούλλα, Ελένη, Γαλατού |
Χ΄΄ ΕΛΕΝΟΥΑ | ΚΑΛΛΙΣΤΕΝΗ ΟΜΗΡΟΥ: Μιχαλής, Εφημού |
ΤΣΙΥΡΚΑΚΟΥ ΠΕΝΤΑΛΙΩΤΗ: Ανδρέας, Πανίκος, Κόκος, Ελλού |
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΩΥΣΗ: Αλέξης, Κωνσταντής, Ανδρέας, Αντωνής, Χρίστος, Ερπινίκη, Ελένη |
ΑΝΤΩΝΗΣ: Παναής, Λάλλα, Νίκη, Μάρω |
ΣΙΕΪΤΑΝ ΠΑΝΤΕΛΗΣΑ Αντωνάκης, Φυτής, Τασούλλα, Ελένη, Αντρίκος |
ΚΥΡΙΑΚΟΣ (Αποβιώσαντος του πατρός του, βαπτίστηκε το όνομα του) | ΕΛΕΓΓΟΥ: Ευστάθιος, Στασής, Αθηνά, Φελού, Μαρία, Θεκλού, Δεσποινού, Κυριακού |
ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ: Φίλιππος, Νεόφυτος, Μαρία |
ΛΕΩΝΗΣ ΛΙΟΝΤΑΡΟΣ: άτεκνος |
ΓΕΝΑΡΧΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑ ΛΙΑΣΙΔΗ ΚΑΙ ΑΡΓΟΤΕΡΑ Χ΄΄ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΙΑΣΙΔΗΣ- ΠΟΥΡΝΕΛΛΟΣ | ΓΙΩΡΚΟΣ ΤΣΙΥΝΟΥΡΚΟΣ: Γιαννουλα, Αντρικκος, Ελλη, Μιχαλης, Κουλλα, Δημητρης |
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΑΤΣΙΕΤΤΗΣ: Γιαννουλα, Σαββουλα, Κοκος |
ΜΕΛΙΟΣ: Χαμπης, Γιαννακης, Νικος, Αντρικκος, Κοκος, Λεωνιδας |
ΠΑΠΑΝΤΩΝΗΣ: Παπάχαμπης, Παναρετού, Γιώρκος, Ανδρέας, Γιαννάκης, Κυριάκος, Νίκος |
ΠΑΠΑΝΕΟΚΛΗΣ: Γιωρκος (Καρκας), Ρεβεκκα, Παναρετου, Μιχαλης |
ΧΑΜΠΟΣ: Γιωρκος (Ασπρος), Καλλού, Αγγελού, Μαρια |
ΘΕΚΛΟΥ: Ανδρέας, (Μαρούλλα;) Κλεόβουλος, Γιαννούλα, Νίκος |
ΑΝΤΩΝΑΣ ΛΙΑΣΙΔΗΣ (κοινοτάρχης) | ΓΙΑΝΝΗΣ (κοινοτάρχης): Κωστής, Βάσος, Ρεβέκκα, Κόκος |
ΧΑΜΠΟΣ: Στασού, … |
ΣΥΜΕΩΣ: Μαρούλλα, Αλέξης, Αντωνάκης, Θέκλα, Σοφούλλα |
ΘΕΟΔΩΡΟΣ (Κισσόνεργα) |
ΚΚΟΛΑΣ: Παρασκευού, Κυριακή, Κόκος |
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ: Έλσα, Νίτσα, Αντωνάκης, … |
ΕΛΕΝΗ ΤΤΟΟΥΛΟΥ |
ΡΩΘΕΑ ΧΑΜΠΗ: άτεκνη |
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΛΙΑΣΙΔΗ-ΑΖΙΝΑ | ΝΙΚΟΛΑΣ: Γιωρκος (στρατηγος), Στασου Πενταρα |
ΧΑΜΠΟΣ: Γεωργιος (ηρωας), Ανδρέας (Ανδρούτσος), Χλόη |
ΔΕΣΠΟΙΝΟΥ ΟΞΕΙΑ: Γιαννης Βάννας. Κωστής, Δημήτρης, Μιρτης, Νικολας Ππολης, Αντωνης (Αγγλια) |
ΜΙΧΑΪΛΗΣ: Μαρουλλα |
ΑΝΤΩΝΗΣ: Κυριακος (Μακαριος), Στασου Ν. Ψωμα, Γιωργουλλα (Λεμεσος), Χριστακης (ασφαλιστης), Κωστακης (Ρομπιν Χουντ) |
ΓΙΑΝΝΗΣ: Αναστασια, Χαραλαμπος, Νικη, Μαρια, Ανδρεας, Γεωργια |
ΓΙΩΡΚΟΣ: άτεκνος |
ΛΑΜΠΡΟΣ: άτεκνος |
ΠΙΣΤΕΝΤΗΣ Χ΄΄ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ | ΜΙΧΑΛΟΣ |
ΓΙΩΡΚΟΣ |
ΔΕΣΠΟΙΝΟΥ ΒΕΝΕΤΟΥ |
ΡΕΒΕΚΚΑ ΚΛΕΟΠΑ: Ναπολής, Αντρίκος, Έλλη, Μάρω |
ΕΛΕΝΗ ΒΛΟΚΚΟΥ: Μαρία, Νικόλας, Ανδρέας, Γιαννής, Κυριακού, Στάσα |
ΧΑΡΙΛΑΟΣ |
ΜΥΡΙΑΝΘΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ | ΔΕΣΠΟΙΝΟΥ Χ΄΄ ΑΝΤΩΝΗ |
ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΤΗ: Ανδρέας, Αρέστης |
ΑΒΡΟΥ ΜΥΛΛΕΡ: Αφρούλλα, Οαρασκευούλλα |
ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΤΣΑΕΡΑ: |
ΣΟΦΚΙΑΝΟΥ ΧΑΡΙΛΑΟΥ: Δημητράκης, |
ΧΑΜΠΗΣ ΤΣΙΟΛΗΣ |
ΚΩΣΤΑΣ ΑΣΠΡΟΣ |
ΔΕΣΠΟΙΝΟΥ ΛΕΩΝΗ-ΣΙΑΜΜΑ | ΧΑΜΠΗΣ ΜΑΥΡΟΣ: Γιώρκος, Πολλυξένη, Αντωνής, Χριστόδουλος, Σαβής, Νίκος |
ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ: Απαπάνδρεας, Κόκος, Νίκος, Αλέξανδρος, Κλεόβουλος |
ΝΙΚΟΛΑΣ ΛΟΥΡΙΚΟΣ: Μαρούλλα, Ανδρλικος, Κυριάκος, Άννα, Λεωνίδας, Δέσπω |
ΓΙΩΡΚΟΥΗΝ: Μιχαλάκης, Κωστάκης, Πάμπος, Δέσποινα, Νίκος, Άνδρος, Κούλλα, Γιώτα |
ΚΥΡΙΑΚΟΣ: Παπάσταυρος, Άνδρος, Νίκος, Κόκος, Λεωνίδας |
ΣΤΑΣΟΥ ΤΑΠΑΚΟΥΔΗ: Χριστάκης, Στέλλα, Κωστάκης, Κυριάκος, Έλλη, Δέσποινα |
ΕΝΑΡΧΗΣ ΚΩΣΤΑΝΤΗΣ ΠΕΝΤΑΡΑΣ
ΝΙΚΟΛΑΣ | ΧΑΜΠΗΣ: Γιωργούλλα, αθθούλλα, Νίκος, Άντρος, Γιώτα, Χρύσω |
ΚΩΣΤΑΣ (Τσιάκκος): Γιωργούλλα, Νίκος, Χριστάκης, Άντρο |
ΓΙΩΡΚΗΣ: Μαρούλλα, Κυριάκος, Νίκος, Θέκλα, Κωστάκης, Χριστάκης, Άντρος,Πάμπος |
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ: Νίκος, Κόκος, Κάκια |
ΚΥΡΙΑΚΟΣ: Ττοουλής, Θεοδούλα, Σπύρος, Νικόλας (Μούκκουρος), Κώστας, Κούλλα (Άθθιμου), Μαρουλλα (απεβιωσε μικρή) |
ΔΕΣΠΟΙΝΟΥ ΚΚΟΛΑ: Κυριακού, Παρασκευούλλα, Κοκος (Κανάρης) |
ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ (ΦΙΝΙΑ) ανύμφευτη: |
ΕΛΕΝΗ ΣΑΒΒΑ (Πέγεια): Νικολας, Κυριακος, Γιαννής |
ΜΑΡΙΤΣΟΥ | ΦΡΩΣΟΥ (σύζηγος Αλέξιου) |
ΝΙΚΟΛΑΣ ΦΟΥΑΡΤΑΣ |
ΕΛΕΝΗ ΠΕΤΡΟΥΤΣΙΟΥ |
ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΑΥΞΕΝΤΗ |
ΘΕΩΡΑ ΓΙΑΝΝΟΥΡΗ |
ΘΕΚΛΟΥ ΣΙΕΪΤΤΑΝ ΠΑΝΤΕΛΗ (Λεμεσός) |
|
ΕΛΕΝΗ | ΓΙΩΡΚΑΛΛΑΣ ΓΙΑΝΝΟΥΤΣΑΣ (ανύμφευτος): |
ΣΟΦΚΙΑΝΟΥ ΑΝΤΩΝΑ ΛΙΑΣΙΔΗ | ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΟΣ (κοινοτάρχης): |
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ: |
ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΚΟΛΑΣ: |
ΘΕΟΔΩΡΟΣ(Κισσόνεργα): |
ΡΩΘΕΑ (του Χαμπή Φιλιππή): |
ΕΛΕΝΗ ΤΤΟΟΥΛΟΥ |
ΧΑΜΠΟΣ (Εφκένας) |
ΣΥΜΕΩΣ: Μαρούλλα, Αλέξης, Αντωνάκης, Θέκλα, Σοφούλλα |
ΓΕΝΑΡΧΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΑΖΙΝΑΣ (εκ Κισσόνεργας)
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ (παντρεύτηκε την Αναστασία Λιασίδη) | ΝΙΚΟΛΑΣ ΑΖΙΝΑΣ: Γιωρκος (στρατηγος), Στασου Πενταρα |
ΧΑΜΠΟΣ ΑΖΙΝΑΣ: Γεωργιος (ηρωας), Ανδρέας (Ανδρούτσος), Χλόη |
ΔΕΣΠΟΙΝΟΥ (ΟΞΙΑ): Γιαννης Βάννας. Κωστής, Δημήτρης, Μιρτης, Νικολας Ππολης, Αντωνης (Αγγλια) |
ΜΗΧΑΙΛΗΣ ΑΖΙΝΑΣ: Μαρουλλα |
ΑΝΤΩΝΗΣΑΖΙΝΑΣ: Κυριακος (Μακαριος), Στασου Ν. Ψωμα, Γιωργουλλα (Λεμεσος), Χριστακης (ασφαλιστης), Κωστακης (Ρομπιν Χουντ) |
ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΖΙΝΑΣ: Αναστασια, Χαραλαμπος, Νικη, Μαρια, Ανδρεας, Γεωργια |
ΓΙΩΡΚΟΣ ΑΖΙΝΑΣ: άτεκνος |
ΛΑΜΠΡΟΣ ΑΖΙΝΑΣ: άτεκνος |
ΜΑΡΙΚΑ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ | ΚΥΡΙΑΚΟΥ: Χαμπής, Δεσποινού, Ρεβεκκού, Στέλλα, Βάσος, Κόκος, Μαρούλλα, Νικολής |
ΔΕΣΠΟΙΝΟΥ: Κωστής, Ρεβεκκού, Βάσος, Κόκος |
Χ ΣΟΦΙΑ: Κακουλλού, Μαρία |
Χ ΡΕΒΕΚΚΑ: άτεκνη (υοθέτησε τον Πολεμίτη και τη Βικτωρού) |
ΣΩΤΗΡΗΣ: άτεκνος |
ΔΕΣΠΟΙΝΟΥ ΦΑΝΤΟΥΡΕΝΑ Σ. ΤΤΟΟΥΛΙΑ | ΘΕΟΔΩΡΟΣ: Χριστόδουλος, Χαράλαμπος, Ανδρέας, |
ΝΙΚΟΛΑΣ ΕΥΖΩΝΑΣ: Θέκλα, Ανδρέας, Μιχαλάκης, Αγγέλα, Λυδία, Χριστάκης, Παναγιωτού (θ) Μαρία |
ΚΑΛΛΙΣΘΕΝΗ: Αριάδνη, Χριστόδουλος, Μιχαήλης, Κατίνα, Ττοουλιάς, Γιώργος |
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ: |
ΑΓΑΘΟΝΙΚΗ ΣΙΑΜΜΑ και αργότερα ΚΟΥΠΑΝΟΣ: Φίλιππος (σιοφερ Δεσπότη Πάφου Φωτίου),Νεόφυτος (ΣΥΤΑ), ΜαρίαΧ. Μαυρονικόλα |
ΔΗΜΗΤΡΗΣ | ΕΡΥΦΙΛΛΗ: Μενέλαος Αριστείδου-Ροκόπος |
ΟΛΓΑ: Γαλάτεια, Μενέλαος |
ΠΑΥΛΟΣ: Γιώργος, Ελένη, Χαράλαμπος |
ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Δημήτρης |
ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΤΟΥ ΓΙΩΡΚΗ (ΧΛΩΡΑΚΙΩΤΗ) | ΕΛΕΓΚΟΥ ΚΩΝΤΑΝΤΙΝΟΥ: Χρίστος, Κλεάνθης, Μαρία, Κυριακού, Πολυξένη |
ΠΑΝΑΡΕΤΟΥ ΖΑΧΑΡΟΥ: Ξανθίππη, Μαρούλα, Χαμπής.Γιώρκος |
ΘΕΚΛΟΥ ΓΙΩΡΚΙΤΣΗ: Μαρικκού, Παναγιωτού |
ΑΝΝΟΥ Χ΄΄ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Γιάννος (μουχτάρης), Γιώρκος Καποδίστριας, Μαρούλα, Ελένη |
ΑΝΔΡΕΑΣ: Γιώργος, Μαρούλα, Ερωτόκριτος, Σταύρος, Έλλη Κανναβία |
ΜΥΡΟΦΟΡΑ ΠΑΠΑΓΙΩΡΚΗ: Κουλλού, Δεσποινού, Ελένη, Νικόλας, Γιαννής (πέθανε σε νεαρή ηλικία), Χριστόφορος, Σπύρος |
ΜΑΡΙΑ: Απεβίωσε σε νεαρή ηλικία |
ΓΕΝΑΡΧΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΣΙΔΗΣ (όταν απεβίωσε, μνήμης ένεκεν, επανα/ονομάτησαν ένα από τα παιδιά του με το όνομα του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΙΑΣΙΔΗΣ- ΠΟΥΡΝΕΛΛΟΣ | ΓΙΩΡΚΟΣ ΤΣΙΥΝΟΥΡΚΟΣ: Γιαννουλα, Αντρικκος, Ελλη, Μιχαλης, Κουλλα, Δημητρης |
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΑΤΣΙΕΤΤΗΣ: Γιαννουλα, Σαββουλα, Κοκος |
ΜΕΛΙΟΣ: Χαμπης, Γιαννακης, Νικος, Αντρικκος, Κοκος, Λεωνιδας |
ΠΑΠΑΝΤΩΝΗΣ: Παπάχαμπης, Παναρετού, Γιώρκος, Ανδρέας, Γιαννάκης, Κυριάκος, Νίκος, |
ΠΑΠΑΝΕΟΚΛΗΣ: Γιωρκος (Καρκας), Ρεβεκκα, Παναρετου, Μιχαλης |
ΧΑΜΠΟΣ: Γιωρκος (Ασπρος), Καλλού, Αγγελού, Μαρια |
ΘΕΚΛΟΥ: Ανδρέας, (Μαρούλλα;) Κλεόβουλος, Γιαννούλα, Νίκος |
ΑΝΤΩΝΑΣ ΛΙΑΣΙΔΗΣ (κοινοτάρχης) | ΓΙΑΝΝΗΣ (κοινοτάρχης): Κωστής, Βάσος, Ρεβέκκα, Κόκος |
ΧΑΜΠΟΣ: Φουλα, Αναστασια, Δωρα, Ηρουλλα |
ΣΥΜΕΩΣ: Μαρούλλα, Αλέξης, Αντωνάκης, Θέκλα, Σοφούλλα |
ΘΕΟΔΩΡΟΣ (Κισσόνεργα): κοκος, σοφια, κωστας, αντωνης, ολυμπια, παρης, Νικος, γιαννακης |
ΚΚΟΛΑΣ: Παναρετού, Αντωνης,Σκευη, Αντρεας, Γιωργος |
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ: Ηλιαδα, Αντωνης, Γιαννακης, Νίτσα, Αντρος |
ΕΛΕΝΗ ΤΤΟΟΥΛΟΥ: Δεσποινα Χρυσταλλα Μαρουλα Κοκος Αντρουλα Ροδουλα Κωστακης |
ΡΩΘΕΑ ΧΑΜΠΗ: άτεκνη |
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΛΙΑΣΙΔΗ-ΑΖΙΝΑ | ΝΙΚΟΛΑΣ: Γιωρκος (στρατηγος), Στασου Πενταρα |
ΧΑΜΠΟΣ: Γεωργιος (ηρωας), Ανδρέας (Ανδρούτσος), Χλόη |
ΔΕΣΠΟΙΝΟΥ ΟΞΕΙΑ: Γιαννης Βάννας. Κωστής, Δημήτρης, Μιρτης, Νικολας Ππολης, Αντωνης (Αγγλια) |
ΜΙΧΑΪΛΗΣ: Μαρουλλα |
ΑΝΤΩΝΗΣ: Κυριακος (Μακαριος), Στασου Ν. Ψωμα, Γιωργουλλα (Λεμεσος), Χριστακης (ασφαλιστης), Κωστακης (Ρομπιν Χουντ) |
ΓΙΑΝΝΗΣ: Αναστασια, Χαραλαμπος, Νικη, Μαρια, Ανδρεας, Γεωργια |
ΓΙΩΡΚΟΣ: άτεκνος |
ΛΑΜΠΡΟΣ: δεν παντρεύτηκε |
ΓΕΝΑΡΧΗΣ ΛΑΟΥΡΗΣ & ΚΥΡΗΝΑΙΑΣ (αδέρφια εκ Κισσόνεργας οι οποίοι παντρεύτησαν στη Χλώρακα)
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΛΑΟΥΡΗΣ | ΓΙΩΡΚΟΣ: Ευαγόρας, Κυριάκος, Χαμπής, Ευστάθιος, Χριστόδουλος, Άννα, Μαρούλλα |
ΒΡΥΩΝΗΣ: Κυριακού, Άννα, Αγγελική |
ΠΟΛΛΗΣ: Γιώρκος, Άννα, Πατού, Χριστόδουλος |
ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΟΥ ΠΑΤΣΑΛΙΟΥ: Ανδρέας, Κόκος, Μαρούλλα, Πατού, Φύτα |
ΚΩΣΤΑΣ: Ευστάθιος, Φίλιππος, Κόκος, Ελένη, Κυριακού, Πατού |
ΚΟΚΟΥΪΝ: άτεκνος |
|
ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΚΥΡΗΝΑΙΑΣ | ΤΤΟΟΥΛΑΡΑΣ: Ανδρέας, Θεκλού, Στάθιος, Δέσποινα, Χαμπής, Κυριακού, Κατίνα |
ΔΗΜΟΣΤΕΝΗΣ: Χαρής, Γαλατού, Μαρούλλα, χαμπου, Δεσποινού |
ΜΑΡΙΚΚΟΥ: Χριστοφής, Φοινικού, Ξενού, Μαγδαλινή, Πατού, Δεσποινού |
ΚΥΡΙΑΚΟΣ: Κατήλια, Χριστοδούλα, Φύτος |
ΚΑΤΕΡΙΝΑ: Λέλλα, Δέποινα, Σπύρος, Αλεξάνδρα, Κατερίνα |
ΚΩΣΤΗΣ: Δημήτρης, Ανδρέας, Δέσποινα, Εένη, Μάρω |
ΓΙΩΡΚΟΣ ΨΕΥΤΟΠΑΠΑΓΙΩΡΚΗΣ: Δεσποινού, Χρυσή, Πατού, Ανδρέας, Χαράλαμπος, Νίκος |
| | |
ΓΕΝΑΡΧΗΣ ΣΑΒΒΑΣ ΤΤΟΟΥΛΙΑΣ (παντεύτηκε την Δεσποινού αδερφή του Μουχτάρη της Χλώρακας Χριστόδουλου Αζίνα)
ΘΕΟΔΩΡΟΣ (Τριανταφύλλης) | ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ: Χριστάλλα, Κόκος, Άκης, Σοφούλλα |
ΧΑΜΠΗΣ (Χαμπιάς): |
ΑΝΔΡΕΑΣ: |
ΧΧΧΧΧ |
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ | ΝΙΚΟΛΑΤΣΙΗΣ (Νικολάτσιης): |
ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ (Ττόφας): |
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ (Πάρπας): |
ΓΙΩΡΚΗΣ (Κορκής): |
ΜΑΡΟΥΛΑ (Μενελάου Μελιου): Χαμπής, Γιαννάκης, Νίκος, Ανδρέας, Λεωνίδας |
ΧΧΧΧΧ |
ΝΙΚΟΛΑΣ (Εύζωνας) | ΜΙΧΑΛΗΣ: |
ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ: |
ΑΝΔΡΕΑΣ: |
ΘΕΚΛΑ: |
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ: |
ΜΑΡΙΑ: |
ΑΓΓΕΛΙΚΗ: |
ΛΥΔΙΑ: |
ΧΧΧΧΧ |
ΑΓΑΘΟΝΙΚΗ | ΜΑΡΙΑ (Σιαμμά Μαυρονικόλα): |
ΦΙΛΙΠΠΟΣ (υπασπιστής Μητροπολίτη Πάφου Φώτιου): |
ΓΙΩΡΚΟΣ (Κούπανος): |
ΧΧΧΧ |
ΚΑΛΛΙΣΤΕΝΗ παντρευτηκε το Αντωνούϊ (Κολόιδο) | ΝΙΚΟΛΑΣ (Πίνος) |
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ: |
ΚΑΤΙΝΑ: |
ΓΙΩΡΚΟΣ (Κκελούϊ): |
ΜΙΧΑΛΗΣ (Κέρβερο): |
ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ (Χάμπου Πούρνελλου): |
|
Ο Άγιος Υπατιος της Χλώρακας τιμάται σε ενα περικαλλές εκκλησάκι που κτίστηκε δαπάνη του ευεργέτη Γιαννάκη Αριστοδήμου παρα το θέατρο της παλιάς Βρύσης του χωριού.
ΑΓΙΟΣ ΕΦΡΑΙΜ
